Crocosmia - Həmçinin montbretia adı ilə də tanınır, süsənkimilər (Iridaceae) fəsiləsinə aid olan kiçik çiçəkli bitki cinsidir. Bu bitki Cənubi və Şərqi Afrikanın çəmənliklərinə məxsusdur və Cənubi Afrikadan Sudana qədər yayılsa da, bir növü yalnız Madaqaskarda endemikdir. Təsvir Təbii yayılmış montbretia (orijinal bağ sahəsindən qaçaraq yayılan) həmişəyaşıl və ya yarpağını tökən çoxillik bitkilərdir və yeraltı bazal kormlardan (qovuqcuqlardan) inkişaf edirlər. Yarpaqları növbəli düzülmüşdür, gövdəyə bağlıdır və qılıncşəkillidir. Yarpaq damarları paralel düzülmüşdür və kənarları bütövdür. Kormlar şaquli zəncirlər şəklində əmələ gəlir – ən gənc olanlar yuxarıda, ən yaşlı və ən böyük olanlar isə torpağın daha dərin qatlarında yerləşir. Zəncirin ən aşağı hissəsindəki kormların kökləri dartıcı (kontraktil) köklərdir və bitkini uyğun şəraitdə daha dərin torpağa çəkir. Bu korm zəncirləri kövrəkdir və asanlıqla ayrılır, bu xüsusiyyət bəzi növlərin invaziv hala gəlməsinə və bağlarda çətin idarə olunmasına səbəb olur. Montbretia bitkiləri 4-20 canlı qırmızı və narıncı rəngli çiçəklərdən ibarət rəngarəng çiçək qruplarına (sümbülşəkilli çiçək qrupu) malikdir. Terminal çiçək qrupu salxım və ya rasemos (yarımdairəvi) forma ala bilər. Çiçəklər erkən yaydan payızın sonuna qədər açır. Onlar zigzaqvari qövs şəkilli sünbül üzərində oturaq şəkildə yerləşir. Mayalanan çiçəklər hermafroditikdir (həm erkək, həm dişi orqanlara malikdir). Bütün erkəkciklər eyni uzunluqdadır. Dişicik budaqları ucluqda çatlanmış formadadır. Tozlanma həşəratlar, quşlar (günəş quşları) və ya külək vasitəsilə baş verir. Toxum qutuları (kapsulalar) partlayıcı xüsusiyyətə malikdir və eninə nisbətən daha qısa olur. Növlər Kew Plants of the World Online tərəfindən qəbul edilən növlər: osmia ambongensis (H.Perrier) Goldblatt & J.C.Manning – Madaqaskar Crocosmia aurea (Pappe ex Hook.) Planch. (Falling Stars) – Şərqi və Cənubi Afrika (Keyp vilayətindən Sudana qədər); Azor adalarında təbii yayılmışdır Crocosmia × crocosmiiflora (Lemoine) N.E.Br. – Cənubi Afrika; Avropanın bəzi hissələrində, Ruanda, Zair, Assam, Norfolk Adası (Avstraliya), Fici, Karib hövzəsi, Argentina və Tristan da Kunha adasında təbii yayılmışdır (C. aurea × C. pottsii hibridi) Crocosmia fucata (Lindl.) M.P.de Vos – Cənubi Afrikada Keyp vilayətinin Kamiesberg dağlarında yayılmışdır Crocosmia masoniorum (L.Bolus) N.E.Br. (Giant montbretia) – Keyp vilayəti, Kvazulu-Natal Crocosmia mathewsiana (L.Bolus) Goldblatt ex M.P.de Vos – Mpumalanganın Drakensberg dağlarında yayılmışdır Crocosmia paniculata (Klatt) Goldblatt (Aunt Eliza) – Lesoto, Esvatini, Cənubi Afrika Crocosmia pearsei Oberm. – Lesoto, Azad Dövlət (Free State), Mpumalanganın Drakensberg dağları Crocosmia pottsii (Baker) N.E.Br. (Pott's montbretia) – Keyp vilayəti, Kvazulu-Natal

İstinadlar

https://www.rhs.org.uk/plants/crocosmia

https://www.waltersgardens.com/variety.php?ID=CROLU

https://katalog.smsmarmaragroup.com/crocosmia-x-crocosmiiflora-iridaceae/crocosmia-cicegi-turuncu-cicekli

https://www.gardendesign.com/bulbs/crocosmia.html

https://www.gardenia.net/guide/learn-how-to-plant-and-care-for-your-crocosmia

https://www.farmergracy.co.uk/products/crocosmia-lucifer-corms-uk

https://www.trecanna.com/history-of-crocosmia/

Tarix : 10 mart 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.