Grylloblattidae - Ümumiyyətlə buz böcəkləri və ya buz sürünənləri kimi tanınan, dağların zirvələrində və qlyasirlərin kənarlarında soyuq mühitdə yaşayan ekstremofil və qanadsız həşəratlar fəsiləsi. Taksonomiya Bu fəsilə, ümumiyyətlə bir dəstə kimi qəbul edilən Grylloblattodea dəstəsinin yeganə nümayəndəsidir. Alternativ olaraq, Grylloblattodea, Mantophasmatodea (qaya sürünənləri) ilə birlikdə Notoptera dəstəsinin yarımdəstələri kimi təsnif edilmişdir. Grylloblattidlər əsasən 3 sm-dən qısa olan qanadsız həşəratlardır, başları tarakanlara bənzəyir, uzun antenaları və qarın hissəsinin ucundan çıxan uzun cerci var. Onlar istiliyi dözə bilmirlər və bir çox növün yayılma arealı çox məhduddur. Tarix Grylloblattidlər, buz sürünənləri və ya buz böcəkləri 1914-cü ildə onları kəşf edən E.M. Walker və T.B. Kurata tərəfindən alimləri çaşdırmışdır; ilk təsvir edilən növ Grylloblatta campodeiformis idi, bu ad "cırcırama-tarakan şəkilli Campodea" (iki budaqlı qamçıquyruq) mənasını verir. Davranış Əksəriyyəti gecə fəaliyyət göstərir və detritusla qidalanır. Uzun antenaları və uzun cerci var, lakin qanadları yoxdur. Gözləri ya yoxdur, ya da az inkişaf etmişdir və sadə gözləri (ocelli) yoxdur. Onların ən yaxın yaşayan qohumları yaxınlarda kəşf edilən Mantophasmatodea-dır. Əksər növlər 3 sm-dən qısadır, ən böyüyü Namkungia magnusdur. Yaşayış yeri və yayılma Grylloblattodea gecə fəaliyyət göstərən ekstremofillərdir və adətən yarpaq tullantılarında və daşların altında, əsasən yüksək yüksəkliklərdə olan ekstrem soyuq mühitlərdə tapılır. Onlar soyuq mülayim meşələrdən qlyasirlərə və buz təbəqələrinin kənarlarına qədər müxtəlif yerlərdə yaşayır. Onların optimal yaşayış temperaturu 1–4 °C arasındadır. Daha soyuq temperaturlarda bədənlərdə buz əmələ gəlməsi səbəbindən ölə bilərlər, buna görə də temperatur optimal diapazonun altına düşdükdə qar örtüyünün altında, torpağa yaxın yaşayaraq sağ qalırlar. Onların üstünlük verdiyi temperatur diapazonu çox dar olduğu üçün yüksək temperaturlara dözə bilmirlər; bir çox növ temperatur optimal temperaturundan 5 °C yüksək olduqda ölür. Onlar mövsümlərə uyğun olaraq hərəkət edərək qidalanma mühitlərində optimal temperaturu qoruyurlar.
https://www.inaturalist.org/taxa/53797-Grylloblattidae
https://genent.cals.ncsu.edu/insect-identification/order-grylloblattodea/
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/grylloblattodea
https://bugguide.net/node/view/244864
https://mapress.com/zootaxa/2013/f/zt03737p378.pdf
https://www.gbif.org/species/178542146
https://resjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/syen.12052
Tarix : 26 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
