Apros döyüşü - 1303-cü ildə Bizans İmperatorluğu ilə Epir Despotluğu arasında baş vermiş mühüm hərbi qarşıdurma. Tarixi kontekst 1303-cü ilin əvvəllərində, Bizans İmperatorluğu (yəni Byzantium) çox zəif vəziyyətdə idi və onun ərazisi parçalanmış, müxtəlif regionlarda yerli hakimiyyətlər tərəfindən idarə olunurdu. Bu vəziyyət, Bizansın əzəli düşmənləri olan Epir Despotluğu və Osmanlılar tərəfindən təzyiqlər altında idi. Epir Despotluğu isə Bizansın varisi sayılırdı və Qərbi Balkanlarda mühüm bir qüvvə halına gəlmişdi. Epir Despotluğu 1204-cü ildən sonra, Bizans İmperatorluğunun 4-cü Crusades nəticəsində zəiflədiyi dövrdə yaranmışdı. Despotluq, Bizansın ərazisinin qərb hissəsindəki əraziləri əhatə edir və özünü Bizansın davamı kimi təqdim edirdi. 1300-cü illərin əvvəllərində Epir Despotluğu öz ərazisini genişləndirmək və gücləndirmək istəyirdi, lakin Bizans bu bölgədə özünün əzəli təsirini bərpa etmək məqsədində idi. Apros döyüşünün tarixi əhəmiyyəti Apros döyüşü, Epir Despotluğunun ərazisini işğal etmək və ya nəzarət altına almaq məqsədilə Bizans İmperatorluğu tərəfindən təşkil edilmiş bir hərbi əməliyyat idi. Döyüşün Aprosda baş verməsi, Bizansın həmin dövr üçün strateji əhəmiyyət kəsb edən Apros bölgəsini nəzarət altına almağa çalışmasını göstərir. Apros, Bizansın cənub-qərb sərhədinə yaxın bir bölgə idi və bu ərazi, Epir Despotluğunun Bizansla sərhədini təşkil edirdi. Epir Despotluğunun rəhbəri olan Stefan Uroš IV Dušan, Bizansın təzyiqlərinə qarşı çıxaraq, Apros bölgəsində müqavimət göstərmişdir. Lakin Bizans İmperatorluğu, o dövrün ən güclü hərbi qüvvələrindən birinə sahib idi və Stefan Uroš IV Dušan, bu döyüşdə Bizans qarşısında məğlub olmuşdur. Döyüşün təfərrüatları Döyüş haqqında konkret məlumatlar azdır, amma tarixçilər bu döyüşün dövrün ən mühüm hərbi qarşıdurmalarından biri olduğunu qeyd edirlər. Bizans İmperatorluğu, döyüşdə Epir Despotluğuna qarşı strateji üstünlük əldə edərək, onların əsas qüvvələrini məğlub etmişdir. Bu məğlubiyyət, Epir Despotluğunun mövqelərini zəiflətmiş və Bizansın Qərbi Balkanlarda mövqeyini möhkəmləndirməsinə səbəb olmuşdur. Bu döyüşün nəticəsi olaraq, Epir Despotluğu ərazilərindəki əhəmiyyətli şəhərlər və torpaqlar Bizans İmperatorluğunun nəzarətinə keçmişdir. Bu, Bizansın bu bölgədəki təsirinin artırılmasına və Epir Despotluğunun zəifləməsinə səbəb olmuşdur. Döyüşün sonrası və tarixi təsiri Apros döyüşünün nəticələri uzun müddətli olmuşdur. Bu döyüşdən sonra Bizans, Epir Despotluğunun ərazisində daha da möhkəmlənmiş və Qərbi Balkanlarda gücünü bərpa etməyə başlamışdır. Bununla yanaşı, döyüşün Osmanlı İmperatorluğunun gələcək genişlənmələrinə də təsiri olmuşdur, çünki Osmanlılar bu dövrdən sonra Balkanlar üzərində daha çox güc qazandılar və Bizans İmperatorluğunun zəif düşməsi onlara üstünlük yaratdı. Nəticələr Apros döyüşü, Bizans İmperatorluğunun Qərbi Balkanlardakı mövqeyini möhkəmləndirməsi və Epir Despotluğunun zəifləməsi ilə nəticələndi. Bu döyüş həm də Bizansın çöküş dövründəki mübarizələrinin bir hissəsidir və Osmanlı İmperatorluğunun Balkanlarda artan təsirinin başlanğıcını işarə edir.
https://dbpedia.org/page/Battle_of_Apros
https://byzantium.gr/battle.php?byzbat=c14_03
https://www.wikidata.org/wiki/Q8243989
https://www.jstor.org/stable/10.7722/j.ctt6wpbxn
https://ogrebattlesaga.fandom.com/wiki/Apros
https://byzantium.gr/battles.html#google_vignette
https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9781782043126-007/html?lang=en&srsltid=AfmBOoqIlfHwwfyNimuh4Eo64qLUDKD16zlNqAJ_PYn7uSM31mvbmdkR
https://www.academia.edu/7879649/Prelude_to_Kephissos_1311_An_Analysis_of_the_Battle_of_Apros_1305_
Tarix : 16 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
