Diadem amazonu ("Amazona diadema")-"Psittacidae" fəsiləsinə aid olan bir tutuquşu növüdür və əvvəllər qırmızıalın amazonu ("Amazona autumnalis") ilə eyni növ hesab edilirdi. Taksonomiya "Amazona diadema" əvvəllər qırmızıalın amazonunun ("Amazona autumnalis") təcrid olunmuş yarımnövü hesab edilirdi. Qırmızıalın amazonu Meksika, Mərkəzi Amerika və şimal-qərb Cənubi Amerikada geniş yayılmışdır. Lələk fərqləri cüzi olsa da, molekulyar təhlil onun növ statusunun əsaslandırılmadığını göstərə bilər. Təsvir Diadem amazonu təxminən 33 sm uzunluğa qədər böyüyür. Əsasən yaşıl rəngli bir quşdur, qırmızı və qara rənglərlə zəngindir; bir çox lələklərin kənarları zidd rənglərlə haşiyələnmişdir və incə bir xətt effekti yaradır. Başın üstü, ensə, boyun, sinə və qarın hissəsi yaşıl, alın, göz ətrafı və dimdik hissəsi isə qırmızıdır. Bu qırmızı rəng gözün üstündə üst göz xətti kimi uzanmır. Birinci dərəcəli qanad lələkləri tünd qara, ikinci dərəcəli lələklər isə mavi-yaşıl rəngdədir; ilk beş ikinci dərəcəli lələyin əsası qırmızıdır və uçuş zamanı qırmızı rəng parıltısı yaradır. Quyruq yaşıl rəngdədir, yan lələklərin ucları sarımtıl-yaşıl, əsası isə qırmızıdır. Dimdiyi tünd boz, göz ətrafındakı dəri ağ rəngdədir. Gözləri narıncı, ayaqları və dırnaqları isə açıq boz rəngdədir. Yayılması Diadem amazonu Braziliyanın şimalındakı Amazon hövzəsinə endemikdir; yayılma sahəsi Rio Negro çayının aşağı hissəsi və Amazon çayının yuxarı hissəsi ilə məhdudlaşır. Müxtəlif düzənlik meşə yaşayış mühitlərində, həmçinin dağınıq ağaclar və plantasiyalar olan ərazilərdə tapılır. Manaus yaxınlığındakı Adolfo Ducke Meşə Qoruğunda rütubətli meşələrin təpəsində və meşə kənarlarında tez-tez rast gəlinir. Həmçinin Jaú Milli Parkında da tapılır, lakin burada nadirdir. Ekologiya Bu növ əsasən meyvə və qozlarla qidalanır. Davranışı ehtimal ki, qırmızıalın amazonuna bənzəyir, çoxalma mövsümündən kənarda quşlar kollektiv şəkildə yatır və gündəlik qidalanma sahələrinə uçurlar. Burada quşlar meşə təpəsində qidalanır və yaxşı kamuflyaj olunur. Status Bu növün məhdud yayılma sahəsi var və yaşadığı meşələrin maldarlıq və soya istehsalı üçün təmizlənməsi səbəbindən yaşayış mühitinin itirilməsi təhlükəsi ilə üzləşir. Bəzi quşlar ev heyvanı ticarəti üçün tutulur. "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqı" (IUCN) bu quşun qorunma statusunu "az riskli" kimi qiymətləndirib.
https://en.wikipedia.org/wiki/Diademed_amazon
https://xeno-canto.org/species/Amazona-diadema
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/diademed-amazon-amazona-diadema
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=7539A5FF62D1A64F
https://www.inaturalist.org/taxa/630227-Amazona-autumnalis-diadema
https://animalia.bio/diademed-amazon#google_vignette
https://www.oiseaux.net/birds/diademed.amazon.html
https://www.parrots.org/encyclopedia/diademed-amazon
https://ebird.org/species/relpar
Tarix : 25 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
