Ceyms Mellart (14 iyul 1925 – 29 dekabr 2012) - Britaniyalı arxeoloq, ən çox Türkiyədəki Çatalhöyük Neolit dövrü məskənindəki kəşfləri ilə tanınır. Çatalhöyükdəki tapıntıları, arxeologiya sahəsində ən mühüm kəşflərdən biri hesab olunur və insan tarixindəki ən erkən şəhər məskənlərindən birinin işığını açmışdır. Erkən həyatı və təhsili Mellart London, İngiltərədə doğulmuşdur. O, Edinburq Universitetində təhsil almış və burada arxeologiya üzrə dərəcə qazanmışdır. Sonradan Arxeologiya professoru olmuş, tədqiqatlarını Yaxın Şərqin, xüsusilə Anatoliya və Aegean bölgələrinin erkən dövrlərinə yönəltmişdir. Əsas kəşfləri Mellartın ən məşhur qazıntısı 1961-ci ildə başladığı Çatalhöyükdə aparılmışdır. Çatalhöyük, tapılan ən yaxşı qorunmuş Neolit dövrü məskənlərindən biridir və Mellart-ın burada apardığı işlər, erkən insan cəmiyyətinin necə inkişaf etdiyi barədə anlayışları inqilab etdi. Bu məkan, yaxşı qorunmuş çoxsaylı evlər, freskalar və əşyalarla zəngindir, bunların bir çoxu burada yaşamış insanların sosial və dini təcrübələrinə dair dəyərli məlumatlar təqdim edir. Mellartın Çatalhöyükdəki tapıntıları, əvvəlki dövrlərdə erkən insan cəmiyyətlərinin necə inkişaf etdiyinə dair olan fərziyyələri sarsıdaraq, Neolit dövrünün insanlarının mürəkkəb və inkişaf etmiş bir mədəniyyətə sahib olduqlarını göstərdi. O, erkən şəhər mədəniyyətinin və Neolit İnqilabının öyrənilməsinə böyük töhfə verdi. Mübahisə Sonrakı illərdə Mellartın nüfuzu, Çatalhöyükdəki bəzi tapıntılarını saxtalaşdırmaqda ittiham edilməsi ilə zədələndi. Bəzi iddialara görə, o, bəzi tapıntıları uydurmuşdu. Buna baxmayaraq, onun işləri arxeologiya sahəsində hələ də təsirli qalır və qədim Anatoliya və Neolit dövrünün öyrənilməsinə verdiyi töhfələr hələ də qeyd olunur. İrsi Ceyms Mellart, müasir arxeologiyanın öncüllərindən biri kimi xatırlanır. Çatalhöyükdə apardığı qazıntılar sahəyə uzunmüddətli təsir göstərmiş və çoxsaylı arxeoloqlar və alimlər üçün ilham mənbəyi olmuşdur. Onun karyerası mübahisələrə qarışsa da, erkən insan cəmiyyətləri və Neolit dövrü haqqında verdiyi töhfələr hələ də qiymətlidir.
https://www.cornucopia.net/magazine/articles/james-mellaart-the-man-who-changed-history
https://www.britannica.com/biography/James-Mellaart
https://www.persee.fr/doc/paleo_0153-9345_2012_num_38_1_5453
https://www.thebritishacademy.ac.uk/documents/1521/17_Mellaart_1820.pdf
https://luwianstudies.org/the-truth-about-james-mellaart/
https://www.archaeopress.com/Archaeopress/Products/9786053965237
https://en.wikipedia.org/wiki/James_Mellaart
Tarix : 6 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
