Boliviya yerqazan quşu (Tarphonomus harterti)- "Furnariidae" ailəsinin, "Furnariinae" alt ailəsində yer alan bir quş növü. Təsnifat və sistematika Boliviya yerqazan quşu, zaman-zaman "Ochetorhynchus" və "Upucerthia" cinslərinə aid edilmişdir, lakin 2000-ci illərin əvvəllərindən etibarən hal-hazırda "Tarphonomus" cinsində yerləşdirilmişdir. Bəzən o, "Tarphonomus" cinsinin digər üzvü olan "Chaco" yer qazanı (T. certhioides) ilə eyni növ kimi qəbul edilmişdir. Hər iki quş, dəmir qanadlı "barbtail" (Premnornis guttuliger) ilə yaxından əlaqəlidir və bu üçü isə "Pseudocolaptes" cinsinin "tuftedcheeks"2-i ilə qohumdur. Boliviya yerqazan quşu monotipikdir. Təsvir Boliviya yerqazan quşu təxminən 16 sm uzunluğunda və 22-26 qram ağırlığındadır. Bu, kiçik bir yer qazmasıdır və uzun, çox azca əyilmiş çənəyə malikdir. Cinslərin lələkləri bir-birinə oxşardır. Yetişkinlərin üzləri tünd qəhvəyi olmasına baxmayaraq, geniş bir açıq sarı üst göz zolağına sahibdir. Tağları tünd qəhvəyi, bel və quşun alt hissəsi zəngin qəhvəyi, üst quyruq örtükləri isə qırmızı-qəhvəyi rəngdədir. Quyruqlarının əksər tükü, qırmızı-qəhvəyi bazalara sahib olub, tünd qəhvəyi uclarla birləşir; ən xarici cütü tamamilə qırmızı-qəhvəyi rəngdədir. Uçuş qulaqları tünd qəhvəyi olub, qanadlarının ucları qırmızı-qəhvəyi baza ilə başlayır. Sinəsi və yanaqları ağ rəngdədir. Döş və qarın hissəsi solğun darçın-boz, yanları isə qırmızımtıl qəhvəyi rəngdədir. Alt quyruq örtükləri solğun qırmızımtıl rəngdədir. İrisləri qəhvəyi, üst çənəsi qaraymış, alt çənəsi isə qara nöqtəsi ilə açıq rəngdədir. Ayaqları və barmaqları isə qəhvəyi-oliva və ya boz-yaşıl rəngdədir. Yayılma və yaşayış yeri "Clements" taksonomiyası, Boliviya yerqazan quşunu yalnız Cənubi Boliviyanın Cochabamba, Santa Cruz və Chuquisaca departamentlərində yerləşdirir. "IUCN" də, yalnız Boliviyada tapıldığını qeyd edir. "Beynəlxalq Ornitoloji Komitə" onun yayılma sahəsini, Şimali Argentinaya qədər genişləndirir. Boliviya yerqazan quşu, quru dağ kollarında, qısa yarpaqlı meşələr daxilində yaşayır. 1400-3000 m arasında (4600-9800 fut) hündürlükdə yayılmışdır. Hərəkət Boliviya yerqazan quşu, yayılma sahəsinin hər yerində ilin bütün dövrlərində qalır. Qidalanma Boliviya yerqazan quşunun pəhrizi əsasən həşəratlarla doludur, lakin kiçik molyusklarla qidalanma da, müşahidə edilmişdir. O, adətən tək başına gəzinərək torpaqda və ya daş yarıqları arasında qida axtarır. Yayılma Boliviya yerqazan quşunun çoxu yay mövsümündə nəsil verir. Lakin, onun nəsil vermə biologiyası haqqında heç bir məlumat yoxdur. Səs Boliviya yerqazan quşunun mahnısı "7-15 tünd, quru, aydın, kəskin 'zeet' səsi ilə başlayıb, intensivliyi artan, səsin hündürlüyü azalaraq, sonda çalğıya çevrilir". Onun çağırışı "bzeeeeeep" və ya "dzyoot" kimi kəskin, təkrarlanan səslərdir. Həmçinin, o, "gəmirici kimi, yavaş, oyanan bir 'dzeea' səsi" çıxarır. Status "IUCN" Boliviya yerqazan quşunu "Azalıb" statusu ilə qiymətləndirir, lakin onun yayılma sahəsi məhdud və əhalisi bilinmir və azalmağa meyillidir.
https://ebird.org/species/bolear1
https://en.wikipedia.org/wiki/Bolivian_earthcreeper
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/bolivian-earthcreeper-tarphonomus-harterti
https://xeno-canto.org/species/Tarphonomus-harterti?view=1
https://www.inaturalist.org/taxa/73472-Tarphonomus-harterti
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=10406C2888AD6138
https://animalia.bio/bolivian-earthcreeper
https://macaulaylibrary.org/asset/719693
https://www.oiseaux.net/birds/bolivian.earthcreeper.html
https://www.ecoregistros.org/site_en/audio.php?id=2666
Tarix : 15 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
