Böyük grison (Galictis vittata) - Mustelidae ailəsinə aid olan və Cənubi Meksika, Mərkəzi Amerika və Cənubi Amerikada yayılmış bir məməli növüdür. Təsvir Böyük grison, qısa ayaqları, uzun boynu və qısa, tüklü quyruğu olan incə bir heyvandır. Yaxın qohumu olan kiçik grisondan əsasən ölçüsü ilə fərqlənir. Baş və bədən uzunluğu 45 ilə 60 santimetr (18–24 düym) arasında dəyişir. Yetkin fərdlər vəziyyətdə 1.5 ilə 3.8 kiloqram (3.3–8.4 funt) çəkiyə malikdir, lakin əsarətdə böyüdükdə daha iri ola bilərlər. Bel, yanlar, başın üst hissəsi və quyruq boz rəngdədir, bədənin qalan hissəsi isə daha tünd, adətən tamamilə qara rəngdədir. Baş və çiyin hissəsində tünd və açıq rəngli tükləri ayıran dar ağ zolaq var, lakin bəzi fərdlərdə bu rənglər bir-birinə qarışa bilər. Quyruq 14 ilə 20 santimetr (5.5–7.9 düym) uzunluğundadır və heyvanın belindəki tüklərə bənzər rəngdə tüklərlə örtülüdür. Baş yastı və genişdir, qısa və yumru qulaqları, tünd qəhvəyi və ya qara gözləri var. Ayaqları əzələlidir və hər biri iti, əyri dırnaqla bitən beş pərdəli barmağı var. Yayılması və yaşayış mühiti Böyük grisonlar Şimali və Cənubi Amerikada yayılmışdır. Şimalda Cənubi Meksikadan cənubda Braziliyanın mərkəzi, Peru və Boliviyaya qədər olan ərazilərdə tapılır. Onlar meşə və serrado kimi geniş yaşayış mühitlərində yaşayır və adətən çay və axarların yaxınlığında görülür. Ümumiyyətlə dəniz səviyyəsindən 500 metr (1,600 fut) aşağıda olan ərazilərdə tapılırlar, lakin Boliviyanın And dağlarının bəzi hissələrində 2,000 metr (6,600 fut) yüksəkliyə qədər rast gəlinir. Bəzi regionlarda plantasiyalar və düyü tarlaları kimi mədəni ərazilərdə də tapıla bilər. Dörd müasir və bir fosil yarımnövü tanınır: - Galictis vittata vittata – Şimali Cənubi Amerika - Galictis vittata andina – Peru və Boliviya - Galictis vittata brasiliensis – Braziliya - Galictis vittata canaster – Mərkəzi Amerika və Cənubi Meksika - Galictis vittata fossilis – Pleistosen dövrünün Braziliyası Davranış Böyük grisonlar əsasən quruda yaşayır, lakin ağaclara dırmaşa və yaxşı üzə bilirlər. Əsasən gündüz fəaldırlar və yalnız nadir hallarda gecə fəallıq göstərirlər. Tək və ya cüt halda yaşayırlar. Yaşayış sahələri ən azı 4.2 kvadrat kilometr (1.6 kvadrat mil) olur və populyasiya sıxlığı çox aşağı olduğundan vəhşi təbiətdə nadir hallarda rast gəlinir. Gecələri köhnə ağac kötüklərinin boşluqlarında, ağac kökləri altında və ya digər heyvanların tərk etdiyi yuvalarda yatırlar. Onların qidalanması haqqında az məlumat var, lakin əsasən balıq, suda-quruda yaşayanlar, quşlar və digər kiçik məməlilər kimi kiçik onurğalılarla qidalanırlar. Ov zamanı ziqzaq şəkildə hərəkət edir, qısa tullanmalar edir və ara-sıra başlarını qaldırıb ətrafa baxır və havanı qoxuyur. Daha ehtiyatlı hərəkət edərkən bədənlərini yerə yaxınlaşdırır və bu hərəkət "ilanabənzər" kimi təsvir edilir. Təhlükə zamanı səs-küy edərək bir sıra qışqırıqlar çıxarır, bu səslər intensivliyi və tezliyi artana qədər davam edir və nəhayət dişlərini göstərərək tək bir yüksək çığlıq atır. Bioloji xüsusiyyətlər Digər Mustelidae növləri kimi, böyük grisonlar da anal iy vəzilərinə malikdir. Bu vəzilər sarı və ya yaşıl rəngli iyli bir ifrazat buraxır. Bu ifrazat hücumçulara qarşı istifadə edilə bilər, həmçinin grisonun ərazisini qeyd etmək üçün istifadə olunur. Martdan sentyabra qədər olan dövrdə, 39 günlük hamiləlikdən sonra dörddən çox bala doğulur. Yeni doğulmuş balalar 50 qramdan (1.8 uns) az çəkiyə malikdir və ilkin olaraq kor olurlar, lakin artıq yetkinlərin tük naxışına bənzəyən qısa tük örtüyü ilə doğulurlar. Gözləri iki həftə sonra açılır və üç həftə sonra bərk qida ilə qidalanmağa başlayırlar. Dörd ay ərzində yetkin ölçüsünə çatırlar. Əsarətdə ən azı on il yaşayırlar.
https://pasopacifico.org/the-greater-grison-mesoamericas-mysterious-mustelid/
https://animalia.bio/greater-grison#google_vignette
https://procarnivoros.org.br/en/animais/greater-grison/
https://ticotimes.net/2023/04/18/costa-rica-wildlife-meet-the-greater-grison
https://www.researchgate.net/figure/Greater-Grison-Galictis-vittata-left-and-Lesser-Grison-G-cuja-right-from-the-Amazon_fig1_228490011
https://critter.science/the-greater-grison/
https://en.wikipedia.org/wiki/Greater_grison
Tarix : 10 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
