Benjamin Banneker (1731–1806) - Amerika tarixində ən önəmli elm adamlarından biri kimi tanınır. O, riyaziyyatçı, astronom, mühəndis və yazıçı kimi müxtəliftərəfli bir şəxsiyyət olmuş, həmçinin afroamerikalı bir şəxsiyyət olaraq dövrünün ən mühüm elmi və ictimai məsələlərinə böyük töhfələr vermişdir. Banneker, elmi nailiyyətləri və cəmiyyətə göstərdiyi xidmətləri ilə öz dövründə və sonrakı nəsillər arasında böyük bir miras qoymuşdur. Heyat və təhsil Benjamin Banneker, 1731-ci ildə Maryland ştatının Ellicott City yaxınlığında azad qara bir ailənin övladı olaraq dünyaya gəldi. O, erkən yaşlarından təhsil almağa başlamış və bir çox sahədəki böyük maraqları ilə fərqlənmişdir. Təhsilini əsasən öz səyi ilə almış və heç bir rəsmi təhsil müəssisəsinə getməmişdi. Lakin onun özünü inkişaf etdirmək istəyini görən valideynləri, ona kitablar alaraq geniş dünyagörüşü qazandırmağa çalışmışdılar. Banneker, xüsusilə riyaziyyat və astronomiya sahələrinə böyük maraq göstərmiş və bu sahələrdə özünü inkişaf etdirmək üçün çalışmışdır. Riyaziyyatçı və astronom Banneker-in ən tanınmış işlərindən biri riyaziyyat və astronomiya sahəsindəki töhfələridir. O, ilk dəfə 1750-ci illərdə özünün astronomik cədvəllərini hazırlamağa başlamışdı. Bu cədvəllər, dövrün ən mötəbər astronomik alətləri olmadan, astronomik hadisələrin və göy cisimlərinin hərəkətlərini doğru şəkildə proqnozlaşdırmağa imkan verirdi. Banneker, təcrübələrini və təhlillərini özünün əl yazması olan "astronomik cədvəllər"də toplayaraq daha sonra bu cədvəlləri yayımladı. Onun işləri dövrün ən qabaqcıl alimləri tərəfindən təqdir edilmiş və onun səmərəli hesablamaları elmi cəmiyyətin diqqətini çəkməyə səbəb olmuşdur. Bannekerin riyaziyyat bacarıqları yalnız astronomiya ilə məhdudlaşmırdı. O, çoxsaylı riyazi hesablamalar və hesablamaların tətbiqi ilə mühəndislik sahəsində də böyük nailiyyətlər əldə etmişdir. O, həmçinin öz əlinə aldığı bir neçə fərqli alət və cihazla göy cisimlərini izləmə və ölçmə işlərini uğurla yerinə yetirmişdi. Mühəndis və şəhərsalma Benjamin Bannekerin ən təsirli töhfələrindən biri də şəhərsalma sahəsindəki işləri idi. O, 1791-ci ildə Washington, D.C. şəhərinin dizaynı üzərində çalışan mühəndislərdən biri olaraq, şəhərin əsas planını hazırlamağa kömək etmişdi. Bu layihə, George Washington tərəfindən rəhbərlik edilən bir komissiya tərəfindən irəlilədilmişdi. Banneker, şəhərin əsas planlarını və xəritələrini hazırlayaraq layihənin uğurla həyata keçirilməsinə əhəmiyyətli dərəcədə töhfə vermişdir. Cəmiyyətə təsiri və ictimai xidmət Banneker-in sosial fəaliyyətləri və ictimai xidmətləri onun elmi fəaliyyətləri qədər əhəmiyyətli idi. O, köləlik əleyhinə mübarizənin möhkəm tərəfdarı idi və bir çox yazılarında köləliyin ləğvi və afroamerikalıların azadlığı uğrunda səsini ucaltmışdı. 1791-ci ildə, Banneker, ABŞ-ın prezidenti Thomas Jefferson-a köləlik haqqında məktub yazaraq, köləliyin əxlaqi və sosial təhdidlərinə qarşı fikirlərini bildirmişdir. Bu məktub, Banneker-in dövrünün ən mühüm sosial məsələlərinə dair fikirlərini və əzmkar mübarizəsini əks etdirən mühüm bir sənəd olaraq tarixə keçmişdir. Bundan əlavə, Banneker-in yazdığı bir çox məqalə və məktublar, onun digər Afroamerikalılarla bərabər hüquqlara sahib olması, cəmiyyətin inkişafına töhfə verməsi və insanların təhsil almağa həvəsli olmaları məsələlərindəki dərin düşüncələrini ifadə edirdi. Benjamin Banneker, həm elmi sahədəki, həm də sosial və ictimai fəaliyyətlərindəki əvəzsiz töhfələri ilə tarixə düşmüş bir şəxsiyyətdir. O, riyaziyyat və astronomiya sahəsindəki çoxsaylı nailiyyətləri ilə yanaşı, mühəndislik və şəhərsalma sahələrində də böyük təsir göstərmişdir. Onun dövrünün ən mühüm sosial məsələlərinə qarşı olan mövqeyi və köləlik əleyhinə mübarizəsi onu Amerika tarixinin ən böyük şəxsiyyətlərindən birinə çevirmişdir. Banneker-in irsi, təkcə elmi və sosial işləri ilə deyil, həm də Afroamerikalıların azadlıq və bərabərlik uğrunda apardıqları mübarizənin simvolu olaraq yaşamağa davam edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Benjamin_Banneker
https://www.biography.com/scientists/benjamin-banneker
https://www.britannica.com/biography/Benjamin-Banneker
https://www.whitehousehistory.org/benjamin-banneker
https://www.loc.gov/item/today-in-history/november-09/
https://study.com/academy/lesson/benjamin-banneker-biography-facts-inventions.html
https://kids.britannica.com/kids/article/Benjamin-Banneker/390584
Tarix : 10 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
