Carbonell divar kərtənkələsi (Podarcis carbonelli) - Lacertidae fəsiləsinə aid olan bir kərtənkələ növü. Bu növ Portuqaliya və İspaniyaya məxsusdur. Bu kərtənkələ quyruq daxil olmaqla 20 sm (8 düym) uzunluğa qədər böyüyür və əsasən həşəratlar, hörümçəklər və ilanbaltalar kimi kiçik onurğasız heyvanlarla qidalanır. Onun təbii yaşayış mühitləri mülayim kolluqlar və qumlu sahillərdir. Yaşayış mühitinin itirilməsi onun yaşaması üçün təhlükə yaradır. Etimologiya Növün xüsusi adı olan carbonelli, Pérez-Mellado-nun həyat yoldaşı "J. Carbonell"in şərəfinə verilmişdir. Təsvir Carbonell divar kərtənkələsinin burundan kloakaya qədər olan uzunluğu 6.5 sm (2.6 düym) -dir, quyruğu isə təxminən iki qat uzundur. Dişilər bəzi yerlərdə erkəklərdən bir qədər iri ola bilir. Arxa tərəfi adətən boz və ya qəhvəyi rəngdədir, lakin bəzən (xüsusilə erkəklərdə) yaşıl rəngdə ola bilir və tünd işarələrlə zəngin şəkildə naxışlanmışdır. Yan tərəflər də bir qədər yaşıl rəngdə ola bilər və tünd işarələrlə şəbəkəli naxışlara malikdir. Alt tərəfi ağ rəngdədir və qarın hissəsinin kənarında kiçik mavi ləkələr tez-tez görünür. Digər İberiya divar kərtənkələlərindən fərqli olaraq, ümumiyyətlə yaşıl yan tərəflərə malikdir, lakin yaşıl arxa tərəfi yoxdur. Carbonell divar kərtənkələsi yaxın qohumu olan Bocage divar kərtənkələsinə çox bənzəyir, lakin bu növ daha aydın işarələrə və sarı, narıncı və ya çəhrayı qarın hissəsinə malikdir və yaşıl yan tərəfləri və mavi xarici ventral pulcuqları yoxdur. Yayılması və yaşayış mühiti Carbonell divar kərtənkələsi Portuqaliya və İspaniyaya məxsusdur. Onun coğrafi yayılma sahəsi qərbi və mərkəzi Portuqaliyada bir neçə təcrid olunmuş populyasiya, Coto Doñana-da (cənub-qərbi İspaniya) başqa bir populyasiya və Portuqaliya sahillərində yerləşən Berlenga adalarında ayrı bir yarımnövdən ibarətdir. Yarımnövlər - Podarcis carbonelli carbonelli (Pérez-Mellado, 1981), nominativ yarımnöv, İberiya yarımadasında tapılır. - Podarcis carbonelli berlengensis (Vicente, 1985), Berlengas adalarına endemikdir və ada gigantizminə nümunədir. Materik yarımnövündən daha iri olmaqla yanaşı, P. c. berlengensis rənglənmədə kiçik fərqlər göstərir. Davranış Carbonell divar kərtənkələsi tez-tez quru yamaclarda görünür və böyük sayda ola bilər. Çatlar və ağac kökləri arasında sığınacaq axtarır. Qidalanma P. carbonelli əsasən buğumayaqlılarla qidalanır, lakin xüsusilə Berlenga adalarında ilanbaltalar da yeyir. Çoxalma P. carbonelli yumurta qoymaqla çoxalır (ovipardır). Mərkəzi Portuqaliyada adətən hər il bir dəfə iki yumurta qoyulur, lakin Berlengas adalarında bir neçə dəfə dördə qədər yumurta qoyulur. Yumurtaların çatlaması üçün on ilə on beş həftə lazımdır. Status Carbonell divar kərtənkələsinin bir neçə təcrid olunmuş populyasiyası var və ümumi coğrafi yayılma sahəsi 5,000 kvadrat kilometrdən (1,900 kv mil) azdır. Palıd meşələrində və kolluqlarda yaşayır və bəzi populyasiyalar qorunan ərazilərdə olsa da, digərləri yaşayış mühitinin pozulmasına məruz qalır. Bəzi uyğun yaşayış mühitlərində çoxsaylı olsa da, ümumi populyasiyanın azalmaqda olduğu düşünülür və Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqı (IUCN) onu "təhlükə altında olan növ" kimi qiymətləndirib.
https://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Podarcis&species=carbonelli
https://www.inaturalist.org/taxa/35707-Podarcis-carbonelli
https://animalia.bio/podarcis-carbonelli
https://www.eurolizards.com/lizards/podarcis-carbonelli/
https://www.researchgate.net/publication/289522299_Podarcis_carbonelli
https://www.gbif.org/species/2469141
https://en.wikipedia.org/wiki/Podarcis_carbonelli
Tarix : 22 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
