Avropa qarabatdağı və ya adi qarabatdaq ("Gulosus aristotelis") - Qarabatdaqlar fəsiləsinə aid bir quş növü. Taksonomiya Avropa qarabatdağı əvvəllər "Phalacrocorax" cinsinə daxil edilsə də, 2014-cü ildə aparılan bir araşdırma göstərdi ki, bu növ "Phalacrocorax" və "Urile" cinslərindən daha çox fərqlənir və "Nannopterum" və "Leucocarbo" cinslərindən əvvəl ayrılmışdır. Buna görə də, "Gulosus" adlı yeni cinsə daxil edilmişdir. "Gulosus" cinsinin "Nannopterum-Leucocarbo" qrupundan 9-11,2 milyon il əvvəl ayrıldığı düşünülür. Yarımnövlər - "G. a. aristotelis" – nominal yarımnöv, şimal-qərbi Avropada (Atlantik okeanı sahillərində) yayılıb. - "G. a. desmarestii" – cənubi Avropa və cənub-qərbi Asiyada (Aralıq dənizi və Qara dəniz sahillərində) yayılıb. - "G. a. riggenbachi" – şimal-qərbi Afrika sahillərində yayılıb. Təsvir Bu orta-böyük qara rəngli quşdur, uzunluğu 68-78 sm, qanadları arası məsafəsi isə 95-110 sm-dir. Uzun quyruğu və sarı boğaz ləkəsi var. Yetkin fərdlər çoxalma mövsümündə kiçik bir kəkilli olur. Böyük qarabatdaqdan daha kiçik ölçüsü, daha yüngül quruluşu, daha incə dimdiyi və çoxalma dövründə kəkili və metalik yaşıl rəngli lələkləri ilə fərqlənir. Cavan qarabatdaqların alt hissələri daha tünd rəngdədir. Avropa qarabatdağının quyruğunda 12 lələk var, böyük qarabatdaqda isə 14 lələk var. Lələklərdəki yaşıl parıltı bəzən bu quşa yaşıl qarabatdaq adı verilməsinə səbəb olur. Biologiya Avropa qarabatdağı dənizdə qidalanır və böyük qarabatdaqdan fərqli olaraq daxili ərazilərdə nadir hallarda görünür. Qışı balıqla zəngin olan hər hansı bir sahil boyu keçirə bilər. Avropa qarabatdağı qarabatdaqlar ailəsi arasında ən dərin dalış edən növlərdən biridir. Dərinlik ölçən cihazlarla qeydə alınmış dalışlar 61 metrə qədər dərinliyə çatır. Avropa qarabatdaqları əsasən dəniz dibində qidalanır. Geniş bir balıq növü ilə qidalansa da, ən çox qum ilan balığı ilə qidalanır. Qarabatdaqlar qidalanmaq üçün yuvalarından çox kilometr məsafələrə uçurlar. Böyük Britaniya sahillərində dalışlar adətən 20-45 saniyə davam edir və dalışlar arasında 15 saniyəlik istirahət müddəti olur. Bu, aerobik dalışa uyğundur, yəni quş dalış zamanı oksigenə olan tələbatını ağciyərlərində və qanında həll olmuş oksigenlə ödəyir. Dalış edərkən əvvəlcə sudan kənara tullanaraq dalışa əlavə təkan verirlər. Çoxalma Avropa qarabatdağı sahillərdə çoxalır, qayalıq çıxıntılarında, yarıqlarda və ya kiçik mağaralarda yuva qurur. Yuvalar çürümüş dəniz yosunu və ya budaqlardan ibarət qarışıq yığınlardır və quşun öz nəcisi ilə birləşdirilir. Çoxalma mövsümü uzundur, fevralın sonunda başlayır, bəzi yuvalar mayda və ya daha sonra qurulur. Üç yumurta qoyulur. Balalar tüksüz olaraq çıxır və istilik üçün tamamilə valideynlərindən asılıdır, tez-tez uçmaqdan əvvəl iki ay müddətində valideynlərinə ehtiyac duyurlar. Balaların uçma müddəti iyunun əvvəlindən avqustun sonuna qədər dəyişir, nadir hallarda oktyabrın ortalarına qədər davam edir. Qidalanma Avropa qarabatdağı dəniz dibində qidalanan bir quşdur. Bu növün qida nümunələri (qusulmuş qida və ya peletlər) asanlıqla toplanıla bildiyi üçün və qarabatdaqlar ilə balıqçılıq arasında münaqişə olduğu üçün onun qidalanma davranışı elmi maraq doğurur. Şotlandiyanın May adasındakı bir koloniyada 1985-2014-cü illər arasında toplanan məlumatlar göstərir ki, okeanın istiləşməsi ilə əlaqədar balaların qida tərkibi müxtəlifləşmişdir. Qarabatdaqlar küləkli günlərdə daha az qum ilan balığı ilə qidalanır, ehtimal ki, bu, küləyin uçuşa təsiri ilə əlaqədardır. Bu koloniyada yetkin qarabatdaqların il boyu qida tərkibi son 30 ildə dəyişmiş, qum ilan balığı ilə ixtisaslaşmadan daha müxtəlif ov əsaslı qidalanmaya keçmişdir. Yayılması Avropa qarabatdağını çoxalma mövsümündə (aprelin sonu ilə iyulun ortası arasında) bu yerlərdə görmək mümkündür: Saltee adaları (İrlandiya), Farne adaları və Scilly adaları (İngiltərə), May adası, Deerness və Fowlsheugh (Şotlandiya), Runde (Norveç), İslandiya, Danimarka, Farer adaları, Qalisiya (Şimali İspaniya), Dalmatiya və İstriya (Xorvatiya). 2017-ci il aprelində Monakoda səkkiz yeni Avropa qarabatdağı balası doğulmuşdur. 2015-ci ildə Böyük Britaniyada 18.000 cüt qarabatdaq qeydə alınmışdır. Avropa qarabatdağının ən böyük koloniyası İspaniyanın Cíes adalarındadır və burada 2.500 cüt qarabatdaq yaşayır.
https://ebird.org/species/eursha1
https://www.inaturalist.org/taxa/4272-Phalacrocorax-aristotelis
https://animaldiversity.org/accounts/Phalacrocorax_aristotelis/
https://www.birdguides.com/species-guide/ioc/gulosus-aristotelis/
https://www.vogelwarte.ch/en/birds-of-switzerland/european-shag/
https://www.rspb.org.uk/birds-and-wildlife/shag
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/european-shag-gulosus-aristotelis/summary
https://birdsoftheworld.org/bow/species/eursha1/cur/introduction
https://dibird.com/species/european-shag/
https://xeno-canto.org/species/Gulosus-aristotelis
https://app.birda.org/species-guide/7711/European_Shag
https://birds.fandom.com/wiki/European_Shag
https://www.bto.org/understanding-birds/birdfacts/shag
https://animalia.bio/european-shag
https://www.oiseaux.net/birds/european.shag.html
https://www.padstowsealifesafaris.co.uk/sea-life/european-shags
https://natureguide.gr/desc/Birds/European_Shag/
https://niclasahlberg.se/portfolio-item/european-shag-gulosus-aristotelis/?lang=en
https://www.ios-wildlifetrust.org.uk/european-shag
https://www.calanques-parcnational.fr/en/european-shag
https://www.marlin.ac.uk/species/detail/2215
https://elding.is/european-shag-phalacrocorax-aristotelis
http://www.arthurgrosset.com/europebirds/shag.html
https://www.infoelba.com/discovering-elba/curious-facts/european-shag/
Tarix : 1 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
