Boz "go-away" quşu (Crinifer concolor) - Həmçinin boz luri, boz loeri və ya kvövoel kimi tanınan, cənubi Afrotropiklərin cəsarətli və geniş yayılmış turako növü. Ümumi məlumat Onlar quru və rütubətli açıq meşəliklərdə və tikanlı savannalarda, xüsusilə səth suyu yaxınlığında mövcuddur. Tez-tez qruplar və dəstələr əmələ gətirərək ağacların zirvələrində qidalanır və ya yerdə toz vannaları edirlər. Xüsusilə narahat olduqda, öz mövcudluqlarını xarakterik yüksək və burun səsləri ilə "kweh" və ya "go-way" çağırışları ilə bildirirlər, son heca adətən enən bir intonasiyaya malikdir. Yayılma arealında rəng, görünüş və davranışlarının unikal kombinasiyası digər quş növləri ilə qarışdırılmasını qarşısını alır. Taksonomiya Boz "go-away" quşu 1833-cü ildə şotland zooloqu Endryu Smit tərəfindən Port Natal (indiki Durban) daxilindən toplanmış nümunələr əsasında təsvir edilmişdir. O, "Corythaix concolor" binominal adını təqdim etmişdir. Xüsusi epitet "concolor" latın dilində "vahid", "eyni rəngdə" və ya "sadə" mənasını verir. Boz "go-away" quşu indi 1821-ci ildə Polşa zoloqu Feliks Pavel Jarocki tərəfindən təqdim edilmiş "Crinifer" cinsinə daxil edilir. Dörd yarımnöv tanınmışdır: -"C. c. molybdophanes" (Klansi, 1964) – şimal-şərqi Anqoladan cənubi Tanzaniya, şimali Malavi və şimali Mozambikə qədər. "Bechuanae" yarımnövündən daha boz döş lələkləri var. -"C. c. pallidiceps" (Noyman, 1899) – qərbi Anqoladan mərkəzi Namibiyaya qədər. -"C. c. bechuanae" (Roberts, 1932) – cənubi Anqola və şimal-şərqi Namibiyadan Zimbabve və şimali Cənubi Afrikaya qədər. Döş lələklərində zeytun çalarlar var. -"C. c. concolor" (Smit, A, 1833) – cənubi Malavi və mərkəzi Mozambikdən şərqi Cənubi Afrikaya qədər. Döş lələklərində yalnız zəif zeytun çalarlar var, "bechuanae" yarımnövündən daha açıq boz rəngdədir. Təsvir Cinslər oxşardır. Quyruq ucundan dimdik ucuna qədər 47-51 sm uzunluğunda və təxminən 200-300 qram çəkiyə malikdirlər. Demək olar ki, vahid tüstü-boz rəngli lələklərə, uzun quyruğa və (siçanquşlarına bənzər) 6-7 sm uzunluğunda arxa tərəfə doğru yönəlmiş lələk kəkliyinə malikdirlər. Həyəcanlandıqda kəklik demək olar ki, şaquli şəkildə qalxır. Güclü, əyri dimdiyi qara, ağız boşluğu və dili isə çəhrayı rəngdədir. Lələklər çənə və boğazda ən tünd boz, göz ətrafında və qarın hissəsində isə ən açıq rəngdədir. Döş lələkləri yaxın qohumu olan çılpaq üzlü "go-away" quşu kimi bir qədər zeytun çalarlıdır. Yayılması və yaşayış mühiti Bu növ cənubi Anqola, cənubi DRC, Zambiya, cənubi Tanzaniya, Malavi, Mozambik, Namibiya, Botsvana, Zimbabve, Cənubi Afrika və Esvatini üçün yerli növdür. Quru və rütubətli, nisbətən açıq savanna meşələrində, xüsusilə Akasiya ağaclarının olduğu ərazilərdə yaşayır. Miombo meşəsinin kənarlarında tez-tez rast gəlinir və su axarları boyunca, quru çay meşələrində və allüvial Akasiya meşələrində yayılmışdır. Həmçinin fermalarda, məhəlli bağlarda və parklarda da tez-tez görünür. Suya ehtiyac duyur və çayların qolları boyunca su axdıqda yayılır. Uyğun meyvəli ağacların olmadığı ərazilərdə tapılmır və oduncaqlı bitkilərin yayıldığı əraziləri tərk edir. Müntəzəm miqrasiyaları yoxdur, lakin qida və su axtarışında dolaşır. Davranış və ekologiya Uçuşları yavaş və çətin olsa da, uzun məsafələr qət edə bilirlər. Ağacların zirvələrində isə Musophagidae fəsiləsinə xas olan çevikliyi nümayiş etdirərək budaqlar üzərində qaçır və budaqdan budağa tullanırlar. Meyvə və həşərat axtarışında 20-30 fərddən ibarət qruplar əmələ gətirə bilirlər. Qidalanma Qidası əsasən meyvə (məsələn, yabanı əncir və giləmeyvələr), çiçəklər, tumurcuqlar, yarpaqlar, termitlər və ilbizlərdən ibarətdir. Meyvələr "Ficus", "Viscum", "Loranthus", "Diospyros", "Lannea", "Ziziphus", "Salvadora" və "Flueggea" kimi bitkilərdən toplanır. Həmçinin səringa kimi ekzotik invaziv bitkilərin meyvələrini yeyir və onların toxumlarını yayır. Çoxalma Zəif yuva platforması kifayət qədər incə və tez-tez tikanlı budaqlardan qurulur. Güclü göyərçin yuvalarına bənzəyir və demək olar ki, yumru, ağ yumurtaları aşağıdan görünə bilər. Adətən üç yumurta təcrid olunmuş ağacın mərkəzində yerləşən yuvaya qoyulur. Yetkinlər bütün valideyn vəzifələrini bölüşür və balalar uçmaqdan əvvəl ətrafda dırmaşmağa başlayır. Balalar sıx qəhvəyi lələklərlə örtülür və valideynlər tərəfindən qusulmuş qida ilə qidalanır. Çoxalma mövsümü Anqolada iyul-avqust, Malavide aprel-noyabr, Zambiyada avqust-sentyabr, Namibiyada sentyabr və dekabr-aprel, Zimbabve və Cənubi Afrikada isə bütün aylarda baş verir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Grey_go-away-bird
https://ebird.org/species/grygab1
https://xeno-canto.org/species/Crinifer-concolor
https://www.inaturalist.org/taxa/1506034-Crinifer-concolor
https://www.oiseaux-birds.com/card-grey-go-away-bird.html
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=DEBCA5878411E6FE
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/grey-go-away-bird-corythaixoides-concolor
Tarix : 28 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
