Dırmanan mantella qurbağası (Mantella laevigata) - Mantella cinsinə aid gündüz fəal olan zəhərli qurbağa növü. Madaqaskarın şimal-şərqinin subtropik bölgələrində yaşayır. Bu qurbağa növü ağaclarda və ya bambuk meşələrində çox vaxt keçirsə də, tamamilə ağacda yaşayan deyil və aktiv şəkildə su mənbəyi olan ərazilər axtarır. Mantella cinsinin digər növləri kimi, dırmanan mantella da aposematik rənglənməyə malikdir ki, bu da yırtıcıları onun zəhərli ifrazatları barədə xəbərdar edir. Zəhərin əsasını təşkil edən lipofilik alkaloidlər qida ilə qəbul edilən buğumayaqlılardan əldə edilir. Dırmanan mantella müxtəlif kiçik həşəratlarla qidalanır və onun qidası mövsümdən asılı olaraq əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir. Təsvir Kiçik bir qurbağa hesab edilən dırmanan mantellanın yetkin fərdlərinin uzunluğu 24–30 millimetr (0,94–1,18 düym), çəkisi isə 1,2–2,0 qram (0,042–0,071 unsiya) arasında dəyişir. Digər zəhərli qurbağalar kimi, dırmanan mantella da parlaq rənglərə malikdir. Bel nahiyəsinin ön hissəsi parlaq sarı və ya açıq yaşıl rəngdədir. Qollar, ayaqlar, qarın və arxa hissəsi qara rəngdədir, ətraflarında mavi ləkələr var. Gözləri tamamilə qara rəngdədir. Dırmanan mantellanın barmaq və ayaq ucları pərdəlidir və disk şəklindədir. Erkəklər dişilərdən bir qədər kiçikdir, lakin qurbağanın cinsini fiziki xüsusiyyətlərə əsasən müəyyən etmək çətindir. Erkəklər ən yaxşı şəkildə cütləşmə çağırışları ilə tanınır. Bu qurbağaya bənzəyən növlər M. betsileo, M. viridis və M. expectata-dır; lakin bu qurbağalar fərqli rənglərə malikdir və tez-tez ətrafları əvəzinə boğazlarında mavi ləkələr olur. Dırmanan mantelladan fərqli olaraq, bu növlərin üst dodaqlarında zəif bir xətt var. Yaşayış mühiti və yayılması Dırmanan mantella Madaqaskarın şimal-şərq sahil bölgəsində aşağı relyefli yağış meşələrində və bambuk meşələrində tapılır. Bu növ Madaqaskarın bir neçə qorunan ərazisində, o cümlədən Mananara-Nord Milli Parkı, Marojejy Milli Parkı, Masoala Milli Parkı, Nosy Mangabe Xüsusi Qoruğu və Betampona Təbiət Qoruğunda tapıla bilər. Ən əlverişli rütubət səviyyəsi 80%-100% arasındadır. Dırmanan mantella 17–30 °C (63–86 °F) temperatur diapazonuna davam gətirə bilər ki, bu da digər amfibi növləri ilə müqayisədə nisbətən genişdir. Lakin ən əlverişli temperatur səviyyəsi 20–26 °C (68–79 °F) arasındadır. Qorunma Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqının (IUCN) Təhlükə Altında Olan Növlərin Qırmızı Siyahısı (IUCN Red List) 2016-cı ildə dırmanan mantellanı "ən az narahat edici" kateqoriyasına daxil etmişdir, çünki onun coğrafi yayılması genişdir və populyasiyasının böyük olduğu güman edilir. IUCN Red List əvvəllər 2004 və 2008-ci illərdə bu növü "təhlükəyə yaxın" kimi qeyd etmişdir. Bununla belə, dırmanan mantella populyasiyasının azalmaqda olduğu güman edilir. Madaqaskarın qorunan qoruqlar xaricindəki əraziləri meşələrin qırılması riski ilə üzləşir. Mal-qara otarılması, kənd təsərrüfatı sahələri və şəhərlər üçün yer tələbinin artması dırmanan mantellanın təbii yaşayış mühitini təhlükə altına sala bilər. Hal-hazırda bu qurbağa növü üçün beynəlxalq ev heyvanı ticarəti populyasiya üçün ciddi təhlükə yaratmır, lakin yerli populyasiyaların qorunması üçün ticarətin davamlı şəkildə tənzimlənməsi zəruridir. Taksonomiya Dırmanan mantella Mantellidae fəsiləsinə və Mantella cinsinə aiddir. Mantellidae fəsiləsi Madaqaskar və Mayotte adaları üçün endemikdir. Dırmanan mantellanın ən yaxın qohumu yaşıl mantella (M. viridis) olmaq ehtimalı var. Qidalanma Dırmanan mantella qarışqa, həşərat sürfələri, gənə və digər həşəratlarla qidalanır. Dendrobatidae fəsiləsinə aid oxşar qurbağalardan fərqli olaraq, dırmanan mantella qarışqa ixtisaslaşmamışdır; onun qida qəbulu həcmi və qida tərkibi mövsümdən asılı olaraq əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir. Dırmanan mantella xüsusi bir ov növünə üstünlük vermir və yarpaq tullantılarında asanlıqla tapılan hər şeyi qəbul edir.
https://www.inaturalist.org/taxa/22007-Mantella-laevigata
https://www.madamagazine.com/en/untypical-poison-frog-climbing-mantella/
https://reptiles.fandom.com/wiki/Climbing_Mantella
https://amphibiaweb.org/species/4567
https://www.researchgate.net/figure/The-Climbing-Mantella-Mantella-laevigata-in-its-habitat-a-The-Nosy-Mangabe-Reserve_fig1_329931221
https://gonefroggin.com/2021/01/24/climbing-mantella-mantella-laevigata/
https://en.wikipedia.org/wiki/Climbing_mantella
Tarix : 6 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
