Böyükdimdik tutuquşu ("Tanygnathus megalorynchos") - Həmçinin Molukka tutuquşu və ya ada tutuquşu kimi tanınır, təxminən 38 sm uzunluğunda orta ölçülü, yaşıl rəngli, iri qırmızı dimdiyi, krem rəngli gözü, qaraçıl çiyinləri, zeytun-yaşıl beli, açıq mavi sağrısı və sarımtıl-yaşıl qarın hissəsi olan bir tutuquşu növüdür. Dişilər adətən erkəklərdən daha kiçikdir, lakin cinslər arasında başqa fərqlər yoxdur. Böyükdimdik tutuquşu cənub-şərqi Asiya adaları olan Maluku, Raja Ampat, Talaud, Sangir, Sarangani, Kiçik Sunda adaları və yaxınlıqdakı kiçik adalarda meşə, meşəlik və manqrov sahələrində tapılır. Əsas qidası meyvələrdən ibarətdir. Bu növ geniş yayılmış və yerli səviyyədə kifayət qədər geniş yayılmışdır və nəticə etibarilə "IUCN Qırmızı Siyahısı"nda "Narahatlıq doğurmayan" kimi qiymətləndirilmişdir. Taksonomiya Böyükdimdik tutuquşu ilk dəfə 1780-ci ildə fransız alim Jorj-Lui Leklerk, Buffon qrafı tərəfindən "Histoire Naturelle des Oiseaux" əsərində Yeni Qvineyadan toplanmış nümunə əsasında təsvir edilmişdir. Quş həmçinin Edme-Lui Daubentonun rəhbərliyi altında hazırlanmış və Buffonun mətninə müşayiət edən "Planches Enluminées D'Histoire Naturelle" əsərində Fransua-Nikola Martinet tərəfindən oyulmuş əl ilə rənglənmiş bir lövhədə təsvir edilmişdir. Nə lövhə başlığında, nə də Buffonun təsvirində elmi ad qeyd edilməsə də, 1783-cü ildə holland təbiətşünası Piter Boddaert "Planches Enluminées" kataloqunda "Psittacus megalorynchos" binominal adını təqdim etmişdir. Böyükdimdik tutuquşu hazırda 1832-ci ildə alman təbiətşünası İohann Vaqlər tərəfindən təqdim edilmiş "Tanygnathus" cinsinə daxildir. Cins adı qədim yunan sözləri olan "tanuō" (uzanmaq) və "gnathos" (çənə) sözlərindən yaranmışdır. Növ epiteti "megalorynchos" isə qədim yunan sözləri olan "megalos" (böyük) və "rhunkhos" (dimdik) sözlərindən ibarətdir. Beş yarımnöv tanınmışdır: -"T. m. megalorhynchus" – Sulavesi və yaxınlıqdakı adalardan Maluku və qərb Papua adalarına qədər -"T. m. affinis" – cənub Maluku adaları -"T. m. sumbensis" – Sumba (şərq Kiçik Sunda adaları) -"T. m. hellmayri" – Rote adası, Semau və cənub-qərb Timor (şərq Kiçik Sunda adaları) -"T. m. subaffinis" – Babar və Tanimbar adaları

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/Great-billed_parrot

https://ebird.org/species/grbpar1

https://parrots.org/encyclopedia/great-billed-parrot/

https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/great-billed-parrot-tanygnathus-megalorynchos

https://www.inaturalist.org/taxa/19282-Tanygnathus-megalorynchos

https://birdsoftheworld.org/bow/species/grbpar1/cur/introduction

https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=758B32154CEE31CE

Tarix : 28 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.