Awassi - Yaxın Şərq yağlı quyruqlu süd qoyunları cinsi. Bu, ən geniş yayılmış Avropa xarici süd qoyunu cinsidir. O, bir çox adla tanınır, bunlar arasında Ərəb, Baladi, Deiri, Gezirieh, İvesi, Şami və Suriyalı adları var. Ən çox ağ rəngdə olur, başı və ayaqları isə qəhvəyi olur. Tarix Awassi, Yaxın Şərq yağlı quyruqlu süd qoyunlarının ənənəvi cinsidir. Mənşəyi məlum deyil, amma Mesopotamiya bölgəsindən – hal-hazırda İraq və Suriyada olan, Fərat və Tigris çayları arasındakı ərazidən çıxdığı düşünülür. Cins adı, Şimali Suriyadakı Bədəvi qəbiləsi olan Al-ʿAwās-dan götürülmüşdür. Bu, Avropa xarici ən çox yayılmış süd qoyunu cinsidir və Cənubi-Qərbi Asiyanın ən çox yayılmış qoyun cinsidir. O, İraq və Suriyanın əsas qoyunu və İsrail, Ürdün və Livan üçün yeganə yerli qoyun cinsidir. Awassi cinsi, Assaf, İsrailli Awassi, Pak Awassi, Neimi və Şafali kimi bir neçə müasir cinsin inkişafına töhfə vermişdir. Xüsusiyyətləri Awassi orta ölçülü bir cinsdir, dişilərin orta çəkisi 68 kq, erkəklərin isə 70 kq təşkil edir; ortalama hündürlük isə 50 sm və 76 sm-dir. Adətən ağ rəngdə, başı və ayaqları isə qəhvəyi olur. Üz də ağ, boz, qara və ya ləkəli ola bilər, həmçinin bəzən tam qəhvəyi və ya qara xalat da olur. Üzün profili konveksdir və qulaqları sallanır. Erkəklər adətən buynuzludur, dişilər isə daha çox buynuzsuz olur. İstifadəsi Awassi cinsi süd qoyunu olsa da, əsasən ət, süd və yun üçün yetişdirilir. Suriyada o, bütün yunları, südün təxminən 30%-ni və qırmızı ətin təxminən 80%-ni təmin edir. İraqda isə əsasən ət üçün yetişdirilir. Awassi qoyunları müxtəlif xəstəliklərə və parazitlərə qarşı müqavimət göstərən, otlaq sahələrində uzun məsafələr gedə bilən, yüksək temperatur və pis qidalanma şəraitlərinə dözə bilən unikal fizioloji xüsusiyyətlərə malikdir. Müxtəlif mühitlərə asanlıqla uyğunlaşa bilir və yerli ərazisində olduğu kimi yaxşı performans göstərir. Awassi qoyunları, zəif Aralıq dənizi otlaqlarına yaxşı uyğunlaşmışdır və quru mövsümdə yağlı quyruğunda saxlanılan enerji ehtiyatlarını istifadə edərək qidalanma çatışmazlığını kompensasiya edə bilir. Yüksək ana bacarığına malikdir. Çətin şəraitdə yüksək süd istehsalı potensialı sayəsində Awassi cinsi, bir çox yerli Asiya və Afrika cinslərinin süd istehsalını artırmaq üçün ata cinsi olaraq istifadə edilə bilər. Awassi cinsi, Şərqi Friz cinsindən sonra ən yüksək süd verən cins olaraq tanınır. Awassi qoyunları, çöl otlaqları üzərində təbii otlaqlara arxalanan köçəri sürülərdən tutmuş, süd və quzu istehsalının sürü gəlirinə bərabər töhfə verdiyi intensiv süd sürülərinə qədər müxtəlif istehsal sistemlərində saxlanıla bilər və bu cins sərtliyinə və uyğunlaşma qabiliyyətinə görə tanınır.
https://breeds.okstate.edu/sheep/awassi-sheep.html
https://www.fao.org/4/p8550e/P8550E01.htm
https://www.fao.org/4/aj003e/aj003e04.htm
https://aknitwizard.com/2023/02/26/awassi-sheep-of-the-levant/
https://www.fondazioneslowfood.com/en/ark-of-taste-slow-food/awassi-sheep/
https://www.shutterstock.com/search/awassi
https://www.researchgate.net/publication/51066856_Awassi_sheep_reproduction_and_milk_production_Review
Tarix : 3 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
