Brunkeberq döyüşü - 15-ci əsrin sonlarında İsveç Krallığının müstəqillik mübarizəsinin əsas mərhələlərindən biri olmuşdur. Döyüş, İsveçli üsyançı lider Böyük Sten Sture ilə Danimarka kralı IX Kristian arasında baş vermişdir. Bu qarşıdurma Kalmar İttifaqı çərçivəsində Danimarkanın İsveç üzərində nəzarətini gücləndirmək cəhdlərinə qarşı İsveçin müqavimətinin simvolu olmuşdur. Kalmar İttifaqı (1397) Danimarka, Norveç və İsveç krallıqlarını birləşdirən bir siyasi birlik idi. Lakin İsveçdə yerli zadəganlar və xalq Danimarka hegemoniyasına qarşı narazılıq içində idi. Xüsusilə 15-ci əsrin ortalarından etibarən İsveçin müstəqillik uğrunda mübarizəsi gücləndi. IX Kristian 1457-ci ildə İsveç kralı olmuşdu, lakin onun Danimarka mərkəzçiliyi siyasəti İsveç zadəganları tərəfindən rədd edildi. Nəticədə, 1464-cü ildə o, İsveç taxtından devrildi və yerinə müxtəlif isveçli hökmdarlar keçdi. Lakin Kristian İsveçi yenidən Kalmar İttifaqına tabe etmək istəyirdi və 1471-ci ildə böyük bir ordu toplayaraq Stokholma yürüş etdi. Bu zaman İsveçdə real hakimiyyət Sten Sture və onun tərəfdarlarının əlində idi. O, İsveçin müstəqilliyini qorumaq üçün ordusunu topladı və kralın hücumuna qarşı müqavimət göstərməyə hazırlaşdı. Döyüşün gedişi Döyüş Stokholm yaxınlığındakı Brunkeberq təpəsində baş vermişdir. IX Kristianın ordusu təxminən 6,000–8,000 əsgərdən ibarət idi və əsasən Danimarka, Norveç və Alman muzdlu əsgərlərindən təşkil olunmuşdu. Buna qarşı Sten Sturenin ordusu təxminən 10,000 nəfər idi və İsveç kəndliləri, şəhərlilər və yerli zadəganlardan ibarət idi. Ordunun əsas hissəsini Dalarnadan gəlmiş İsveç kəndliləri təşkil edirdi, onlar Sten Stureni dəstəkləyən əsas qüvvələrdən biri idi. Döyüş Stokholm şəhərinin girişində, yüksək əhəmiyyətə malik Brunkeberq təpəsində başladı. Sten Sture strateji olaraq üstün mövqe tutmuşdu, çünki onun ordusu yüksək bir yerdə yerləşirdi. Kristianın ordusu aşağıdan hücum etməli idi, bu da onlara böyük çətinlik yaradırdı. İlk mərhələdə Danimarka kralı Kristian ağır zirehli alman və danimarkalı muzdlu döyüşçülərdən istifadə edərək İsveç mövqelərini yarmağa çalışdı. Lakin İsveç ordusu təpənin üstünlüklərindən istifadə edərək bu hücumları dəf edə bildi. Döyüş böyük itkilərlə və qanlı qarşıdurmalarla davam etdi. Xüsusilə İsveç kəndliləri və şəhər milisləri düşməni geri itələmək üçün qətiyyətli müqavimət göstərdi. Döyüşün gedişatını dəyişdirən əsas hadisə İsveçli zadəgan Yuhan Yönsson Oksenşernanın qoşunları ilə döyüşə qoşulması oldu. Onun hücumu Kristianın ordusunun arxa hissəsinə ağır zərbə endirdi. Danimarka ordusu iki tərəfdən sıxışdırıldı və nəticədə nizamsız şəkildə geri çəkilməyə məcbur oldu. Döyüşün sonunda Danimarka kralı IX Kristian ağır yaralandı və onun ordusu tamamilə məğlub oldu. Kristian çətinliklə döyüş meydanından qaça bildi və Danimarkaya geri çəkildi. Döyüşün nəticələri İsveç müstəqilliyi gücləndi – Sten Sturenin qələbəsi İsveçin Kalmar İttifaqından ayrılmasını bir müddət təmin etdi. O, İsveçin müstəqil hökmdarı olaraq ölkədə nüfuzunu artırdı. Danimarka üçün ağır məğlubiyyət – IX Kristian İsveçi yenidən Kalmar İttifaqına tamamilə daxil etməyi bacarmadı. Stokholm müdafiə olundu – Döyüş Stokholm şəhərinin Danimarka tərəfindən işğal edilməsinin qarşısını aldı.
https://www.britannica.com/topic/Battle-of-Brunkeberg
https://the-past.com/feature/the-fight-for-sweden-the-battle-of-brunkeberg-10-october-1471/
https://historica.fandom.com/wiki/Battle_of_Brunkeberg
https://stockholmwritersfestival.com/blog/battle-of-brunkeberg
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/03468755.2019.1637375
https://war-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Brunkeberg
Tarix : 9 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
