Böyük qumluq cüllütü ("Calidris tenuirostris") - Kiçik bir sahilyanı quşu. "Calidris" cinsinin ən böyük növüdür. Sibirdə, Rusiyada çoxalan bu köçəri quş, şimal qışında cənubi Asiya və Avstraliyaya uçur. Etimologiya Cins adı qədim yunan dilindəki "kalidris" və ya "skalidris" sözlərindən gəlir, Aristotel tərəfindən bəzi boz rəngli sahil quşları üçün istifadə edilən bir termin. Növ adı olan "tenuirostris" latınca "tenuis" (incə) və "rostrum" (dimdik) sözlərindən törəmişdir. Yayılması Onların çoxalma yeri Rusiyanın şimal-şərqi Sibirdə yerləşən tundradır. Yerdə yuva qurur və təxminən dörd yumurta qoyur. Güclü köçəri olan bu növ qışı cənubi Asiya sahillərindən Avstraliyaya qədər keçirir. Bu növ qışda nəhəng sürülər əmələ gətirir. Bu növ həmçinin hər il qərbi Alyaskada, ABŞ-də az sayda qeydə alınır və Britaniya Kolumbiyası, Kanada, Oregon, Qərbi Virciniya və Men ştatlarında səyyah kimi müşahidə edilmişdir. Taksonomiya və təsvir "Calidris tenuirostris", ümumi adı ilə böyük qumluq cüllütü, "Scolopacidae" fəsiləsinə aid olan "Calidris" (qumluq cüllütü) cinsinin ən böyük növüdür. Onun qardaş növü olan qırmızı qumluq cüllütü isə ölçüsünə görə ikinci yerdədir. Yetkin böyük qumluq cüllütləri 26-30 sm (10-12 inç) uzunluğunda, qanad aralığı 56-66 sm (22-26 inç) və çəkisi 115-261 qram (4.1-9.2 uns) arasında dəyişir. Bu növün qısa tünd ayaqları və orta uzunluqda incə tünd dimdiyi var. Çoxalma dövründə yetkin fərdlərin üst hissələri boz rəngdədir və bəzi qırmızımtıl lələklər var. Üz, boğaz və döş hissələri qara ləkələrlə örtülüdür, həmçinin qarın arxasında zolaqlar var. Qışda lələk örtüyü üst hissədə vahid açıq boz rəng alır. Qırmızı qumluq cüllütündən çoxalma dövründəki lələk örtüyü ilə fərqlənir, çünki qırmızı qumluq cüllütünün üzü, boğazı və döşü fərqlənən qırmızı rəngdədir. Digər lələk örtüklərində isə böyük qumluq cüllütü daha böyük ölçüsü, uzun dimdiyi, daha dərin döş hissəsi və üst hissələrində daha çox zolaqlarla fərqlənir. Davranış Bu quşlar çamurlu sahələrdə və çimərliklərdə qidalanır, qidasını gözlə görüb toplayır və ya sondaqlayır. Əsasən molyusklar və həşəratlarla qidalanır. Qorunma statusu Böyük qumluq cüllütü, Afrika-Avrasiya Köçəri Su Quşlarının Qorunması Sazişinə (AEWA) daxil olan növlərdən biridir. Avstraliya 5 may 2016-cı ildən bəri və 2023-cü il avqustuna qədər böyük qumluq cüllütü Avstraliyada federal "Ətraf Mühitin Qorunması və Biomüxtəliflik Qanunu" (EPBC Act) altında "kritik təhlükə altında" olan növ kimi siyahıya alınıb, növbəti qiymətləndirmə 30 oktyabr 2023-cü ilə təyin edilib. Mart 2023-cü ildə "Biological Conservation" jurnalında dərc olunan bir araşdırmada, böyük qumluq cüllütü də daxil olmaqla 23 növün EPBC Act qanununa görə təhlükə altında olan növlər siyahısına daxil edilməməsi təklif edilib. Səbəb isə "Populyasiyaların indi sabit olması və ya azalma tempi ilə aşağı həddə enməsi" kimi göstərilib.
https://en.wikipedia.org/wiki/Great_knot
https://ebird.org/species/grekno
https://www.nzbirdsonline.org.nz/species/great-knot
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/great-knot-calidris-tenuirostris
https://www.birdsinbackyards.net/species/Calidris-tenuirostris
https://xeno-canto.org/species/calidris-tenuirostris
https://www.inaturalist.org/taxa/3852-Calidris-tenuirostris
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
