Asiya qızıl toxucusu ("Ploceus hypoxanthus") - "Ploceidae" fəsiləsinə aid olan quş növü. Tarix Asiya qızıl toxucusu ilk dəfə İsveçli təbiətşünas Anders Erikson Sparrman tərəfindən kəşf edilmiş və adlandırılmışdır. Sparrman Ceyms Kukla birlikdə dünya ətrafında səyahət etsə də, Kukun ikinci Sakit okean ekspedisiyası (1772–1775) zamanı Sumatradan şimaldakı adalara getməmişdir. Səyahətdən sonra Sparrman 1775-ci ilin iyulunda Keyp Tauna qayıdaraq tibb fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdur. 1776-cı ildə İsveçə qayıdaraq "Museum Carlsonianum" kataloqu (1786–89) nəşr etdirmiş və burada Cənubi Afrika və Sakit okeanda topladığı nümunələri təsvir etmişdir. Bu nümunələrdən bəziləri elm üçün yeni idi. Nəticədə, o, Asiya qızıl toxucusu haqqında Latın dilində təsvir yazmışdır. Təsvir Çoxalma dövründə erkək fərdlər ümumiyyətlə parlaq sarı rəngdə olur və qara "maska"sı olur (Asiyada diaqnostik xüsusiyyət). Dişilər, çoxalmayan erkəklər və cavan fərdlər solğun rəngdədir və Baya toxucusundan fərqləndirmək çətindir. Yalnız daha qalın dimdikləri onları fərqləndirir. Ümumilikdə, Asiya qızıl toxucuları orta ölçülü quşlar olaraq qəbul edilir, üst hissələri sarı və qara, alt hissələri isə sarı rəngdədir. Qara üz, sarı baş, möhkəm qara dimdik və orta hesabla 22 sm uzunluğa malikdirlər. Yayılması Asiya qızıl toxucusu əvvəllər Yava və Sumatrada daha geniş yayılmışdı, lakin indi lokalizə olunub və nadir hesab edilir. Populyasiyası yaşayış mühitlərinin əkin sahələrinə çevrilməsi səbəbilə davamlı şəkildə azalır. Həmçinin, bu quşlar quş ticarəti üçün tutulur və koloniyalar tez-tez insanlar tərəfindən talan edilir və məhv edilir. Ən yaşlı quş 11 yaşındadır. Davranış və ekologiya Asiya qızıl toxucuları əsasən yerli quşlar hesab edilir, yəni ən rahat yerlərində tapılırlar. Ən çox rast gəlinən yaşayış mənbələri arasında suya yaxın olan düzənliklər, bataqlıqlar, düyü sahələri, su basmış otlaqlar və bataqlıqlar var. Bu toxucular əsasən toxumlarla qidalanır, çoxalma dövründə isə həşəratlar onların pəhrizinin yalnız 7%-ni təşkil edir. Bu toxucu qlobal miqyasda təhlükə altında olmasa da, orta dərəcəli populyasiya azalması səbəbilə "Qırmızı Siyahı"da "Zəif" statusuna malikdir. Çoxalma və yuva qurma Asiya qızıl toxucusunun monoqam olduğu geniş şəkildə qəbul edilir, bəzi nadir hallarda poliqamlıq da müşahidə edilir. Kiçik koloniyalarda çoxalır və yuvanı əvvəlcə erkək fərd qurur, dişi fərd isə ona kömək edir. Yuva yan girişli yumru bir quruluşdadır və incə ot və ya palma yarpaqlarından toxunur. Yuvalar suyun üzərində və ya çox bataqlıq torpaqda bitkilərə möhkəm şəkildə bağlanır, adətən səthdən 1 metrdən aşağıda, qamış və ya sazların içində yerləşir. Bəzən yuvalar ağac və ya kollarda, 2 metrdən yüksəkdə yerləşir. Yuvaların bəzən eşşək arısı yuvaları və ya dişləyən qarışqaların yaxınlığında qurulduğu hallar da qeydə alınıb. Yuvanın orta ölçüsü iki ilə üç yumurta arasında dəyişir və bu yumurtalar çox vaxt boz-ağ rəngdə olur. Yumurtaların orta ölçüsü 188 mm x 13,5 mm-dir. Yumurtaları yalnız dişi fərd qoruyur və balalar çıxdıqdan sonra əsasən dişi fərd tərəfindən qidalandırılır, erkək fərd isə bəzən kömək edir.
https://ebird.org/species/asgwea2
https://en.wikipedia.org/wiki/Asian_golden_weaver
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/asian-golden-weaver-ploceus-hypoxanthus/summary
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=1203E24434C303EC
https://animalia.bio/index.php/asian-golden-weaver
https://xeno-canto.org/species/Ploceus-hypoxanthus
https://www.inaturalist.org/taxa/13809-Ploceus-hypoxanthus
https://birds4africa.org/weaver-research/weavers/4184a/
https://birdsoftheworld.org/bow/species/asgwea2/cur/introduction
https://www.birdguideasso.org/asian-golden-weaver/
https://www.oiseaux.net/birds/asian.golden.weaver.html
https://samveasna.com/bird/asian-golden-weaver/
https://dibird.com/species/asian-golden-weaver/
https://www.ecologyasia.com/verts/birds/weavers.htm
https://birdsoftheworld.org/bow/species/asgwea2/cur/introduction?lang=es&media=photos
https://www.birdguides.com/species-guide/ioc/ploceus-hypoxanthus/
https://www.birdguideasso.org/asian-golden-weaver-found-near-siem-reap/
https://singaporebirds.com/species/baya-weaver/
https://earthlife.net/asian-golden-weavers-ploceus-hypoxanthus/
https://besgroup.org/2011/06/01/asian-golden-weaver-nesting/
https://wildlifethailand.com/kunena/37-birds-and-birding/1207-asian-golden-weaver-ploceus-hypoxanthus
https://dartfordwaffler.co.uk/thailand-birding-asian-golden-weaver/
https://besgroup.org/2015/06/08/asian-golden-weaver-feeding-juvenile/
https://pratapapa81.wordpress.com/photographic-guide-to/photographic-guide-to-birds/ploceidae/manyarem-5/
https://besgroup.org/2011/06/01/asian-golden-weaver-nesting/
https://www.iucnredlist.org/species/22719008/117215652
Tarix : 3 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
