Böyük tikanquşu ("Phacellodomus ruber") - "Furnariidae" fəsiləsinin? "Furnariinae" yarımfəsiləsinə aid olan bir quş növü. Taksonomiya və sistematika Böyük tikanquşu monotipikdir. Bu növ və çil döşlü tikanquşu ("P. striaticollis") qardaş növlərdir. Təsvir Böyük tikanquşu 19-21 sm (7,5-8,3 düym) uzunluğunda və təxminən 35-51 qram (1,2-1,8 uns) çəkiyə malikdir. Bu, ən ağır və ən qırmızı tikanquşudur. Erkək və dişi fərdlərin lələkləri eynidir. Yetkin fərdlərin üzü əsasən qırmızımtıl-qəhvəyi ilə boz-qəhvəyi rəngdədir, daha açıq supercilium (qaş xətti) və qulaq örtükləri var, yanaq hissəsi isə ağdır. Tacı qırmızımtıl şabalıd rəngindədir və açıq zolaqlarla örtülüdür, beli zəngin qırmızı-qəhvəyi ilə zeytun-qəhvəyi rəngdədir, bəzən aşağı bel hissəsi şabalıd rəngində olur. Sağrısı daha açıq qırmızımtıl-qəhvəyi, quyruq üst örtükləri isə şabalıd rəngindədir. Qanadları demək olar ki, vahid qırmızı-şabalıd rəngdədir, quyruğu isə qırmızımtıl şabalıd rəngindədir. Boğazı ağ, döşü açıq rəngdədir və qarın hissəsi ağdır. Quyruqaltı örtükləri açıq qırmızımtıl-qəhvəyi rəngdədir. Gözləri açıq sarı ilə narıncı rəngdədir, üst çənəsi qara ilə tünd boz rəngdədir, alt çənəsi açıq boz ilə boz-yaşıl rəngdədir, ayaqları və pəncələri isə boz ilə zeytun rəngindədir. Cavan fərdlərin tac ləkəsi yetkinlərdən daha az müəyyəndir və döşlərində qəhvəyi ləkələr var. Yayılması və yaşayış yeri Böyük tikanquşu Boliviyanın şimal-mərkəzi və şərqində, Braziliyanın qərb Pernambuko və Bahia əyalətlərindən cənuba Rio Qrande do Sulə qədər, Paraqvayın mərkəzindən şimali Argentinanın Korrientes əyalətinə qədər və qərbi Uruqvayda tapılır. Bu növ müxtəlif mənzərələrdə, demək olar ki, həmişə su yaxınlığında yaşayır. Bunlara su axarları boyunca sıx kollar, qalereya meşələri, bataqlıq kənarları və kolluqlar daxildir. Yüksəkliyi əsasən 300-1,100 metr (1,000-3,600 fut) arasında dəyişir, lakin Boliviyada yerli olaraq 1,400 metrə (4,600 fut) qədər yüksəklikdə tapılır. Hərəkət Böyük tikanquşu öz yayılma sahəsi boyunca il boyu qalıcıdır. Qidalanma Böyük tikanquşu müxtəlif buğumayaqlılarla qidalanır. Adətən cütlər halında yem axtarır. Ovunu yerdən və ya meşənin alt qatındakı bitkilərdən toplayaraq tutur. Çoxalma Böyük tikanquşu cənub yarımkürəsinin yaz və yay aylarında, təxminən sentyabrdan yanvara qədər və ya daha uzun müddət çoxalır. Tikanlı budaqlar və qollarardan konus şəklində yuva qurur, bu yuva təxminən 60 sm (2 fut) hündürlükdə və əsasında 50 sm (2 fut) enində ola bilər. Yuva daxili kamerasını yumşaq bitki materialı və lələklərlə döşəyir. Yuvanı ağac və ya koldan asır, adətən yerdən 1-3 metr (3-10 fut) yüksəklikdə və tez-tez su üzərində yerləşdirir. Adi yumurta sayı üç-dörddür, nadir hallarda beş yumurta olur. Inkubasiya müddəti, balaların uçma vaxtı və valideyn qayğısının detalları məlum deyil. Səs və çağırışlar Böyük tikanquşunun mahnısı "20-ə qədər yüksək, kəskin və güclü notlardan ibarət bir seriyadır, çox yüksək və partlayıcı ilə başlayır, sonra bir qədər sürətlənir və tədricən enir". Cütlər tez-tez duet şəklində oxuyur. Çağırışları arasında "yüksək, kəskin 'djeub-djeb-djebdjed'" və "kəskin 'check check' və 'chweet'" daxildir. Status "IUCN" böyük tikanquşunu "Narahatlıq doğurmayan" kimi qiymətləndirib. Onun çox geniş yayılma sahəsi var, lakin populyasiya ölçüsü məlum deyil və azalmaqda olduğu güman edilir. Heç bir dərhal təhlükə müəyyən edilməyib. Bu növ nadirdən geniş yayılmışa qədər dəyişir və bir neçə qorunan ərazidə tapılır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Greater_thornbird
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/greater-thornbird-phacellodomus-ruber
https://www.oiseaux-birds.com/card-greater-thornbird.html
https://ebird.org/species/gretho2
https://birdsoftheworld.org/bow/species/gretho2/cur/introduction
https://animalia.bio/greater-thornbird
https://www.oiseaux.net/birds/greater.thornbird.html
Tarix : 28 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
