Aspromonte keçisi (it. Capra dell'Aspromonte) - İtaliyanın cənubunda yerləşən Kalabriya bölgəsinin Reggio Kalabriya əyalətindəki Aspromonte dağ massivindən olan yerli evcil keçi cinsi. Xüsusiyyətlər Aspromonte keçisi orta ölçülüdür, çiyin hündürlüyü təxminən 70 sm-dir. Erkək keçilərin orta çəkisi 64 kq, dişi keçilərin orta çəkisi isə 43 kq-dır. Baş kiçik və düz profillidir. Hər iki cins adətən püsküllü, saqqallı və buynuzludur. Buynuzlar yastı və lira şəklindədir, aralarında tük dəstəsi var. Qulaqlar üfüqi və ya dikdir; az bir faizdə qısa qulaq mutasiyası müşahidə edilir. Bədən heyvanın ölçüsünə görə kifayət qədər genişdir, düz bir bel və orta yamaclı, inkişaf etmiş oma hissəsinə malikdir. Dişi keçilərin döşü orta ölçülü məmələrlə möhkəm bərkidilmişdir, qoyunlarınkına bənzəyir və nadir hallarda armud şəklində olur. Dırnaqlar uzun, qalın və tünd rəngli altlıqlara malikdir. Erkək keçilərin başı və buynuzları daha böyük, ətrafları daha güclü, tükləri isə daha kobuddur. Tükləri uzundur, kaşmir tipli alt tükə malikdir və adətən qırmızımtıl rəngdədir. Lakin müxtəlif rəng növləri var: qırmızı-ağ, qara-ağ, boz, qəhvəyi, qəhvəyi-qırmızı və alaca. Dəri "incə və elastik" olaraq təsvir edilir və adətən tük rənginə uyğun olur, lakin çəhrayıdan boz-qaraya qədər dəyişə bilər. Aspromonte keçisinin illik məhsuldarlıq dərəcəsi (yəni doğuran dişilər) 98%-dir. ilk doğum üçün orta yaş 15 aydır. Reprodüktiv məhsuldarlıq 148-159% arasında dəyişir. Seçim məqsədləri arasında çoxlu doğum (qoşa doğum) və ət ilə südün məhsuldarlığının və keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması durur. Qısa qulaq kimi bəzi quruluş qüsurlarına icazə verilir, lakin qısa tük və ya kobud baş kimi digər qüsurlara icazə verilmir. İstifadə Aspromonte keçisinin həm ət, həm də süd istehsalı üçün yetişdirilir. Bu cins sadə və möhkəmdir, Aspromonte dağ massivinin otlaqlarının idarə edilməsində və qorunmasında mühüm rol oynayır. Bu da yanğınların qarşısının alınması, torpaq sabitliyi və yerli biomüxtəlifliyin qorunmasına kömək edir. Aspromonte dişi keçilərin minimum süd məhsuldarlığı ilk doğumda 150 gündə 120 litr, ikinci doğumda 160 gündə 130 litr və çox doğumda 210 gündə 180 litrdir. Orta məhsuldarlıq müvafiq olaraq 150 gündə 140 litr, 160 gündə 150 litr və 210 gündə 220 litrdir. Südün orta yağ tərkibi 3,95%, zülal tərkibi 3,57% və laktoza tərkibi 4,63%-dir. Bu süddən bir çox yerli pendir növləri hazırlanır: "caciotta", "cacioricotta", "canestrato dell'Aspromonte", "caprino dell'Aspromonte", "caprino di Limina", "giuncata di capra", "musulupu dell'Aspromonte", "caciocavallo di Ciminà" kimi qarışıq süd pendirləri və müxtəlif təzə, bişmiş, tüstülənmiş və ya duzlanmış ricotta növləri. Bu pendirlərin bir çoxu regionun ənənəvi məhsulları kimi "PAT" statusuna malikdir. PAT statusu (it. Prodotti Agroalimentari Tradizionali)-İtaliyada ənənəvi kənd təsərrüfatı və qida məhsullarını qorumaq və tanıtmaq üçün verilən rəsmi statusdur. Bu status, müəyyən bir regionda əsrlər boyu davam edən ənənəvi üsullarla hazırlanan və yerli mədəniyyətin bir hissəsi olan məhsulları təyin edir. PAT statusu alan məhsullar, müəyyən bir coğrafi ərazidə xüsusi reseptlər və texnologiyalarla hazırlanır və bu məhsulların orijinallığı və keyfiyyəti qorunur. Reggio Kalabriya əyalətində, xüsusilə yetkin dişi keçilərin ətinin istehlakı İtaliyanın digər bölgələrinə nisbətən daha yüksəkdir. Kalabriya keçi ətinin "PAT" statusu var və bir çox ənənəvi yerli keçi ətli yemək növləri mövcuddur. Aspromonte balaları doğulduqda təxminən 3,2 kq çəkiyə malik olur və 30 günlük olduqda 9 kq çəkiyə çatır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Aspromonte_goat
https://www.fondazioneslowfood.com/en/ark-of-taste-slow-food/aspromonte-goat/
https://www.goatfarming.in/the-aspromonte-goat-breed-a-fascinating-look-at-its-history-characteristics-and-uses
https://www.breedslist.com/aspromonte-goat.htm
https://www.roysfarm.com/aspromonte-goat/
https://baibolsyn.kz/ru/zhivotnye/aspromonte/
https://www.farmingplan.com/aspromonte-goat/
https://www.goatfarming.in/the-aspromonte-goat-breed-a-fascinating-look-at-its-history-characteristics-and-uses
https://agromega.in.ua/kozy/porody-kiz/aspromonte-3676.html
https://www.fao.org/dad-is/en/?sid=0b1613ebf16355cf65f6a05b9a65fe25,reportsreport8a_50006862
Tarix : 23 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
