Boz qırmızıbel siçovulu və ya boz yanlı siçovul (Craseomys rufocanus) - Siçovulların bir növü. Yetkin boz qırmızıbel siçovulu 20-50 qram çəkiyə malikdir. Bu növ şimali Avrasiya boyunca, o cümlədən şimali Çin, şimali Koreya yarımadası, Saxalin və Hokkaydo adalarında yayılıb. Şimal qırmızıbel siçovulundan (Clethrionomys rutilus) daha böyük və uzun ayaqlıdır, oxşar yayılma sahəsinə malikdir və Norveç lemingi (Lemmus lemmus) ilə simpatrikdir. Təsvir Boz qırmızıbel siçovulunun qırmızı rəngli beli və boz yan tərəfləri var. Baş və bədən uzunluğu 4,5-5,25 düym (114-133 mm), quyruq uzunluğu isə 1-1,75 düym (25-44 mm) arasındadır. Bank siçovulundan daha böyük ölçüsü və fərqli qırmızı beli ilə, şimal qırmızıbel siçovulundan isə daha böyük ölçüsü, uzun ayaqları və nisbətən uzun quyruğu ilə fərqlənir. Yetkin fərdlərin dişləri çənələrdə köklüdür. Yayılması və yaşayış yeri Boz qırmızıbel siçovulu şimali Avropa və Asiyaya məxsusdur. Onun yayılma sahəsi Norveç, İsveç və Finlandiyadan şərqdə şimali Rusiya vasitəsilə Kamçatka yarımadasına qədər uzanır. Ural dağları, Altay dağları, şimali Koreya, Saxalin adası, Yaponiya, şimali Monqolustan və Çin daxildir. Yüksəklik diapazonu Skandinaviyada dəniz səviyyəsindən 1.170 m (3.839 fut), Monqolustanın Xanqay dağlarında isə 2.700 m (8.858 fut) yüksəkliyə qədər uzanır. Tipik yaşayış yeri iynəyarpaqlı və ya tozağacı meşələrində sıx kolluqlar və ya qayalıq ərazilərdir, tez-tez çayların yaxınlığında tapılır, lakin meşələrin təmizlənmiş sahələrində, kənd təsərrüfatı ərazilərində, subarktik kolluqlu meşələrdə və quru torf bataqlıqlarında da rast gəlinir. Biologiya Boz qırmızıbel siçovulu otlar və kiçik otlarla, kolların yarpaq və zoğları ilə, həmçinin giləmeyvələrlə qidalanır. Şimal qaragiləmeyvəsindən (Empetrum nigrum ssp. hermaphroditum) daha çox yabanı mersinə (Vaccinium myrtillus) üstünlük verir, çünki qaragiləmeyvə dadı xoşagəlməz fenol maddələri ehtiva edir. Tundra regionlarında bu siçovul populyasiyası kəskin şəkildə artdıqda populyasiya partlayışları göstərir. Bu partlayışlar 4-5 illik populyasiya dövründə baş verir, səbəbləri tam olaraq başa düşülməsə də, bu, müəyyən ixtisaslaşmış yırtıcıların sayının dəyişməsi ilə əlaqəli ola bilər. Leminglər də oxşar, lakin daha şiddətli populyasiya partlayışları yaşayır. Bu partlayışlar siçovul partlayışları ilə eyni illərdə baş verir, lakin daha az tez-tez baş verir. Bunun səbəbi qismən leminglərin qış aylarında çoxalması, boz qırmızıbel siçovullarının isə qış aylarında populyasiyasının azalmasıdır. Status Boz qırmızıbel siçovulu IUCN tərəfindən "ən az narahatlıq doğuran" kimi siyahıya alınıb. Bunun səbəbi onun geniş yayılma sahəsi olan ümumi bir növ olması və heç bir xüsusi təhdidlə üzləşməməsidir. Populyasiya dövri olaraq dəyişir, lakin Fennoskandiyada bir qədər azalma müşahidə edilə bilər, bu, bəlkə də meşə təsərrüfatı təcrübəsindəki dəyişikliklərlə əlaqədardır.
https://www.inaturalist.org/taxa/74680-Myodes-rufocanus
https://link.springer.com/article/10.1134/S1022795423080021
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11247767/
https://www.inaturalist.org/taxa/1431628-Craseomys-rufocanus
https://www.esf.edu/aec/adks/mammals/rbvole.php
https://www.shanghaibirding.com/mammals-of-china/grey-red-backed-vole/
https://en.wikipedia.org/wiki/Grey_red-backed_vole
Tarix : 5 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
