Ctenosaura similis - Ümumi adları ilə qara iguana və ya qara tikanquyruq iguana, Iguanidae fəsiləsinə aid olan və Meksika və Mərkəzi Amerikaya yerli bir kərtənkələ növü. Karib dənizi və Sakit okeandakı bəzi Kolumbiya adalarında qeydə alınmışdır və ABŞ-nin Florida ştatına tətbiq edilmişdir. Ctenosaura cinsinin ən böyük növü olan bu kərtənkələ otlaqlar və meşələr kimi ərazilərdə tez-tez tapılır. Taksonomiya C. similis ilk dəfə 1831-ci ildə britaniyalı zooloq John Edward Gray tərəfindən təsvir edilmişdir. Cins adı olan Ctenosaura, iki yunan sözündən götürülüb: ctenos (Κτενός, "daraq") və saura (σαύρα, "kərtənkələ"). Növ adı olan similis latın dilində "oxşar" deməkdir və Linne taksonomiyasında yeni taksonlara istinad edərkən tez-tez istifadə olunan ümumi bir təsvirdir. Təsviri C. similis quyruğunda xarakterik qara, killi pulcuqlara malikdir, bu da onun ümumi adını verir. Bu, Ctenosaura cinsinin ən böyük növüdür. Erkəklər 1.3 metr (4 fut 3 düym) uzunluğa qədər böyüyə bilir, dişilər isə bir qədər qısadır (0.8–1 metr). Bel boyunca uzanan uzun tikanlardan ibarət bir krest var. Bədən rəngləri eyni populyasiyadakı fərdlər arasında çox dəyişkən olsa da, yetkin fərdlər adətən ağ-boz və ya qəhvəyi zəmin rənginə və 4–12 aydın tünd bel zolağına malikdir. Erkəklər çoxalma mövsümündə baş və boğaz ətrafında narıncı rəng inkişaf etdirir və yanaqlarında mavi və şaftalı rəngləri görünür. Qidalanması və davranışı Qara tikanquyruq iguanalar əla dırmanma qabiliyyətinə malikdir və gizlənmək üçün çoxlu yarıqlar, günəşlənmək üçün qayalar və dırmanmaq üçün yaxınlıqda ağaclar olan qayalıq yaşayış mühitlərini üstün tutur. Onlar gündüz fəal olan və sürətli hərəkət edən kərtənkələlərdir, yırtıcılardan qaçmaq üçün sürətlərindən istifadə edirlər, lakin küncə sıxışdırıldıqda quyruqları ilə zərbə endirə və dişləyə bilərlər. Guinness Rekordlar Kitabı bu növü dünyanın ən sürətli kərtənkələsi kimi qeyd edir, maksimal qaçış sürəti 34.6 km/saat (21.5 mil/saat) təşkil edir. Onlar əsasən ot yeyən heyvanlardır, çiçək, yarpaq, gövdə və meyvə ilə qidalanırlar, lakin kiçik heyvanları (gəmiricilər, yarasalar, qurbağalar, kiçik quşlar və kiçik iguanalar), yumurtalar və buğumayaqlıları da yeyirlər. Cavan fərdlər adətən həşərat yeyən olur, yaşlandıqca daha çox ot yeyənə çevrilir. Onlar manşinel ağacının meyvəsini yeməsi və budlarında yaşaması ilə tanınır, bu ağac digər heyvanlar üçün yüksək dərəcədə zəhərlidir. González-García və digərləri 2009-cu ildə aparılan araşdırmada göstərdilər ki, bu növün sayı landşaftın üçölçülü quruluşundan yüksək dərəcədə asılıdır, yalnız qısa ot deyil, hündür bitkilər də vacibdir. Yayılması Qara tikanquyruq iguana cənubi Meksika və Mərkəzi Amerikaya yerli olub, Tehuantepec berzahından cənuba, Panamaya qədər yayılmışdır. Dəniz səviyyəsindən təxminən 1,320 metr yüksəkliyə qədər tapılsa da, daxili yaylalarda yoxdur. Atlantik sahilində yayılması qeyri-müntəzəm və kəsikli olub, Meksikanın Tabasko, Çiapas, Kampeçe, Yukatan və Kintana Roo ştatlarının bəzi hissələrindən, Belizin böyük hissəsindən, Qvatemaladan və Hondurasın şimal sahilindən (tez-tez çaylar boyunca daxili vadilərə və kanyonlara qədər) yayılsa da, cənubda yalnız bir neçə təcrid olunmuş qeyd var. Sakit okean sahilində isə yayılması davamlıdır və cənub-şərqi Oaxaca və cənubi Çiapas-dan (Meksika) başlayaraq Qvatemala, El Salvador, Honduras, Nikaraqua, Kosta-Rika və Panamanın Azuero yarımadasına qədər uzanır.
http://www.wildherps.com/species/C.similis.html
https://animaldiversity.org/accounts/Ctenosaura_similis/
https://www.inaturalist.org/taxa/35303-Ctenosaura-similis
https://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Ctenosaura&species=similis
https://www.researchgate.net/publication/374473706_A_Species_Profile_for_the_Black_Spiny-Tailed_Iguana_Ctenosaura_similis
https://edis.ifas.ufl.edu/publication/UW512
https://en.wikipedia.org/wiki/Ctenosaura_similis
Tarix : 22 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
