Asiya Cəbar (30 iyun 1936 – 6 fevral 2015) - Əlcəzairli roman yazarı, tərcüməçi və rejissor. Əsərlərində qadınların qarşılaşdığı çətinlikləri təsvir edir və feminist mövqeyi ilə tanınır. O, tez-tez qadınların yazı hərəkatları ilə əlaqələndirilir, əsərləri açıq şəkildə Əlcəzairli qadınların nəsil ağacını yaratmağa yönəlmişdir və onun siyasi mövqeyi həm patriarxallığa, həm də kolonyalizmə qarşı sərt bir şəkildədir. Erkən həyatı Fatima-Zehra İmalayen və ya Cəbar 30 iyun 1936-cı ildə Əlcəzairin Şerşel şəhərində, Təhər İmalayən və Bahiya Sahraoui ailəsində anadan olmuşdur. Ailəsi Şənua Berberi mənşəlidir. Cəbar, Əlcəzairin Alcin şəhərinə yaxın olan kiçik bir dəniz limanı kəndi olan Şerşeldə böyümüşdür. Atası Fransız dilini Mouzaïaville adlı ibtidai məktəbdə tədris edirdi. Daha sonra Cəbar, Blida şəhərindəki Quran tədrisi məktəbində oxumuş və burada yalnız iki qızdan biri olub. O, Alcin şəhərindəki Blida Kollecində təhsil almış və sinifində tək müsəlman olan tələbə olub. 1955-ci ildə Fransa'nın ən elit məktəblərindən biri olan "École normale supérieure de jeunes filles"da təhsil almağa başlamış və burada təhsil alan ilk Əlcəzairli və müsəlman qadın olmuşdur. Təhsili, Əlcəzair müharibəsi ilə kəsilmiş, lakin sonradan Tunisdə təhsilini davam etdirmişdir. Karyerası 1957-ci ildə ilk romanı "La Soif" ("Susuzluq") üçün Assiya Cəbar təxəllüsünü seçdi. Növbəti il "Les Impatients" adlı kitabı çıxdı. Həmin il, o, Əhməd Uld-Ruis ilə evləndi, lakin bu evlilik sonradan boşanma ilə nəticələndi. Cəbar, 1959-1962-ci illərdə "Rabat Universiteti"ndə, sonra isə "Əlcəzair Universiteti"ndə Fransız dili bölməsinin rəhbəri olaraq dərs demişdir. 1962-ci ildə Cəbar, Əlcəzairə qayıtdı və "Les Enfants du Nouveau Monde" adlı əsərini nəşr etdi, 1967-ci ildə isə "Les Alouettes Naïves" əsərini yazdı. 1965-1974-cü illər arasında Parisdə yaşamış, sonra yenidən Əlcəzairə dönmüşdür. 1980-ci ildə Əlcəzairli şair Malek Alloula ilə evləndi və cütlük Parisdə yaşamağa başladı. Cəbar burada "Əlcəzair Mədəniyyət Mərkəzi"ndə araşdırma vəzifəsində çalışmışdır. 1997-ci ildə Cəbar, "Luiziana Ştat Universiteti"ndə "Fransız və Fransızdilli Ədəbiyyat Mərkəzi"nin direktoru oldu və 2001-ci ilə qədər bu vəzifədə çalışdı. 1985-ci ildə "L'Amour, la fantasia" əsərini nəşr etdirdi ki, bu əsər həm də onun, qərb təhsilli, Əlcəzairli, feminist və müsəlman intellektual olaraq dilə və kimliyə qarşı olan ambivalent yanaşmasını əks etdirir. 2005-ci ildə Cəbar, Fransanın ən mühüm ədəbi qurumu olan "Ədəbi Akademiya"ya üzv seçildi və buna görə də Şimali Afrikadan olan ilk yazıçı oldu. 2000-ci illərdə "Nyu York Universiteti"ndə Fransızdilli ədəbiyyat üzrə "Silver Chair" professoru olmuşdur. O, xüsusilə ərəb dünyasında islahatçı bir səs olaraq tanınır, xüsusən qadınların hüquqlarının artırılmasına dair təşviqləri ilə məşhur idi. Cəbar, 2015-ci ilin fevral ayında Parisdə 78 yaşında vəfat etmişdir. Mükafatlar -1985-ci ildə "L'Amour, la Fantasia" əsərinə görə "Franco-Ərəb Dostluq Mükafatı"nı qazandı. -1996-cı ildə isə "Neustadt Beynəlxalq Ədəbiyyat Mükafatı"na layiq görüldü. Xatirə 30 iyun 2017-ci ildə Google, yazıçının doğumunun 81-ci ildönümü münasibətilə ona həsr olunmuş bir "Doodle" yaratdı. "Doodle", bütün Ərəb dünyasında yayımlandı. Əsərləri -"La Soif" (1957) – "Susuzluq" -"Les impatients" (1958) – "Səbirli Olmayanlar" -"Les Enfants du Nouveau Monde" (1962) – "Yeni Dünyanın Uşaqları" -"Les Alouettes naïves" (1967) – "Naiv Alovlar" -"Poèmes pour une algérie heureuse" (1969) – "Xoşbəxt Əlcəzair Üçün Şeirlər" -"Rouge l'aube" – "Qırmızı Səhər" -"Femmes d'Alger dans leur appartement" (1980) – "Alcazirli Qadınlar Öz Mənzillərində" -"L'Amour, la fantasia" (1985) – "Sevgi, Fantaziya" -"Ombre sultane" (1987) – "Sultanın Kölgəsi" -"Loin de Médine" – "Mədinədən Uzaqda" -"Vaste est la prison" (1995) – "Hədsiz Böyük Zindan" -"Le blanc de l'Algérie" (1996) – "Əlcəzairin Ağırlığı" -"Oran, langue morte" (1997) – "Oran, Ölən Dil" -"Les Nuits de Strasbourg" (1997) – "Strasburqdakı Gecələr" -"La femme sans sépulture" (2002) – "Mezarı Olmayan Qadın" -"La disparition de la langue française" (2003) – "Fransız Dilinin Yox Olması" -"Nulle part dans la maison de mon père" (2008) – "Atamın Evində Heç Bir Yerin Yoxdur"
https://en.wikipedia.org/wiki/Assia_Djebar
https://www.britannica.com/biography/Assia-Djebar
https://www.aljazeera.com/news/2017/6/30/assia-djebar-algerias-immortal-literary-hero
https://africanlit.org/the-fonlon-nichols-award/1997-assia-djebar/
https://thebrooklyninstitute.com/items/courses/new-york/assia-djebar-fiction-feminism-anti-nationalism/
https://www.ensc.dz/index.php/en/assia-djebar
https://syg.ma/@lena-holub/what-is-my-language-filming-after-independence-assia-djebar
https://arablit.org/2015/02/07/assia-djebar/
Tarix : 24 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
