Başlıqlı vağ (Pilherodius pileatus) - Neotropik bölgələrə endemik olan bir su quşudur və Panamanın mərkəzindən Braziliyanın cənubuna qədər olan yağış meşələrində yaşayır. Bu, Pilherodius cinsinin yeganə növüdür və vağlar fəsiləsi (Ardeidae) içərisində ən az öyrənilən növlərdən biridir. Xarici görünüş etibarilə gecə vağlarına bənzəsə də, gündüz və ya alaqaranlıq vaxtı fəal olur. Taksonomiya Başlıqlı vağ ilk dəfə 1780-ci ildə fransız alim Georges-Louis Leclerc, Comte de Buffon tərəfindən Fransız Qvianasından toplanmış nümunə əsasında Histoire Naturelle des Oiseaux əsərində təsvir edilmişdir. Quş həmçinin Edme-Louis Daubenton rəhbərliyi altında hazırlanmış Planches Enluminées D'Histoire Naturelle əsərində François-Nicolas Martinet tərəfindən oyulmuş əl ilə rənglənmiş bir lövhədə təsvir edilmişdir. Nə lövhənin yazısı, nə də Buffon'un təsviri elmi ad daxil etməsə də, 1783-cü ildə holland təbiətşünası Pieter Boddaert Planches Enluminées kataloqunda Ardea pileata binominal adını təqdim etmişdir. Başlıqlı vağ indi 1853-cü ildə alman təbiətşünası Ludwig Reichenbach tərəfindən yaradılmış Pilherodius cinsinə aid edilən yeganə növdür. Cins adı qədim yunan dilində "başlıq" mənasını verən pilos və "vağ" mənasını verən erōdios sözlərindən yaranmışdır. Pileatus epiteti isə latıncada "başlıqlı" deməkdir. 2023-cü ildə nəşr edilmiş molekulyar filogenetik tədqiqat göstərdi ki, başlıqlı vağ Syrigma sibilatrix (fısıldayan vağ) ilə qardaş növdür. Təsvir Bu növ digər vağlardan çox fərqlidir, çünki tək mavi dimdiyə və üzə, həmçinin qara tac lələklərinə malikdir. Qarın, sinə və boyun sarımtıl-ağ və ya açıq krem rəngli lələklərlə örtülüdür. Qanadlar və bel ağ lələklərlə örtülüdür. Qara tacdan üç-dörd uzun ağ lələk uzanır. Cinslər arasında rəng və ya parlaqlıq fərqi qeyd edilməmişdir. Yetkin fərdlərin bədən uzunluğu 510-590 mm, qanad uzunluğu 263-280 mm, quyruq uzunluğu 95-103 mm və ayaq uzunluğu 92-99 mm arasında dəyişir. Yetkin fərdlərin çəkisi 444-632 qram arasındadır. Cavan fərdlər yetkinlərə çox bənzəyir. Onlar yalnız bədən uzunluğu və ağ lələklərin bir qədər boz olması ilə fərqlənir. Yayılması və yaşayış yeri Başlıqlı vağ neotropik bölgələrə endemikdir və demək olar ki, yalnız yağış meşələrində tapılır. Boliviya, Braziliya, Kolumbiya, Ekvador, Fransız Qvianası, Panama, Paraqvay, Peru, Surinam və Venesuelada mövcuddur. Dəniz səviyyəsindən 900 m yüksəkliyə qədər olan ərazilərdə yaşayır, lakin Venesuelada yalnız 500 m, Ekvadorda isə 400 m-dən aşağıda tapılır. Bu növ üçün miqrasiya qeydə alınmamışdır və yerli olduğu güman edilir, lakin Panama'nın Darien bölgəsində mövsümi hərəkətlər ola bilər. Adətən yağış meşələrində və ya nəm çəmənliklərdəki bataqlıqlarda və xəndəklərdə yaşayır. Bəzən daha dərin gölməçələrə və çaylara da gedə bilər. Sahil və ya üzən bitkilərdə qidalanmağı üstün tutur, lakin kənd təsərrüfatı sahələrindəki xəndəklərdə və su basmış düyü sahələrində də müşahidə edilmişdir. Davranış Qidalanma Başlıqlı vağlar əsasən balıq, həmçinin su həşəratları və sürfələri, qurbağa balaları və qurbağalarla qidalanır. Ovladıqları balıqlar adətən 1-5 sm uzunluğunda olur. Həşəratlar çay və ya gölməçə yaxınlığındakı bitkilərdə, balıqlar isə dayaz sularda ovlanır. Tipik ov ardıcıllığında vağ dik dayanaraq potensial ovunu axtarır; onu tapdıqdan sonra yavaşca əyilir və boynunu uzadır; nəhayət, dimdiyini yüksək sürətlə suya salaraq ovunu tutur. Müşahidə edilən uğur dərəcəsi 23%-dir. Onlar həmçinin dayaz sularda gəzərkən də eyni ardıcıllıqdan istifadə edə bilərlər. Adətən yavaş gəzir, eyni ərazini təkrar-təkrar örtür, bir neçə saniyə dayanır və sonra yeni bir addım atmaq üçün bir ayağını yavaşca hərəkət etdirir. Hava ovçuluğu, zirvəyə qalxma, bitkilərdən qidalanma, ayaq vurma, üzmə və dimdik titrətmə kimi davranışlar da qeyd edilmişdir. Başlıqlı vağlar tez-tez qidalanma yerləri arasında hərəkət edir, bəzən 100 m-ə qədər uçur. Onlar alaqaranlıq vaxtı fəal ola bilər, lakin gecə vağlarından fərqli olaraq günorta vaxtı da qidalandıqları müşahidə edilmişdir. Adətən tək-tək ovlanırlar.
https://ebird.org/species/capher1
https://www.heronconservation.org/herons-of-the-world/list-of-herons/capped-heron/
https://canopytower.com/capped-heron/
https://birdsoftheworld.org/bow/species/capher1/cur/introduction
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/capped-heron-pilherodius-pileatus
https://www.inaturalist.org/taxa/5058-Pilherodius-pileatus
https://en.wikipedia.org/wiki/Capped_heron
Tarix : 25 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
