Avstraliya boyalı leydisi (Vanessa kershawi) - Əsasən Avstraliya ilə məhdudlaşan bir kəpənək növüdür, lakin qərb küləkləri onu Avstraliyanın şərqində yerləşən adalara, o cümlədən Yeni Zelandiyaya yaymışdır. Bu növün taksonomiyası ilə bağlı mübahisələr mövcuddur. Lakin kişi fərdlərinin cinsiyyət orqanlarının fərqli olması və rənglənmədəki müxtəliflik səbəbindən bir çoxları Avstraliya boyalı leydisini ayrı bir növ hesab edir. Yaz aylarında yetkin kəpənəklər şimaldakı Kvinslend və Yeni Cənubi Uels ştatlarından cənuba doğru kütləvi şəkildə miqrasiya edirlər. Cütləşmək üçün kişi Avstraliya boyalı leydiləri ərazi davranışı nümayiş etdirir: kişi fərdlər təpəliklərdə günəşli yerlərdə bitkilərin üzərində oturaraq dişilərin yanından uçmasını gözləyirlər. Təsvir Avstraliya boyalı leydisi boyalı leydi (Vanessa cardui) ilə çox oxşardır. Onu fərqləndirən əsas xüsusiyyətlər daha kiçik ölçüsü (qanadları üzərində 5 sm-dən çox olmamaqla) və arxa qanadlarındakı dörd göz ləkəsinin mərkəzindəki mavi rəngdir. Bədəni demək olar ki, qara rəngdədir, yalnız antennaların ucları ağdır. Qanadların əsası qəhvəyi rəngdədir və bu rəng tünd qırmızıya çevrilir, qara zolaqlarla kəsilir. Ön qanadların ucları qara rəngdədir və dörd ağ nöqtə ilə bəzədilmişdir. Arxa qanadların əsasında dörd yumru göz ləkəsi var və bunlardan ən azı üçünün mərkəzində mavi rəng mövcuddur. Alt qanadlar üst qanadlara çox oxşayır, lakin alt qanadların əsası qəhvəyi deyil, tünd qırmızı rəngdədir. Avstraliya boyalı leydisinin rənglənməsi onun torpaqla effektiv şəkildə uyğunlaşmasını təmin edir. Kişi və dişi fərdlər demək olar ki, eyni görünür. Yumurta şəffaf yaşıl rəngdədir və 13-15 şaquli xəttlə bəzədilmişdir. Yumurtadan çıxmazdan əvvəl qara baş və boz rəngli bədən qabığın içərisindən görünür. Tırtıl boz rəngdədir və bədəninin hər tərəfində açıq sarı zolaqlar, sarı nöqtələr və budaqlı tikanlar var. Başı adətən qəhvəyi və ya qara rəngdədir və tırtıl təxminən 3 sm-ə qədər böyüyür. Pupası qəhvəyi rəngdədir və dörd cüt metalik gümüş və ya qızıl nöqtələrlə bəzədilmişdir. Taksonomiya Avstraliya boyalı leydisi Nymphalidae fəsiləsinə və Vanessa cinsinə aiddir. Bu cinsə 22 növ daxildir və onlar güclü miqrasiya xüsusiyyətinə malikdirlər. Avstraliya boyalı leydisi dünyanın demək olar ki, hər yerində yayılmış boyalı leydi (V. cardui) ilə çox oxşardır, buna görə də bəziləri onu bu növün yarımnövü hesab edir. Lakin boyalı leydi öz yayılma sahəsində çox fərqlənmir, halbuki Avstraliya boyalı leydisinin kişi fərdlərinin cinsiyyət orqanları boyalı leydidən fərqlidir, bu da onun ayrı bir növ olduğunu göstərir. Avstraliya növünün dörd ventral göz ləkəsi daha az aydın şəkildə müəyyən edilmişdir və hər arxa qanadın göz ləkələrində ən azı üç (tez-tez dörd) mavi nöqtə var. V. cardui isə ya kiçik nöqtələrə malikdir, ya da ümumiyyətlə heç bir nöqtəsi yoxdur. Yayılması Avstraliya boyalı leydisinin yayılması Avstraliya ilə məhdudlaşır. Yaxın qohum olan V. cardui isə dünyanın digər yerlərində yayılmışdır, beləliklə bu iki növ allopatik yayılmaya malikdir. Avstraliya daxilində bu kəpənək əsasən Oğlaq dairəsinin cənubunda yerləşən cənub bölgələrində tapılır. Kvinslenddə bu kəpənəyi tapmaq çətin olsa da, ölkənin şimal hissəsində, tropik meşələrdə ümumiyyətlə rast gəlinmir. Avstraliyada ən çox yayılmış olsa da, dəniz üzərindən baş verən dövri miqrasiyalar nəticəsində Yeni Zelandiyada da tez-tez görülür. Lakin kəpənəklər Yeni Zelandiyada çoxalmır və qışlamır, buna görə də yalnız Avstraliyada məskunlaşmış növ hesab edilir. Yayılma sahəsi daxilində şəhər ərazilərində də tapılır. Həyat dövrü Avstraliya boyalı leydisinin həyat dövrü yay aylarında təxminən 53 gün davam edir. Dişilər yumurtalarını qida bitkilərinin yarpaqlarının mərkəzinə qoyur. Yumurtalar yaşıl rəngdədir və təxminən üç gün ərzində açılır. Tırtıl mərhələsində Avstraliya boyalı leydisi yalnız gecə fəal olur və əsasən qidalanır. Gündüz isə qida bitkisinin yanında və ya bükülmüş yarpaqda gizlənir. Pupası qida bitkisinin yarpağının alt tərəfindən şaquli asılı vəziyyətdə olur və pupa mərhələsi təxminən iki həftə davam edir.
https://australian.museum/learn/animals/insects/australian-painted-lady/
https://www.inaturalist.org/taxa/197077-Vanessa-kershawi
https://sabutterflies.org.au/nymp/kershawi.html
https://butterflyconservationsa.net.au/butterfly/australian-painted-lady/
https://lepidoptera.butterflyhouse.com.au/nymp/kershawi-v.html
https://rewildperth.com.au/resource/australian-painted-lady/
https://en.wikipedia.org/wiki/Australian_painted_lady
Tarix : 3 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
