Çarlz Sazerlend Elton - Müasir ekologiyanın əsasını qoyan ingilis ekoloqu və zooloqudur. Onun ekologiyada ekoloji nişlər, qida zəncirləri və qida torları ilə bağlı qabaqcıl işləri bu sahənin inkişafına böyük təsir göstərmişdir. Eltonun ekosistemləri öyrənmə yanaşması, orqanizmlərlə onların mühiti arasındakı əlaqələri vurğulayaraq gələcək ekoloji tədqiqatların əsasını qoymuşdur. Erkən həyat və təhsil Çarlz Elton 1900-cü il martın 29-da İngiltərənin Mançester şəhərində anadan olmuşdur. O, təhsilini Liverpool Kollecində almış və daha sonra Oksford Universitetində zoologiya üzrə təhsilini davam etdirmişdir. Arktikaya, xüsusilə Spitsbergenə etdiyi ekspedisiyalar zamanı heyvanları müşahidə etməsi onun ekoloji biliklərinin inkişafına və əhali dinamikasının başa düşülməsinə böyük təsir göstərmişdir. Karyera və tədqiqatlar Elton 1927-ci ildə nəşr olunan Heyvan Ekologiyası adlı kitabında ekoloji nişlər, qida zəncirləri və növlərarası qarşılıqlı əlaqələr barədə fikirlərini açıqlamışdır. Onun "ekoloji niş" anlayışı bir növün öz mühitindəki rolunu və mövqeyini təsvir etmişdir və bu konsepsiya müasir ekologiyada əsas yer tutur. O, həmçinin populyasiya dinamikasının və invaziv növlərin ekosistemlərə təsirinin öyrənilməsində pioner olmuşdur. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı hərbi təchizata ziyan vuran zərərvericilərə qarşı mübarizə sahəsində çalışmışdır. 1942-ci ildə Elton Oksfordda Heyvan Populyasiyası Bürosunu yaratmış və burada əhali ekologiyası və vəhşi təbiət resurslarının idarə olunması sahəsində tədqiqatlarını davam etdirmişdir. Onun əsas töhfələri bunlardır: - Ekoloji niş nəzəriyyəsinin və növlərarası qarşılıqlı təsirlərin inkişafı. - Qida zəncirləri, qida torları və onların ekosistemlərin sabitliyinə təsiri. - Populyasiya dinamikası və invaziv növlərin idarə edilməsi sahəsində ilkin tədqiqatlar. İrsi Çarlz Eltonun işləri ekologiya və ətraf mühit elmlərinə uzunmüddətli təsir göstərmişdir. Onun irəli sürdüyü konsepsiyalar ekoloji tədqiqatlar və ətraf mühitin idarə olunması üçün əsas olaraq qalmaqdadır. Eltonun qurduğu Heyvan Populyasiyası Bürosu, heyvan populyasiyalarının və qorunan təbiətin öyrənilməsində öncül mərkəz olmuşdur. Onun ekosistemləri bir-biri ilə əlaqəli şəbəkələr kimi dəyərləndirməsi ekoloji düşüncəyə təsir etmiş və biomüxtəlifliyin qorunması və habitatların idarə olunması üçün strategiyaların hazırlanmasına kömək etmişdir.
https://www.britannica.com/biography/Charles-Elton
https://www.oxfordbibliographies.com/display/document/obo-9780199830060/obo-9780199830060-0090.xml
https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbm.1999.0010
https://kids.britannica.com/students/article/Charles-Elton/311142
http://scihi.org/charles-elton-food-chain/
https://esa.org/wp-content/uploads/sites/94/2022/02/eminent1961.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Charles_Sutherland_Elton
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
