AZS ISO 45001 Azərbaycan Respublikasının əmək sağlamlığı və təhlükəsizliyinin (ƏST) idarə edilməsi üzrə beynəlxalq ISO 45001 standartının lokalizasiya edilmiş variantıdır. Bu standart iş yerlərində təhlükəsizliyin təmin olunması və zədələrdən, peşə xəstəliklərindən qorunmanın təkmilləşdirilməsinə dair tələbləri müəyyənləşdirir. AZS ISO 45001, həmçinin işçilərin iş prosesində sağlamlığını qorumaq və işəgötürənlər üçün iş şəraitinin yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş tədbirlərin effektiv həyata keçirilməsini təmin edir. Bu standartın əsas məqsədi istehsalatda alınan zədələrin və peşə xəstəliklərinin qarşısını almaq, təhlükəsiz və sağlam iş yerləri yaratmaqdır. AZS ISO 45001-in əsas xüsusiyyəti odur ki, onun tətbiqi təşkilatlara risklərin təhlili və idarə olunması sahəsində sistematik və proaktiv yanaşmanı təmin edir. Bu standart həm də beynəlxalq miqyasda qəbul edilmiş tələblərə uyğun olaraq iş yerlərinin təhlükəsizlik və sağlamlıq səviyyəsini artırmaq üçün istifadə olunur. Bununla yanaşı, işəgötürənlər bu standartın tətbiqi ilə yalnız hüquqi tələbləri yerinə yetirməklə kifayətlənmir, eyni zamanda işçilərin sağlamlıq və təhlükəsizliyinin qorunması üçün qabaqcıl təcrübələrdən də istifadə edirlər. Standartın tələbləri və əsas maddələri 1. Liderlik və iştirak: Liderlik və işçilərin fəal iştirakı standartın uğurlu tətbiqi üçün əsas şərtlərdən biridir. Bu maddə təşkilat rəhbərliyinin təhlükəsizlik mədəniyyətini formalaşdırmaq və işçilərin əməyin təhlükəsizliyi üzrə tədbirlərdə fəal iştirakını təmin etmək öhdəliyini nəzərdə tutur. Həm rəhbərlik, həm də işçilər təhlükəsiz və sağlam iş mühitinin yaradılmasında əsas rollardan birini oynayırlar. 2. Risk və imkanların planlaşdırılması: Təşkilatlar öz fəaliyyətlərini təhlükəsiz və sağlam şəkildə davam etdirmək üçün potensial riskləri və imkanları müəyyən etməlidirlər. Bu planlaşdırma işçilərin təhlükəsizliyi və sağlamlığı üçün nəzərə alınmalı olan risklərin vaxtında aşkar edilməsi və lazımi tədbirlərin həyata keçirilməsini tələb edir. Həmçinin, burada təhlükəsiz iş mühitinin yaradılması və resursların düzgün idarə edilməsi də əhəmiyyətli yer tutur. 3. Dəstək və resurslar: Standart təşkilatların əməyin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün lazımi resurslarla, o cümlədən texniki avadanlıqlar və işçilərin təlimləndirilməsi ilə təmin edilməsini tələb edir. İşçilərin təhlükəsizlik qaydaları ilə tanış olması və təhlükəli hallarda nə etməli olduqlarını bilməsi vacibdir. Resursların düzgün idarə edilməsi və təlimlər təhlükəsiz iş mühitinin təmin olunmasında əsas amillərdən biridir. 4. Əməliyyatların icrası: Bu maddə risklərin və imkanların idarə olunması üçün təşkilatların konkret əməliyyat tədbirləri həyata keçirməsini tələb edir. Təşkilat işçilərinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün proseslər və prosedurlar yaratmalı, işçilərin müvafiq qaydalarla tanış olmasını və bu qaydalara riayət etməsini təmin etməlidir. 5. Performansın ölçülməsi və nəzarət: Təşkilatlar təhlükəsizlik səviyyəsinin yüksəldilməsi və proseslərin effektivliyinin yoxlanılması məqsədilə mütəmadi olaraq öz fəaliyyətlərini qiymətləndirməlidirlər. Bu, iş yerlərində təhlükəsizlik göstəricilərinin analizi, hadisələrin hesabatı və nəticələrin təhlilinə əsaslanır. Mütəmadi nəzarət və qiymətləndirmə iş yerlərində təhlükəsizlik səviyyəsinin yüksəldilməsində vacibdir. 6. Davamlı təkmilləşdirmə: Təhlükəsizlik prosesləri mütəmadi olaraq təkmilləşdirilməlidir. Performansın davamlı şəkildə izlənilməsi və analiz olunması əsasında standart təşkilatların öz fəaliyyətlərini təkmilləşdirməsini tələb edir. Təkmilləşdirmə yalnız qanunlara riayət etməklə məhdudlaşmır, həm də işçilərin sağlamlıq və təhlükəsizliyinin yüksək səviyyədə təmin edilməsi ilə həyata keçirilir. Sertifikatlaşdırma prosesi AZS ISO 45001 sertifikatı təşkilatların bu standartın tələblərinə uyğun olduğunu təsdiqləyir. Sertifikatlaşdırma üçün müstəqil orqanlar tərəfindən təşkilatların fəaliyyətləri qiymətləndirilir və standartın tələblərinə riayət edildiyi təsdiqlənir. Sertifikatlaşdırma təşkilatlara beynəlxalq miqyasda etibar qazanmaq, müştərilər və əməkdaşlar üçün daha etibarlı tərəfdaş olmaq imkanı verir. Sertifikat alan təşkilatlar təhlükəsizlik və sağlamlıq sahəsində ən qabaqcıl təcrübələrdən istifadə edərək rəqabət üstünlüyü qazanırlar. Üstünlükləri 1. Risklərin azaldılması: Təşkilatlar riskləri proaktiv şəkildə idarə etməklə iş yerlərində zədələrin və qəza hallarının qarşısını ala bilirlər. Bu yanaşma işçilərin təhlükəsizlik və sağlamlıq səviyyəsini yüksəldir. 2. Qanunvericiliyə uyğunluq: Standartın tətbiqi təşkilatlara yerli və beynəlxalq qanunvericilik tələblərinə uyğun gəlmək imkanı yaradır. 3. Reputasiya yüksəldilməsi: Sertifikatlaşdırılmış təşkilatlar müştərilərin və işçilərin gözündə etibarlılıqlarını artırır. 4. Maliyyə qazancı: Təhlükəsizlik tədbirlərinin vaxtında görülməsi və zədələrin qarşısının alınması təşkilatların maliyyə itkilərinin azalmasına səbəb olur. 5. Davamlı inkişaf: Standartın davamlı olaraq təkmilləşdirilməsi təşkilatların gələcək inkişafına müsbət təsir edir və davamlı təkmilləşmə prosesinə zəmanət verir.
https://azstand.gov.az/az/xeberler/olkede-azs-iso-45001-2021-emek-saglamligi-ve-tehlukesizliyinin-idare-edilmesi-sistemi-istifade-uzre-izahli-telebler-dovlet-standarti-qebul-olunmusdur
https://hse.az/olkede-azs-iso-450012021-emek-saglamligi-ve-tehlukesizliyinin-idare-edilmesi-ile-bagli-yeni-standart-qebul-edildi/
https://osha.europa.eu/en/standards/iso-45001
https://www.bsigroup.com/en-GB/iso-45001-occupational-health-and-safety/
Tarix : 29 noyabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
