Clive James AO CBE FRSL (əsl adı Vivian Leopold James; 7 oktyabr 1939 – 24 noyabr 2019) — Avstraliyalı tənqidçi, jurnalist, televiziya aparıcısı, yazıçı və lirik şair. O, 1962-ci ildən 2019-cu ildə vəfat edənə qədər Böyük Britaniyada yaşayıb və fəaliyyət göstərib. Karyerasına ədəbiyyat tənqidi sahəsində başlamış, 1972-ci ildə The Observer qəzetinin televiziya tənqidçisi kimi tanınmışdır. Orada quru yumoru və ironik üslubu ilə məşhurlaşmışdır. Bu dövrdə o, həm şair, həm də satirik kimi müstəqil bir nüfuz qazandı. Böyük Britaniyada əvvəlcə televiziya üçün yazıçı kimi uğur əldə etdi, sonra isə öz proqramlarının aparıcısı kimi tanındı, bunlardan biri ...on Television verilişi idi. Erkən həyat Clive James 1939-cu ildə Avstraliyanın Sidney şəhərinin cənubunda yerləşən Kogarah qəsəbəsində Vivian Leopold James adı ilə anadan olub. Uşaq ikən adını dəyişməyə icazə verildi, çünki Vivien Leigh "Scarlett O'Hara" rolunu oynadıqdan sonra bu ad istənilən yazılış formasında qız adı kimi qəbul olunurdu. O, Clive adını seçdi, bu, 1942-ci il This Above All filmində Tyrone Powerin canlandırdığı obrazın adı idi. Atası Albert Arthur James İkinci Dünya Müharibəsi zamanı yaponlar tərəfindən əsir götürülmüşdü. Müharibədən sağ çıxmasına baxmayaraq, 1945-ci ildə amerikalılara məxsus B-24 bombardmançısı onu və digər müttəfiq hərbçilərini Okinavadan Manilaya apararkən tayfunun təsirinə düşərək Tayvanın cənub-şərqində dağlıq ərazidə qəzaya uğradı. Albert James Sai Wan Hərbi Qəbiristanlığında (Honq Konq) dəfn olunmuşdur. Clive James sonralar bildirirdi ki, bütün yaradıcılığı atasının ölümü ilə bağlı yaranan hisslərdən qaynaqlanır. Televiziya və ədəbiyyat tənqidi Clive James 1972-ci ildə The Observer qəzetinin televiziya tənqidçisi oldu və 1982-ci ilə qədər bu vəzifədə çalışdı. Mark Lawson onun resenziyalarını belə təsvir edirdi: "o qədər gülməli idi ki, isti içki içərkən oxumaq təhlükəli ola bilərdi." James bəzən amansız tənqidlər yazırdı və onun köşə yazıları üç kitabda toplanmışdır: Visions Before Midnight, The Crystal Bucket və Glued to the Box. Daha sonra bu yazılar On Television adlı ümumi bir nəşrdə toplandı. Böyük Britaniya, Avstraliya və ABŞ-da müxtəlif qəzet və jurnallar üçün ədəbiyyat tənqidləri yazmışdır. O, Australian Book Review, The Monthly, The Atlantic, The New York Review of Books, The Liberal və The Times Literary Supplement kimi nüfuzlu nəşrlərdə çap olunmuşdur. John Gross onun "A Blizzard of Tiny Kisses" adlı essesi Oxford Book of Essays antologiyasına daxil etmişdir (1992, 1999). Jamesin ilk ədəbi tənqid toplusu The Metropolitan Critic (1974) idi. Sonrakı illərdə o, aşağıdakı kitabları nəşr etdirdi: At the Pillars of Hercules (1979) From the Land of Shadows (1982) Snakecharmers in Texas (1988) The Dreaming Swimmer (1992) Even As We Speak (2001) The Meaning of Recognition (2005) Cultural Amnesia (2007) Cultural Amnesia müasir mədəniyyət, tarix və siyasət sahəsində 100-dən çox görkəmli şəxsiyyətin intellektual bioqrafiyalarını ehtiva edirdi. Kitab insanizmin, liberal demokratiyanın və ədəbi aydınlığın müdafiəsi kimi qiymətləndirilmiş və The Village Voice tərəfindən 2007-ci ilin ən yaxşı kitabları siyahısına salınmışdır. 2009-cu ilin iyununda o, yeni esselər toplusu The Revolt of the Pendulum kitabını nəşr etdirdi. James həmçinin The Observer üçün yazdığı Flying Visits adlı səyahət yazıları toplusunu da çap etdirmişdir. 2014-cü ilin ortalarına qədər isə The Daily Telegraph qəzetinin şənbə buraxılışının Review bölməsində həftəlik televiziya tənqidləri yazmağa davam etmişdir. Sağlamlıq və ölüm Clive James uzun illər boyu həddindən artıq içki içən və siqaret çəkən biri idi. May Week Was in June kitabında hər gün bir avtomobil diski ölçüsündə külqabını doldurmaq vərdişindən bəhs edirdi. Müxtəlif vaxtlarda o, içki və siqareti tərgitmək üçün etdiyi cəhdlərdən yazmışdır. Bundan əvvəl, 30 yaşlarının əvvəlində siqareti 13 il müddətinə buraxmağa nail olmuşdu. 2011-ci ilin aprel ayında mediada onun böyrək çatışmazlığından əziyyət çəkdiyi ilə bağlı xəbərlər yayıldı. 2012-ci ilin iyununda James B-hüceyrəli xroniki limfosit leykemiyasına məğlub olduğunu və "sonunun yaxınlaşdığını" təsdiqlədi. O, 2010-cu ilin əvvəlində həmçinin emfizema və böyrək çatışmazlığı diaqnozu aldığını açıqladı. 2013-cü ilin 3 sentyabrında Avstraliya Yayım Korporasiyası (ABC) Kerry O'Brien tərəfindən aparılmış Clive James: The Kid from Kogarah müsahibəsini yayımladı. Müsahibə onun Cambridge Universitetindəki köhnə kollec kitabxanasında lentə alınmışdı və burada James öz xəstəliyindən və ölümlə üzləşməsindən danışmışdı. 2014-cü ildə The New Yorker jurnalı onun "Japanese Maple" adlı şeirini dərc etdi. Bu şeir James-in vida şeiri kimi qəbul edildi və The New York Times onu "gözlənilən ölüm haqqında təsirli bir meditasiya" kimi qiymətləndirdi. 2015-ci ilin 31 martında BBC-də Charlie Stayt ilə müsahibəsində James özünü "ölümə yaxın, amma həyata minnətdar" biri kimi təsvir etdi. 2015-ci ilin oktyabrında eksperimental dərman müalicəsi sayəsində hələ də sağ qalmasından "utanqaclıq" hiss etdiyini etiraf etdi.
https://www.clivejames.com/
https://www.theguardian.com/culture/2019/nov/27/clive-james-writer-broadcaster-and-tv-critic-dies-aged-80
https://www.clivejames.com/author.html
https://www.imdb.com/name/nm0416380/
https://www.poetryfoundation.org/poets/clive-james
https://www.theguardian.com/global/2019/nov/27/clive-james-obituary
https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-50578512
Tarix : 12 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
