Antony Hewish (1924–2021) - İngilis astronomu və fiziki, pulsarların kəşfi ilə tanınır. O, radio astronomiya sahəsindəki işləri ilə geniş tanınmışdır və 1974-cü ildə bu kəşfinə görə Nobel Fizika Mükafatına layiq görülmüşdür. Hewish, radio teleskopların kosmik obyektləri öyrənmək üçün necə istifadə oluna biləcəyini inkişaf etdirərək, astral tədqiqatlarda yeni bir dövrün başlanğıcını qoymuşdur. Erkən həyatı və təhsili Antony Hewish 1924-cü ildə Britaniyanın London şəhərində anadan olmuşdur. O, Cambridge Universitetində təhsil almış və burada fizika üzrə dərin biliklər əldə etmişdir. Həmin dövrün ən məşhur fiziklərindən biri olan Sir Martin Ryle ilə işləyərək radio astronomiyaya maraq göstərmiş və bu sahədəki karyerasını qurmuşdur. Ən yadda qalan töhfələr Pulsarların kəşfi Antony Hewish, 1967-ci ildə Jocelyn Bell Burnell ilə birlikdə, pulsarları kəşf etmişdir. Pulsarlar, Yerin xaricindəki sürətlə fırlanan neytron ulduzlarının radio şüalarının müntəzəm ardıcıllığını yaydığı bir növ kosmik obyektlərdir. Bu, astranomiya sahəsindəki ən mühüm kəşflərdən biri idi. Hewish və Bell, pulsarların çox yüksək sürətlə fırlanan neytron ulduzlarının nəticəsi olduğunu başa düşdülər. Bu kəşf, astrophysics və kosmologiya sahələrindəki çoxsaylı araşdırmalara yol açdı. Radio astronomiyanın inkişafı Hewish, radio teleskopları vasitəsilə astronomiya tədqiqatlarının genişləndirilməsi sahəsində çoxsaylı töhfələr vermişdir. O, radio astronomiya sahəsindəki təcrübələrini radio dalğaları ilə gələn astronomik məlumatların təhlili üzərində qurmuşdur. Hewish, 1960-cı illərdə radio teleskoplardan istifadə edərək kosmosdan gələn zəif radio şüalarını qeydə almağa başladıqdan sonra, radio astronomiyanın gələcəyini formalaşdırmışdır. Pulsarların təbii mənbələri Pulsarların kəşfi, Hewish və həmkarları üçün çox mühüm bir addım idi, çünki bu kəşf, uyğunlaşma və növ dəyişikliyi ilə əlaqədar kosmos haqqında əvvəlki nəzəriyyələrin yenidən nəzərdən keçirilməsinə səbəb olmuşdur. Onların bu kəşfi, neytron ulduzlarının xüsusiyyətlərini başa düşmək və kainatın ən dərin və ən enerjili obyektlərini öyrənmək sahəsində yeni bir yol açdı. Nobel mükafatı Antony Hewish, 1974-cü ildə, Jocelyn Bell Burnell ilə birgə, pulsarların kəşfi və radio astronomiya sahəsindəki nailiyyətlərinə görə Nobel Fizika Mükafatına layiq görülmüşdür. Lakin, Bell Burnell'in adı bu mükafata daxil edilmədi, bu isə həmin dövrün bəzi müzakirələrə səbəb olan bir məsələ oldu. Həmin dövrdə mükafatı yalnız Hewish almışdı, lakin Bell Burnell’in bu kəşfdəki əhəmiyyətli rolunu daha sonra bir çox alim və təhsil mütəxəssisi etiraf etmişdir. Astronomiyanın əhəmiyyəti Hewishin işləri, təkcə pulsarların və radio astronomiyanın anlayışını deyil, həm də kosmosun ümumi strukturu və təkamülünü öyrənmək üçün yeni üsullar təqdim etdi. Pulsarların öyrənilməsi, həmçinin universal fizikanın anlaşılmasında yeni yollar açmış və göy cisimlərinin davranışını başa düşmək üçün təməl bir vasitəyə çevrilmişdir. Hewishin araşdırmaları, kainatın dərinliyini və orada baş verən fenomenləri anlamaq üçün yeni və innovativ yanaşmalar təqdim etdi. Sonrakı həyat və tanınma Hewish, həmçinin bir çox akademik institutlarda fəaliyyət göstərmiş və uzun illər boyunca Cambridge Universitetidə dərs demişdir. O, müxtəlif radio astronomiya və astrofizika mövzusunda çoxsaylı elmi məqalələr yazmış və bu sahədəki irəliləyişlərin inkişafında aktiv rol oynamışdır. Hewish, həmçinin Royal Societynin üzvü olmuşdur və astronomiya elminə verdiyi töhfələrə görə çoxsaylı mükafatlar almışdır. Antony Hewish, pulsarların kəşfi ilə tanınmış və bu, kosmologiya və astrofizikada inqilabi bir dövrün başlanğıcı oldu. Onun radio astronomiya sahəsindəki təcrübələri, kosmosun dərindən öyrənilməsi üçün yeni texnologiyalar və metodologiyalar yaratmağa şərait yaratdı. Hewish'in işləri, müasir astrofizikaya və radio astronomiyaya böyük təsir göstərmişdir və o, bu sahədəki əsas fiqurlardan biri kimi tarixə düşmüşdür.
https://en.wikipedia.org/wiki/Antony_Hewish
https://www.britannica.com/biography/Antony-Hewish
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1974/hewish/facts/
https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbm.2021.0045
https://fi.edu/en/awards/laureates/antony-hewish
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1974/summary/
https://www.nature.com/articles/d41586-021-02617-0
Tarix : 24 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
