• Wikisun
Layihə çərçivəsində Wikipedia platformasına əlavə olunan məqalə sayı
2
2
4
0
corc-kristofer-uilyams

Corc Kristofer Uilyams

Corc Kristofer Uilyams — Amerikalı təkamül bioloqu və ekolog, təkamül biologiyasının müasir nəzəriyyələrinin formalaşmasında böyük rol oynamış alim. O, xüsusilə təbii seçmənin gen mərkəzli anlayışını inkişaf etdirmiş və "genetik egoizm" ideyasını irəli sürmüşdür. Həyatı Corc Uilyams 1926-cı il mayın 12-də Şimali Karolinanın Şarlot şəhərində anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan təbiət elmlərinə maraq göstərən Uilyams, Kaliforniya Universitetində (Berkli) zoologiya üzrə təhsil almış və 1955-ci ildə doktorluq dərəcəsi qazanmışdır. O, həyatının çox hissəsini akademik tədqiqatlara və tədrisə həsr etmişdir. Uilyams 1950-ci illərdə evlənmiş və üç övladı olmuşdur. Karyerası Uilyams karyerasına Kaliforniya Universitetində başlamış, lakin əsasən Nyu-Yorkun Stoni Bruk Universitetində professor kimi fəaliyyət göstərmişdir. O, 1960-cı illərdən etibarən təkamül biologiyası sahəsində mühüm işlər görmüşdür. Uilyamsın ən böyük töhfəsi 1966-cı ildə nəşr olunan "Adaptasiya və təbii seçmə" (Adaptation and Natural Selection) kitabıdır. Bu əsərdə o, təbii seçmənin fərdlər və ya qruplar üzərindən deyil, genlər səviyyəsində işlədiyini müdafiə etmişdir. Uilyams həmçinin qocalma və reproduktiv strategiyalar kimi bioloji proseslərin təkamül aspektlərini araşdırmışdır. Onun ideyaları Riçard Dokinsin "Egoist gen" (The Selfish Gene) kitabına ilham vermiş və gen mərkəzli təkamül nəzəriyyəsinin əsasını qoymuşdur. Elmi töhfələri Uilyamsın ən mühüm elmi töhfəsi təbii seçmənin genetik səviyyədə fəaliyyət göstərməsi haqqında nəzəriyyəsidir. O, qrup seçməsi (group selection) ideyasını tənqid edərək, təkamülün əsas vahidinin gen olduğunu vurğulamışdır. Bu yanaşma təkamül biologiyasında inqilabi dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. O, həmçinin "antagonistik pleiotropiya" nəzəriyyəsini irəli sürmüşdür. Bu nəzəriyyəyə görə, bir genin gənclikdə faydalı olması qocalıqda zərərli təsirlərə səbəb ola bilər ki, bu da qocalmanın bioloji əsaslarından birini izah edir. Uilyams reproduktiv uğurun uzunömürlülük ilə əlaqəsini də tədqiq etmiş və bu sahədə mühüm nəticələr əldə etmişdir. İrsi Corc Uilyams 2010-cu il sentyabrın 8-də Nyu-Yorkun Stoni Bruk şəhərində 84 yaşında vəfat etmişdir. Onun təkamül biologiyasına verdiyi töhfələr bu gün də geniş şəkildə öyrənilir və tətbiq olunur. Uilyamsın gen mərkəzli yanaşması təkcə biologiyada deyil, həm də psixologiya və antropologiya kimi digər sahələrdə də təsirini göstərmişdir. O, sadə, lakin dərin ideyaları ilə tanınırdı. Uilyamsın işləri təkamülün mexanizmlərini anlamaqda yeni bir dövr açmış və gələcək nəsillərə böyük miras qoymuşdur. Onun nəzəriyyələri müasir biologiyanın əsas sütunlarından biri olaraq qalır.


İstinadlar

Tarix : 15 mart 2025


Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.