Bokoplavlar (Amphipoda) - Su ekosistemlərində geniş yayılan kiçik, yanlara yastılaşmış onurğasızlar. Onlar əsasən dəniz, şirin su və bəzən də rütubətli torpaq mühitlərində yaşayırlar. Bu canlılar bir tərəfi üstə yıxılı vəziyyətdə hərəkət etdiklərindən onlara bu cür ad verilmişdir. Anatomiyası və xüsusiyyətləri Bokoplavlar üç əsas bədən bölməsindən ibarətdir: baş, döş qəfəsi və qarın. Bədənləri bir qayda olaraq 5 mm-dən 20 mm-ə qədər uzanır, lakin bəzi növlər daha böyük ola bilər. Yanlara yastılaşmış bədən quruluşu bokoplavların suda sərbəst hərəkət etməsini asanlaşdırır. Başlarında iri gözlər və iki cüt anten yerləşir ki, bu da onların ətraf mühiti hiss etmələrinə kömək edir. Qarın və döş nahiyəsində cütləşmiş ayaqları var, bu ayaqlar həm üzmə, həm də yemək tapma funksiyasını yerinə yetirir. Bəzi növlərdə ayaqlar adaptasiya olunmuş şəkildə yemək tapmaq üçün xüsusi quruluşlara malikdir. Yaşayış mühitləri Bokoplavlar əsasən dəniz və şirin su hövzələrində rast gəlinir. Onlar çaylar, göllər, dənizlər və hətta qabarıq və geriçəkilmə zonalarında da yaşaya bilirlər. Şirin su bokoplavları adətən daşların altında və ya bitki örtüyündə gizlənir, dəniz növləri isə dib çöküntülərində yaşayır. Bokoplavların bəziləri, hətta yeraltı sulara uyğunlaşmış növlərdir və bu mühitdə öz ekoloji rolunu yerinə yetirirlər. Bokoplavlar çox vaxt parçalayıcılar kimi fəaliyyət göstərir və su mühitində qida zəncirinin vacib üzvüdürlər. Onlar ölü bitkiləri, heyvan qalıqlarını və mikroorqanizmləri yeyirlər. Bu, su ekosistemlərində üzvi maddələrin parçalanmasına və təkrar istifadəsinə şərait yaradır. Onların yırtıcı növləri isə kiçik su orqanizmləri ilə qidalanır. Bokoplavlar qida zəncirində orta səviyyədə duraraq həm yırtıcıların qidası olur, həm də özləri aktiv ovçu kimi çıxış edirlər. Çoxalma və inkişaf Dişi bokoplavlar yumurtalarını döş qəfəsinin altındakı xüsusi kisədə (marsupium) saxlayırlar. Yavrular tam formalaşmış şəkildə doğulur, yəni onların inkişafı birbaşa gedir, metamorfoza məruz qalmırlar. Bu xüsusiyyət onları digər su həşəratlarından fərqləndirir. Bokoplavların sürətli çoxalma qabiliyyəti onlara müxtəlif mühitlərdə populyasiyalarını tez artırmağa imkan verir. Ekosistemlərdəki rolu və əhəmiyyəti Bokoplavlar təbii ekosistemlərdə qida dövriyyəsinin tənzimləyicilərindən biridir. Onlar həm təbii şəraitdə, həm də akvariumlar və elmi tədqiqatlar üçün əhəmiyyətli canlılardır. Bokoplavlar ekosistemlərdəki maddələrin dövranını tənzimləməklə yanaşı, balıqlar və digər su canlıları üçün də qida mənbəyidir. Bundan əlavə, bokoplavlar su ekosistemlərinin sağlamlığı üçün vacib bioindikator hesab edilir, çünki onlar suyun keyfiyyətinə həssasdırlar. İllər öncə Xəzər hövzəsinin qumlu sahillərinin demək olar ki, bütün yerlərində rast gəlinən bu canlılar, dənizin çirklənməsi nəticəsində hal-hazırda nadir görülməkdədir.
https://www.nationalgeographic.com/animals/invertebrates/facts/amphipod
https://www.zoolog.com.ua/ru/arthropoda/ostracoda/bokoplavy/
https://www.nationalgeographic.com/animals/invertebrates/facts/amphipod
https://examplelink4.ru/
Tarix : 18 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
