Bluma Zeigarnik (1900–1988) - Sovet psixoloqu və yaddaş mövzusunda müstəsna tədqiqatlar aparan alim. Onun yaddaşın iş prinsipləri və pozulmuş yaddaşla bağlı teoriyaları, müasir psixologiyanın inkişafında mühüm yer tutur. Zeigarnik, ən çox "Zeigarnik effekti" ilə tanınır ki, bu da tamamlanmamış və ya yarımçıq qalan işlərin daha yaxşı yadda qalmasını izah edir. Erkən həyatı və təhsili Bluma Zeigarnik 1900-cü ildə Sankt-Peterburqda anadan olmuşdur. O, Sankt-Peterburq Universitetində təhsil almış və burada psixologiya sahəsində ixtisaslaşmışdır. Təhsilini başa vurduqdan sonra, Zeigarnik psixologiya və yaddaş üzərindəki tədqiqatlarına fokuslanmış və bu sahədəki ilk mütəxəssislərdən biri olmuşdur. Elmi fəaliyyət və nailiyyətləri Zeigarnik effekti Bluma Zeigarnikin ən məşhur tədqiqatı, onun adını daşıyan "Zeigarnik effekti"dir. Bu fenomenə görə, insanlar tamamlanmamış və ya yarımçıq qalmış işləri daha yaxşı yadda saxlayır, tamamlanmış işlərə nisbətən. Zeigarnik, bu hipotezi psixoloji təcrübələrlə təsdiqləyərək, insanların psixologiyasında tamamlanmamış işlərin daha çox diqqət və yaddaş tələb etdiyini göstərmişdir. Bu təsir, xüsusilə motivasiya və iş davranışları üzərindəki tədqiqatlarda istifadə olunur. Yaddaşın tədqiqi Zeigarnik, yaddaşın necə işlədiyini və nəyi yadda saxladığımıza dair nəzəriyyələr hazırlamışdır. O, yaddaşın işləmə mexanizmlərini və psixoloji prosesləri araşdırmış və insan yaddaşının müəyyən hallarda necə pozulabildiyini göstərmişdir. Onun tədqiqatları, kognitiv psixologiya və nöropsixologiya sahələrindəki təməl anlayışları inkişaf etdirmişdir. Psixoloji təcrübələr Zeigarnik, yaddaşla bağlı geniş miqyaslı psixoloji təcrübələr keçirmiş və bu təcrübələr nəticəsində çoxsaylı yaddaş pozğunluqları və yaddaşın təkmilləşdirilməsi ilə bağlı yeni məlumatlar əldə etmişdir. Onun təcrübələri göstərdi ki, insanlar stress altında olan və tamamlanmamış işlər üzərində daha çox düşünürlər və bu düşüncələr yaddaşda qalır. Sonrakı fəaliyyət və irsi Bluma Zeigarnik həyatının son illərində daha çox psixologiya sahəsində tədris və araşdırmalar ilə məşğul olmuşdur. O, Sovet İttifaqında psixologiya təhsilini inkişaf etdirmək üçün mühüm töhfələr vermiş və sosial psixologiya ilə bağlı nəzəriyyələr irəli sürmüşdür. Zeigarnik, hələ də psixologiyanın yaddaş və motivasiya sahələrindəki inkişafı ilə əlaqəli əhəmiyyətli tədqiqatçı olaraq tanınır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Bluma_Zeigarnik
https://feministvoices.com/profiles/bluma-zeigarnik
https://nah.sen.es/vmfiles/vol6/NAHV6N32018116_124_EN.pdf
https://nah.sen.es/en/164-journals/volume-6/issue-3/412-life-and-work-of-the-psychologist-bluma-zeigarnik-1901-1988
https://psychology.fandom.com/wiki/Bluma_Zeigarnik
https://www.wikidata.org/wiki/Q292295
https://www.thehindu.com/opinion/open-page/the-serial-mode-true-to-the-bluma-zeigarnik-effect/article17450378.ece
Tarix : 3 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
