• Wikisun
Layihə çərçivəsində Wikipedia platformasına əlavə olunan məqalə sayı
3
0
2
2
deniz-kirpisi

Dəniz kirpisi

Dəniz kirpisi (lat. Echinoidea) — Dənizlərdə yaşayan, tikanlı qabığa malik, su altında yaşayan heyvan. Onlar Echinodermata filumunun bir hissəsidir və dünyada çox sayda növü mövcuddur. Dəniz kirpisi, xüsusilə dəniz ekosistemlərində mühüm rola malikdir. Xüsusiyyətləri Dəniz kirpisi yuvarlaq və ya yastı formaya malikdir. Onların bədəni əsasən beş radiasional simmetriya ilə qurulub. Qabığı çox sərt və tikanlıdır, bu da onları yırtıcılardan qorumağa kömək edir. Tikanların uzunluğu və sıxlığı növdən növə fərqlənir. Dəniz kirpisinin qabığındakı tikanlar, həmçinin onun hərəkət etməsi və müdafiəsi üçün istifadə olunur. Onlar həm də heyvanın alqı sistemi ilə əlaqəli olan hissəciklərdən ibarətdir. Ümumiyyətlə hərəkət etmək üçün uzun, incə ayaqlardan istifadə edir. Onlar bu ayaqları vasitəsilə dəniz dibində sürünürlər. Bədəni, ən çox içindəki orqanları və kütləvi əzələləri qoruyan tikanlarla əhatə olunmuşdur. Qidalanma Əsasən fitoplankton, detritus və kiçik sualtı bitkilər ilə qidalanır. Onlar, həmçinin dəniz dibindəki üzən orqanizmləri və bitki örtüyünü yeyərək dəniz ekosisteminin balansını təmin edirlər. Dəniz kirpisinin qidalanma yolu gastrointestinal sistemin xüsusi quruluşuna əsaslanır. Yayılma Dəniz kirpisi dünyanın bütün dənizlərində yayılmışdır. Onlar xüsusilə tropik, subtropik və mülayim iqlim zonalarında geniş yayılır. Bəzi növlər isə daha soyuq və dərin sularda yaşayır. Dəniz kirpisi, rif ekosistemlərinin və dəniz dibi mühitlərinin çoxsaylı sahələrində mövcuddur. Təsnifat Arbacia lixula — çox yayılmış və yaxşı tədqiq edilmiş növ. Strongylocentrotus purpuratus — qırmızı dəniz kirpisi. Diadema setosum — tropik növ. Həyat dövrü Dəniz kirpisi ümumiyyətlə yumurta ilə çoxalır. Dişi dəniz kirpisi milyonlarla yumurta buraxır, bunlar suya qarışaraq inkişaf edir. Yumurtalardan çıxan balalar çox kiçik olur və müvafiq dəniz mühitində inkişaf etməyə davam edir. Yetişkinlər, müvafiq dəniz bitkiləri və səthlərə yapışaraq həyatlarını davam etdirirlər. Ekosistemdəki rolu Dəniz dibindəki bitkilərin böyüməsini tənzimləyərək dəniz vegetasiyasının sağlamlığını qoruyur, üzən orqanizmlərin qidalanmasında iştirak edirlər. Dənizlərin sualtı riflərində əsas qida zənciri rolunu oynayırlar.\ Qorunma Bəzi dəniz kirpisi növləri, insan fəaliyyətləri, o cümlədən çirklənmə, çoxalmanın pozulması və dənizdəki sərvətlərin istismarı nəticəsində təhdid altındadır. Buna görə də bir çox növ, qorunan sahələrdə və ya tənzimlənmiş balıqçılıq qanunları altında qorunur. Dəniz kirpisi, həmçinin ekoturizm üçün maraqlı bir canlıdır və onların təbiətə uyğun həyat tərzi təbiətsevərlərin diqqətini çəkir.


İstinadlar

Tarix : 29 dekabr 2024


Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.