Avstraliya zəncəfili (Alpinia caerulea) - Zingiberaceae (zəncəfilkimilər) ailəsinə aid çoxillik ot bitkisi. Bu bitki yağış və qalereya meşələrində və Avstraliyanın şərqində yerləşən rütubətli skelefill meşələrində bitir. Təsviri 2–3 m (6 ft 7 in – 9 ft 10 in) uzunluğunda əyilən gövdələrə malikdir. Hər gövdədə alternativ şəkildə yerləşmiş, 40 sm (16 in) uzunluğunda və 10 sm (3.9 in) enində böyük yarpaqlar olur. Yarpaqlar ya oturaqdır, ya da çox qısa saplağa malikdir, üstü parlaq tünd yaşıl, altı isə daha açıq yaşıl rəngdədir və sivri ucu var. Çiçək qrupu gövdələrin ucunda yerləşir, 30 sm (12 in) uzunluğa qədər ola bilir və çox sayda ağ çiçəkdən ibarətdir. Meyvəsi kapsul şəklindədir, mavi rəngdə, yuvarlaq və təxminən 1 sm (0.39 in) diametrindədir. Meyvənin qabığı incə və kövrəkdir, ağ birləşmədə yerləşmiş çoxlu qara toxumları ehtiva edir. Çiçəkləmə sentyabrdan aprelə qədər davam edir, meyvələr isə ilin istənilən ayında yetişə bilər. Taksonomiyası Bu növ ilk dəfə 1810-cu ildə Şotlandiyalı botanik Robert Braun tərəfindən çox qısa şəkildə təsvir edilmiş və ona Hellenia caerulea adı verilmişdir. 1873-cü ildə ingilis botanik Corc Bentam bu taksonu yenidən nəzərdən keçirmiş, daha ətraflı təsvir etmiş və ona yeni birləşmə olan Alpinia caerulea adını vermişdir. Yayılması Yerli zəncəfil Avstraliyanın Yeni Cənubi Uels və Kvinslend bölgələrinə endemikdir. Təbii yayılma arealı Qosford bölgəsindən başlayaraq şimala, Keyp-York yarımadasının ucuna və Torres Boğazı adalarına qədər uzanır. Bu bitki sahil və sahil ətrafı yağış meşələrində, rütubətli skelefill meşələrində, əsasən su axarlarının kənarında bitir. Ekologiyası Alpinia caerulea zolaqlı demon kəpənəyinin (Notocrypta waigensis) tırtıllarının məskunlaşdığı bitki növlərindən biridir. Meyvələri müxtəlif quşlar, o cümlədən fırça hind toyuqları (Alectura lathami), cənub kassoariləri (Casuarius casuarius), qırmızı rozella (Platycercus elegans), kral tutuquşuları (Alisterus scapularis), regent sərçəquşları (Sericulus chrysocephalus), atlaz sərçəquşları (Ptilonorhynchus violaceus) və Levin balzamquşu (Meliphaga lewinii) tərəfindən sevilərək yeyilir. Bundan əlavə, bəzi Avstraliya gəmiriciləri də meyvəni yeyir. Bunlara ağ quyruqlu nəhəng siçanlar (Uromys caudimaculatus) və solğunayaqlı melomilər (Melomys cervinipes) daxildir. İstifadəsi Kvinslendin uzaq şimalında yaşayan Kuku Yalanji xalqı üçün bu bitki bir çox məqsədlə istifadə edilirdi. Meyvələri və rizomları yeyilir, yarpaqları sığınacaqların örtülməsi və ət bükmək üçün istifadə olunurdu. Yeni cücərtiləri yeməli və yüngül zəncəfil dadına malikdir. Toxumların ətrafındakı ağ ət qatılığı və turş dadı ilə seçilir. Uzun gəzintilər zamanı yerli avstraliyalılar ağız suyu vəzilərini aktivləşdirmək və ağızı nəmləndirmək üçün bu ət qatını çeynəyir, toxumları isə adətən tullayırdılar.
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Alpinia_caerulea
https://apps.des.qld.gov.au/species-search/details/?id=14844
https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:795224-1
https://apps.lucidcentral.org/rainforest/text/entities/Alpinia_caerulea.htm
https://profiles.ala.org.au/opus/foa/profile/Alpinia%20caerulea
https://plantnet.rbgsyd.nsw.gov.au/cgi-bin/NSWfl.pl?page=nswfl&lvl=sp&name=Alpinia~caerulea
https://www.nokomis.com.au/product/nokomis-published-books/fruits-australian-tropical-rainforest/
https://biodiversity.org.au/nsl/services/rest/instance/apni/529661
https://resources.austplants.com.au/plant/alpinia-caerulea/
https://tuckerbush.com.au/red-back-australian-ginger-alpinia-caerulea-atherton/
Tarix : 31 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
