Basset tazısı - Tazı ailəsinə aid qısa ayaqlı it növü. Basset, dovşan ovu üçün yetişdirilən bir qoxu itidir. Onların qoxu hissi və yerdən qoxu alma qabiliyyəti yalnız "Bloodhound"dan geri qalır. Xüsusiyyətlər Bassetlər böyük, qısa, möhkəm və uzundur, uzun belinin üzərində yuxarı qaldırılmış qılınc şəkilli quyruğa malikdirlər. Yetkin bir itin çəkisi 20–35 kq arasında dəyişir. Bu irq, ölçüsünə nisbətən, digər bütün irqlərdən daha ağır sümüklərə malikdir. Bu irq, əcdadı olan "Bloodhound" kimi, sallanan dəri quruluşuna malikdir, bu da üz ifadəsinə kədərli görünüş verir. Bu, bir çox insan üçün irqin cazibəsini artırır. Boyun ətrafındakı boş və elastik dəri "dewlap" adlanır. Xəzi qısadır, qara, ağ və qəhvəyi üçrəngli və ya qəhvəyi və ağ ikirəngli ola bilər, lakin bir çox digər rənglər də mümkündür. Üzdə qara bir maska var, bu maska gözlər ətrafına və qulaqlara qədər uzanır. Sağlamlıq Basset tazısının qısa boyu genetik bir vəziyyət olan "osteoxondrodisplaziya"dan irəli gəlir. Bu vəziyyət böyüməni ləngidir və hərəkətə təsir edir. Zədələnmiş itlər arxa ayaqlarını açaraq yeriyir, böyümüş oynaqlar, yastılaşmış qəfəs, qısa və əyilmiş uzun sümüklər və deformasiyaya uğramış pəncələr inkişaf edir. Ömür müddəti Bu irqin orta ömür müddəti 10–12 ildir. 2015-ci ildə Fransada aparılan bir araşdırmada orta ömür müddəti 10.3 il olaraq qeyd edilmişdir. 2024-cü ildə Böyük Britaniyada aparılan bir araşdırmada isə orta ömür müddəti 12.5 il olaraq müəyyən edilmişdir. 2004-cü ildə "Böyük Britaniya Kennel Klubu" tərəfindən aparılan bir sorğuda ən çox ölüm səbəbləri arasında xərçəng (31%), qocalıq (13%), mədə şişməsi və burulması (11%) və ürək problemləri (8%) qeyd edilmişdir. Veterinar məlumatlarına əsasən, "qlaukoma prevalensı" 5.44% olaraq müəyyən edilmişdir, bu, araşdırmada ikinci ən yüksək göstəricidir.Basset Tazısı, mədə şişməsi və burulmasına meyllidir. Bir araşdırmada bu riskin 5.9 dəfə artdığı müəyyən edilmişdir.Basset Tazısında olan"irsi trombopatiya", avtosom irsiyyətli trombosit pozuntusudur və qan laxtasının yığılması ilə qüsurlara səbəb olur. Basset tazıları bir sıra dəri problemlərinə meyllidir. Bunlara allergik dəri xəstəlikləri, "intertrigo", "Malassezia dermatiti" və "otit"i misal çəkmək olar. Basset tazısı, əsasən açıq bucaqlı qlaukoma üçün daha çox risk altında olan irqlərdən biridir. "ADAMTS17" geninin avtosom resessiv mutasiyası bu vəziyyətə səbəb olur. Tarix Basset tipli itlər Fransada yaranmışdır və Belçikalı Hubertə aid 6-cı əsrdən olan tazılardan törəmişdir. Bu itlər Hubert Benedixtin təşəbbüsü ilə yetişdirilərək təxminən 1000-ci ildə "Hubert's Hound" adlanan irqə çevrildi. Hubertin orijinal tazıları "Laconian" (Sparta) Tazısından törəmişdir. Fransa "Basset" itindən ilk dəfə 1585-ci ildə Jacques du Fouilloux tərəfindən yazılmış "La Venerie" adlı ov mətnində bəhs edilmişdir. "Basset" adı latınca "aşağı" mənasını verən "bassus" sözündən və fransızca kiçildici şəkilçi olan "-et" şəkilçisindən götürülüb. Fouillouxun mətnindəki itlər tülkü və porsuq ovunda istifadə edilirdi. Basset tipli itlərin "Norman Staghound"-un balalarından mutasiya nəticəsində yaranması ehtimal edilir. Basset tipli tazılar İmperator 3-cü Napoleonun hakimiyyəti dövründə (1852–1870) məşhurlaşdı. 1853-cü ildə Emmanuel Fremiet, Paris Salonunda, Napoleons Basset tazılarının bürünc heykəllərini nümayiş etdirmiş. 1863-cü ildə Parisdə keçirilən ilk it sərgisində Basset Tazıları beynəlxalq səviyyədə diqqət çəkmişdi. İngiltərə Fransa Basset tazıları ən azı 1870-ci illərdən etibarən İngiltərəyə idxal edilirdi. Everet Millays, müasir Basset Tazısının atası hesab edilir. O, 1890-cı illərdə bir Basset itini "Bloodhound" ilə çarpazlaşdırdı və daha ağır bir Basset növü yaratdı. Mədəniyyətdə Basset Tazıları çox vaxt populyar mədəniyyətin müxtəlif sahələrində təsvir edilmişdir. Bəzi sənətkarlar, məsələn, rejissor Mamoru Oshii və vebkomiks rəssamı Skott Kurtz, tez-tez öz ev heyvanları olan Bassetləri əsərlərinə daxil etmişlər.Digər maraqlı nümunələr aşağıdakılardır: 27 fevral 1928-ci ildə, "Time" jurnalının ön səhifəsində Basset Tazısı təsvir olunmuşdur. Bu məqalə Nyu-Yorkdakı "Madison Square Garden"-də keçirilən 52-ci "Westminster Kennel Club İt Şousu" haqqında idi və bu şou Basset Tazısı balasının gözü ilə təsvir edilmişdi. Çoxlu cizgi film itləri, məsələn, "Droopy", Basset Tazısı əsasında yaradılmışdır. Disneyin müxtəlif animasiyalarında da Bassetlər görünür. Fred Basset adlı karikatura zolağı 1963-cü ildən bəri qəzetlərdə mütəmadi olaraq dərc olunur. "Smokey and the Bandit" film seriyasında, aktyor Burt Reynolds özünə heç bir əmri dinləməyən bir Basset Tazısı (Fred) almışdı. Disneyin "The Great Mouse Detective" (1986) filmində, Şerlok Holmsun iti Tobi, bir Basset Tazısı kimi təsvir edilir. Elvis Presli məşhur mahnısı "Hound Dog"-u bir Basset Tazısı olan "Sherlock"-a oxuyaraq "The Steve Allen Show"-da çıxış etmişdir (1 iyul 1956). "Columbo" teleserialında, leytenant Kolumbo bir Basset Tazısı saxlayırdı. Peter Falk, ilk əvvəl bu obrazın artıq kifayət qədər diqqət çəkdiyini düşünsə də, Basset ilə tanış olduqdan sonra onun məhz Columbo üçün uyğun olduğunu bildirmişdir. "The Dukes of Hazzard" teleserialının üçüncü mövsümündən başlayaraq, şerif Rosko Koltran, "Flash" adlı tənbəl bir Basset Tazısı saxlayırdı. "Hush Puppies" ayaqqabı brendinin loqosu Basset Tazısı olan "Jason"-a əsaslanır. Bu səbəbdən Basset Tazıları tez-tez "hush puppies" olaraq adlandırılır. Bassetlər həmçinin "Maytag Man" reklamlarında və "Tidewater Petroleum" şirkətinin reklamlarında da yer almışdır. Bu gözəl cins, tarixi boyunca müxtəlif media vasitələrində həm sevgi, həm də zarafat mövzusu olmuşdur və dünya üzrə geniş tanınmışdır. Ən çox qoyulan 13 ad 1.Guinness 2.Sparky 3.Daisy 4.Darling 5.Penny 6.Chester 7.Roger 8.Susie 9.Copper 10.Marley 11.Jasper 12.Lola 13.Bailey
https://en.wikipedia.org/wiki/Basset_Hound
https://a-z-animals.com/animals/basset-hound/
https://www.akc.org/dog-breeds/basset-hound/
https://www.thekennelclub.org.uk/search/breeds-a-to-z/breeds/hound/basset-hound/
https://dogtime.com/dog-breeds/basset-hound
https://www.dogster.com/dog-breeds/basset-hound
https://www.petmd.com/dog/breeds/basset-hound
https://www.hillspet.com/dog-care/dog-breeds/basset-hound
https://www.thesprucepets.com/basset-hound-breed-profile-4795766
https://www.purina.co.uk/find-a-pet/dog-breeds/basset-hound
https://wagwalking.com/breed/basset-hound
https://www.britannica.com/animal/basset-hound
https://www.webmd.com/pets/dogs/what-to-know-basset-hounds
https://www.dailypaws.com/dogs-puppies/dog-breeds/basset-hound
https://www.pawlicy.com/blog/basset-hound-dog-breed/
Tarix : 13 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
