Çin kəkliyi (Tetrastes sewerzowi) - Həmçinin Severtzov kəkliyi kimi tanınan, dünyanın ən kiçik kəkliyi. Bu növ ilk dəfə 1876-cı ildə Przhevalski tərəfindən kəşf edilmiş və təsvir edilmişdir. Çin kəkliyi yalnız Çində rast gəlinir və Çinin "Qırmızı Məlumat Kitabı" tərəfindən təhlükə altında olan növ kimi qəbul edilir. Quş, rus tədqiqatçısı və təbiətşünası Nikolay Alekseyeviç Severtzovun şərəfinə adlandırılmışdır. Təsvir Dişilərin orta çəkisi 270–407 qram (9,5–14,4 unsiya), erkəklərin isə 279–390 qram (9,8–13,8 unsiya) arasındadır. Dişilərin orta bədən uzunluğu 327–384 mm (12,9–15,1 düym), erkəklərin isə 355–403 mm (14,0–15,9 düym) olur ki, bu da onu kəkliklərin ən kiçik növü edir. Çin kəklikləri əsasən qəhvəyi rəngdədir, qarın hissələrində çoxlu ağ və qara naxışlar var. Erkəklərin çənəsində qara ləkə var, dişilərdə isə bu ləkə yoxdur. Çin kəklikləri qoz kəkliyinə (Tetrastes bonasia) bənzəyir, lakin lələk rəngləri və naxışları bəzi fərqlərə malikdir. Həm erkək, həm də dişi fərdlərin gözləri üstündə qırmızı ibik var, lakin bu ibik erkəklərdə daha qabarıqdır. Taksonomiya Bütün kəkliklər "Phasianidae" fəsiləsinə aiddir ki, bu fəsiləyə həmçinin qırqovullar və hind toyuqları da daxildir. Müxtəlif mənbələr Çin kəkliyini ya "Tetrastes" cinsinə (qoz kəkliyi ilə birlikdə), ya da "Bonasa" cinsinə aid edir və bu cinslərin filogenetik əlaqələri ilə bağlı hələ də qeyri-müəyyənliklər var. Yaşayış mühiti və yayılması Çin kəkliyi yalnız Çində, Qansu, Qinghay, Siçuan, Yunnan və Tibet əyalətlərində rast gəlinir. 2000-ci il məlumatına görə, Çin kəkliyinin yayılma sahəsi 155.000 km² (60.000 kv mil) ərazini əhatə edir. Çin kəkliyi üçün iki əsas yaşayış mühiti tələbi var: gizlənmək üçün iynəyarpaqlı ağaclar və qida üçün yarpaqlı ağaclar və kollar. Bu növ əsasən dağlıq ərazilərdə, 2400–4300 m (7900–14100 fut) yüksəklikdə yaşayır. Qorunma Çin kəkliyi Çində təhlükə altında olan növ kimi qəbul edilir. Populyasiya illər ərzində azalmaqdadır. Bu azalmanın əsas səbəbi meşələrin qırılması və yaşayış mühitinin parçalanmasıdır. Hazırda Çində populyasiyanı sabitləşdirmək üçün meşə qırılmasının azaldılması kimi tədbirlər görülür. "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqı" (IUCN) da populyasiyanın azaldığını tanıyır. Çin kəkliyi IUCN Qırmızı Siyahısında "Near Threatened" (Təhlükəyə Yaxın) kimi qeyd edilir. Qidalanma Severtzov kəkliyi qış aylarında əsasən söyüd ağaclarının (Salix spp.) tumurcuqları və budaqları ilə qidalanır. Çoxalma mövsümündə erkəklər əsasən söyüdlə qidalanmağa davam edir, dişilər isə yumurta qoymaq üçün lazım olan qida və enerjini artırmaq üçün qara şam (Picea asperata) toxumları, onurğasızlar və otlarla qidalanır. Çoxalma Çin kəkliyinin çoxalma mövsümü mart və may ayları arasında başlayır. Erkəklər dişilərdən daha tez çoxalma ərazilərinə qayıdır və səs çıxararaq və nümayişlərlə ərazilərini qoruyur. Erkəklər cütləşmək üçün bir-biri ilə rəqabət aparmalıdır, çünki populyasiyada dişilərdən daha çox erkək var. Dişi cütləşdikdən sonra cütlük çoxalma mövsümünün sonuna qədər erkəyin ərazisində birlikdə yaşayır. Çoxalma mövsümündə dişilərin çəkisi artır, erkəklərin isə azalır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Chinese_grouse
https://ebird.org/species/sevgro1
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/chinese-grouse-tetrastes-sewerzowi
http://english.ioz.cas.cn/special/lhs/lhs_case/lhs_case_cg/
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=05BEE34676AFA297
https://xeno-canto.org/species/Tetrastes-sewerzowi
https://www.inaturalist.org/taxa/558444-Tetrastes-sewerzowi
https://www.oiseaux.net/birds/chinese.grouse.html
Tarix : 22 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
