Arkhip Lyulka (1908–1984) - Sovet İttifaqının məşhur mühəndisi və aviasiya mühəndisidir, həmçinin təyyarə mühərrikləri sahəsində böyük töhfələr vermişdir. O, Sovet İttifaqı aviasiya sənayesinin inkişafında, xüsusilə turbin mühərrikləri və hərbi aviasiya sahəsində mühüm rol oynamışdır. Lyulka, turbofan mühərriklərinin inkişafına öncülük etmiş və öz adı ilə tanınan Lyulka Mühərrik Dizayn Bürosunu qurmuşdur. Həyat və təhsil Arkhip Lyulka 1908-ci ildə Rusiyanın Yekaterinburq şəhərində anadan olmuşdur. O, uşaqlıqdan mühəndislik sahəsinə maraq göstərmiş və aviasiya sahəsini seçmişdir. 1930-cu illərdə Moskva Hava Təyyarə İnstitutunda təhsil almış və burada mühəndislik təhsili almışdır. Lyulka təhsilini başa vurduqdan sonra, aviasiya mühəndisliyi sahəsində fəaliyyətə başlamışdır. Aviasiya mühəndisi olaraq karyera Lyulka, 1930-cu illərin sonlarında aviasiya mühərriklərinin inkişafına dair işlərə başlamağa başlamışdır. Onun ən böyük töhfələrindən biri turbin mühərriklərinin inkişafı olmuşdur. 1939-cu ildə Lyulka, Sovet Hərbi Hava Qüvvələri üçün yeni nəsil mühərriklərinin dizaynını həyata keçirməyə başlamışdır. O, çox keçmədən, Sovet aviasiya sənayesində mühərriklərin inkişafı sahəsində ən önəmli mütəxəssislərdən birinə çevrilmişdir. 1940-cı illərin əvvəllərində, Lyulka Sovet aviasiya mühərriklərinin inkişafı üçün öz mühərrik dizayn bürosunu yaratmışdır. Lyulka Mühərrik Dizayn Bürosu, Sovet İttifaqı üçün mühərrik istehsalında ən mühüm mühəndislik qurumlarından biri olmuşdur. İkinci dünya müharibəsi və Lyulkanın mühərrikləri İkinci Dünya Müharibəsi dövründə, Arkhip Lyulka və onun rəhbərlik etdiyi dizayn bürosu, Sovet Hərbi Hava Qüvvələri üçün müxtəlif hava təyyarələri və döyüş təyyarələri üçün mühərriklər hazırlamışdır. Onun mühərrikləri, təyyarələrin döyüş qabiliyyətini artırmış və Sovet aviasiyasının üstünlüyünü təmin etmişdir. Savaş dövründə, Lyulka tərəfindən yaradılan turbojet mühərrikləri, Sovet döyüş təyyarələrinin yüksək sürət və manevr qabiliyyətini təmin etmişdir. Bu mühərriklər, xüsusilə MiG-15 və MiG-17 kimi məşhur təyyarələrin inkişafında istifadə edilmişdir. Lyulkanın innovasiyaları və töhfələri Lyulka, yalnız turbojet mühərrikləri ilə məşhur deyil, həm də turbofan mühərrikləri sahəsində etdiyi irəliləyişlərlə tanınır. O, Sovet İttifaqında ilk turbofan mühərriklərinin yaradılmasına rəhbərlik etmişdir. Bu mühərriklər, həm mülki, həm də hərbi aviasiyada geniş istifadə olunmuş və çoxsaylı müasir təyyarələrin mühərriki olmuşdur. Lyulka, həmçinin mühərriklərin gücünü artıran, yanacaq sərfiyyatını azaldan və uçuş məsafəsini artıran müxtəlif innovativ texnologiyaların tətbiqinə də öncülük etmişdir. Təsir və irsi Arkhip Lyulka, Sovet İttifaqının və dünya aviasiyasının inkişafında mühüm bir şəxsiyyət olmuşdur. Onun rəhbərlik etdiyi Lyulka Mühərrik Dizayn Bürosu, Sovet aviasiyasının güclənməsinə böyük təsir göstərmiş və müasir döyüş və sərnişin təyyarələrinin mühərrikləri sahəsində əvəzsiz töhfələr vermişdir. Lyulka'nın mühərrikləri, həmçinin aviasiyanın gələcəyini formalaşdıran mühüm texnoloji irəliləyişlərə zəmin yaratmışdır. Lyulkanın aviasiya sahəsindəki irsi, bugün də aviasiya mühəndisliyi və aerokosmik sahələrdə müasir texnologiyaların inkişafında əhəmiyyətli bir yer tutur. Onun dizayn etdiyi mühərriklər, müasir döyüş və sivil təyyarələrin təkmilləşdirilməsi üçün istifadə olunmuş və bu mühərriklərə əsaslanan yeni nəsil təyyarələr dünya aviasiyasının ən önəmli hissələrindən biri olmuşdur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Arkhyp_Lyulka
https://kpi.ua/en/lulka
https://www.wikidata.org/wiki/Q634658
https://www.findagrave.com/memorial/198217615/arkhip-mikhailovich-lyulka
http://www.astronautix.com/l/lyulka.html
https://www.globalsecurity.org/military/world/russia/lyulka-am.htm
https://www.soccertipsters.com/soccer-tipster/arkhip-lyulka
Tarix : 5 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
