Besançon döyüşü (1674)- Fransızlar və İspanlar arasında baş vermiş bir döyüş. Hollandiya müharibəsi (ya da Fransa–İspaniya müharibəsi, 1672–1678) çərçivəsində gerçəkləşmişdir. Bu döyüş, Fransa Kralı XIV. Lüdovikin Avropada təsirini artırmaq məqsədilə apardığı müharibə siyasətinin bir parçası idi. Mühüm kontekst Fransa ilə İspaniya arasındakı gərginlik: XVII əsrin ortalarında, Fransanın şərq sərhədində yerləşən ərazilər üzərində Fransanın hegemonluğu artırdı, buna paralel olaraq İspaniyanın mövqeyi zəifləyirdi. Fransa, xüsusilə Şimal Hissəsi, Almaniya və İspaniya ilə əlaqədar əraziləri genişləndirməyə çalışırdı. Hollandiya müharibəsi: 1672-ci ildə başlayıb, 1678-ci ilə qədər davam edən bu müharibə, Fransa ilə İspaniya, Hollandiya və digər Avropa dövlətləri arasında gedirdi. XIV. Lüdovik, Fransanın ərazisini genişləndirmək və qonşu ölkələrin gücünü zəiflətmək məqsədilə bu müharibəyə başladı. İspaniyanın zəifləyən mövqeyi: İspaniya, o dövrdə gücünü itirirdi, həm iqtisadi, həm də hərbi baxımdan zəifləmişdi. Buna görə də, Fransanın təzyiqi altına düşmüşdü və ərazilərindəki strateji mövqelərini qorumağa çalışırdı. Döyüşün icmalı Yer: Besançon şəhəri, Fransanın cənub-şərqində, bugünkü Fransa ərazisində yerləşən, strateji baxımdan mühüm bir şəhər idi. Bu şəhər, həm müdafiə olunması çətin olan, həm də ticarət və hərbi yolları nəzarət altında saxlayan əhəmiyyətli bir yer idi. Fransa və İspaniya qoşunları: Fransızlar, XIV. Lüdovikin rəhbərliyi altında İspaniyanın müdafiə etdiyi bu şəhəri ələ keçirmək üçün hücuma keçdilər. Fransız ordusu daha yaxşı təchiz edilmiş və nizamlı bir şəkildə döyüşə daxil olmuşdu. İspanlar isə şəhərin müdafiəsində möhkəm durmuşlar, lakin Fransızların üstünlükləri qarşısında geri çəkildilər. Fransızların Qələbəsi: Fransızlar Besançon'u ələ keçirərək, şəhərin müdafiəsini qırdılar və ərazilərini genişləndirdilər. Bu qələbə, Fransa Krallığının Avropadakı gücünü daha da artırdı və İspaniyanın mövqeyini zəiflətdi. Fransızlar yalnız şəhəri ələ keçirmək deyil, həm də Fransanın bu bölgədəki strateji mövqeyini təmin etdilər. Döyüşün nəticələri Fransanın strateji qazancları: Besançon döyüşü, Fransanın Fransa şərqindəki və cənub-şərqindəki mövqelərini möhkəmləndirdi. Bu da, gələcək müharibələrdə Fransanın təchizat və hərbi müstəqilliyini artırdı. İspaniyanın zəifləməsi: İspaniyanın bu döyüşdəki məğlubiyyəti, onun gücünü daha da zəiflətdi. Fransanın hərbi üstünlüyü, İspaniyanın Avropadakı nüfuzunu azaldaraq, gələcək döyüşlərdə Fransa üstünlük qazandı. Müharibənin təsirləri Bu döyüş, Fransa–İspaniya müharibəsi çərçivəsindəki mühüm döyüşlərdən biri idi. Fransızlar bu döyüşü qazandıqdan sonra daha da irəliləyərək, Fransız–Hollandiya müharibəsi və Fransa–İspaniya müharibəsi boyunca Avropada öz təsir gücünü artırdılar. Hərbi taktikalar və texnologiya Fransızların qələbəsi həm də onların hərbi nizamı, döyüş texnologiyası və taktikaları sahəsindəki üstünlüklərini göstərdi. Bu döyüşdə müasir artilleriya və yaxşı təchiz edilmiş ordular öz təsirini göstərdi. Besançon döyüşü, 1674-cü ildəki müharibə dövründə Fransanın strateji üstünlüyünü göstərən vacib bir hadisə idi. Bu döyüş, Fransanın zəfəri ilə nəticələndi və ona Avropada daha çox güc qazandırdı.

İstinadlar

https://military-history.fandom.com/wiki/Siege_of_Besan%C3%A7on

https://www.wikidata.org/wiki/Q50812761

https://artuk.org/discover/artworks/siege-of-besancon-by-conde-in-1674-5438

https://data.fitzmuseum.cam.ac.uk/id/object/1658

https://www.wikidata.org/wiki/Q3485843

https://www.wikiart.org/en/adam-van-der-meulen/le-siege-de-besancon-1674-peintre-attitre-de-louis-xiv-1690

https://www.jstor.org/stable/10.7722/j.ctt81j0p

https://artillerie.asso.fr/basart/article.php3?id_article=1166

Tarix : 14 fevral 2025