Centennial Light lampası, artıq 123 ildən çoxdur fasiləsiz olaraq yanan bir elektrik lampasıdır. Kaliforniyanın Livermore şəhərindəki yanğınsöndürmə stansiyasında quraşdırılan bu lampa, 1901-ci ildən bəri işıq saçaraq dünyanın ən uzunömürlü elektrik lampası kimi Ginnesin Rekordlar Kitabına daxil edilib. Lampanın özü 1890-cı illərin sonlarında "Shelby Electric Company" şirkəti tərəfindən istehsal edilmişdir. Bu tarixi əhəmiyyətə malik lampa dünya miqyasında elmi maraq doğurur və “dünyanın ən qədim işləyən lampası” kimi tanınır. Tarixi: İlk dəfə 1901-ci ildə quraşdırılmışdır və Livermore Yanğınsöndürmə Stansiyasının müxtəlif qərargahlarına köçürülsə də, hələ də yanmaqdadır. Bu lampa, Edison tipli karbon filamentli lampalardan biri olmaqla, elektrik enerjisinin hələ yenicə yayılmağa başladığı dövrdə istehsal edilib. Elektrik lampalarının ilk nəsli arasında yer alan Centennial Light, dövrünün texnologiyasını təmsil edir və bu gün hələ də işıq saçmaqla o zamankı texnologiyanın möhkəmliyini və etibarlılığını sübut edir. Texniki xüsusiyyətləri: Lampa təxminən 4 vatt gücdə işləyir. Onun filamentində karbon materialı istifadə edilmişdir, bu isə müasir volfram filamentli lampalardan fərqli olaraq, çox davamlıdır. Bu filament növü enerjini daha yavaş sərf edir, buna görə də çox uzun müddət işləyə bilir. Aşağı gücdə işləməsi filamentin yüksək dərəcədə qızmasının qarşısını alır və beləliklə, ömrünü uzadır. Elektrik enerjisinin sabit olması da lampanın uzunömürlü olmasının mühüm amillərindən biridir, çünki enerji mənbəyi fasiləsiz olaraq təmin edilir və bu, filamentin qızmasının, zədələnməsinin qarşısını alır. Lampanın uzunömürlülüyünün sirləri: Centennial Light lampasının bu qədər uzunömürlü olması elmi dairələrdə müzakirə mövzusudur. Mütəxəssislər bunu karbon filamentinin qalınlığı və yüksək keyfiyyətdə hazırlanmış olması ilə əlaqələndirir. Əlavə olaraq, lampanın aşağı gücdə işləməsi onun temperaturunu nisbətən sabit saxlayır və filamentin zədələnməsini minimuma endirir. Bu lampa müasir lampalar kimi tez-tez söndürülüb yandırılmadığı üçün də filament daha az yorulur. Bəzi alimlər və tədqiqatçılar bu uzunömürlü lampanın sənaye istehsalı standartlarında bir istisna olduğunu iddia edir. Onlar belə lampaların istehsal edilməməsinin kommersiya səbəblərinə bağlı olduğunu düşünürlər, çünki daha tez sıradan çıxan lampalar istehlakçılar tərəfindən daha çox alınır. Bu düşüncə isə “planlı köhnəlmə” nəzəriyyəsini dəstəkləyir, yəni istehsalçıların texnologiyanı bilərəkdən az müddət işləməsi üçün istehsal etmələri fikrini irəli sürür. Lampanın mədəni əhəmiyyəti və maraqlı faktlar: Centennial Light lampası, həm də mədəni bir simvola çevrilib. Onun uzunömürlü olması, insanlarda köhnə texnologiyaların keyfiyyəti haqqında düşüncələr yaradır və günümüzdə istehsal olunan məhsulların davamlılığı ilə bağlı suallar doğurur. Bu lampa o qədər məşhurlaşıb ki, Livermore Yanğınsöndürmə Stansiyasında xüsusi kamera ilə gecə-gündüz izlənir. Dünyanın dörd bir yanından bu lampanı görməyə gələn ziyarətçilər onun davamlı işıqlanmasına heyran qalırlar. Centennial Light, həm də Amerika mədəniyyətində məşhurlaşaraq, müxtəlif sənədli filmlərə və televiziya proqramlarına mövzu olub. Bu lampa insanlara uzunömürlülüyün dəyərini və texnologiyanın inkişafının müxtəlif dövrlərində olan fərqləri düşündürən bir simvoldur. Gələcək perspektivlər və tədqiqatların davamlılığı: Centennial Light lampasının istismar müddətinin sonunun nə vaxt gələcəyi ilə bağlı heç bir dəqiq məlumat yoxdur, lakin elmi maraq onun ətrafında araşdırmaların davam etməsinə səbəb olur. Tədqiqatçılar onun uzunömürlü olması üçün davamlı təmir və baxımın vacib olduğunu qeyd edirlər.
https://www.centennialbulb.org/facts.htm#anchor3216
https://archive.ph/20120731151123/http://www.centennialbulb.org/shelby-steve.htm
https://www.mercurynews.com/2011/02/03/tests-shine-light-on-the-secret-of-the-livermore-light-bulb/
https://www.milliyet.com.tr/molatik/teknoloji/117-yildir-yanan-ampul-71957
https://www.milliyet.com.tr/molatik/teknoloji/117-yildir-yanan-ampul-71957
Tarix : 9 noyabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
