Amoy döyüşü (1841) - Birinci Afyun müharibəsinin həlledici toqquşmalarından biri idi və bu hadisə Britaniya İmperiyasının Çinə qarşı apardığı genişmiqyaslı hərbi əməliyyatların bir hissəsi kimi yadda qaldı. Gəlin hadisəni daha detallı şəkildə araşdıraq: Tarixi kontekst Birinci Afyun müharibəsi (1839-1842) əsasən Britaniya İmperiyası ilə Çinin Qinq sülaləsi arasında ticarət mübahisələri və afyun ticarətinə görə başlamışdı. Britaniya, Çinə böyük miqdarda afyun ixrac edirdi, bu da Çində iqtisadi və sosial problemlərə səbəb olmuşdu. Çin hökuməti afyunun idxalını qadağan etdikdən sonra müharibə başladı. Britaniyanın müasir hərbi texnologiyası və donanması sayəsində Çin ordusu bir çox döyüşlərdə ağır məğlubiyyətlərə uğradı. Amoy döyüşü də bu məğlubiyyətlərdən biri idi. Döyüşün gedişi Tarix: 26 avqust 1841 Yer: Amoy (indiki Xiamen), Fukien (Fujian) əyaləti Britaniya qüvvələrinə Admiral Ser Uilyam Parker və General Hugh Gough rəhbərlik edirdi. Onlar 70 top və 27 hərbi gəmidən ibarət güclü donanma ilə Amoya yaxınlaşdılar. Amoy strateji liman şəhəri idi və Çin sahillərinin müdafiəsində mühüm rol oynayırdı. Çin tərəfini isə Qinq sülaləsinin yerli komandirləri müdafiə edirdi. Şəhərdə yerləşən Çin qoşunlarının sayı 10 minə yaxın idi. Lakin onların silahları və hərbi hazırlığı Britaniya ordusunun müasir silahları ilə müqayisədə zəif idi. Əsas hadisələr Britaniya donanması əvvəlcə şəhərin sahil fortlarını (müdafiə qalalarını) top atəşinə tutdu. Qısa müddət ərzində Çin müdafiə xətti yarıldı, Britaniya əsgərləri sahilə çıxaraq şəhəri ələ keçirdi. Amoyun yaxınlığında yerləşən Kulongsu adası da işğal olundu və burada Britaniya hərbi bazası quruldu. Çin ordusu ağır itkilər verdi və sağ qalan müdafiəçilər geri çəkilməyə məcbur oldu. Nəticələr və təsirlər Amoy döyüşünün nəticələri həm regional, həm də ümumi müharibə gedişatına təsir etdi: Britaniyanın üstünlüyü möhkəmləndi: Amoyun sürətli şəkildə ələ keçirilməsi Britaniyanın dəniz və texnoloji üstünlüyünü bir daha nümayiş etdirdi. Çinin zəifliyi üzə çıxdı: Qinq sülaləsinin ordusu say üstünlüyünə baxmayaraq, silah-sursat və strategiya baxımından Britaniya ilə rəqabət apara bilmirdi. Ticarət yollarının açılması: Amoyun işğalı Britaniyanın Çin sahillərindəki ticarət yollarına nəzarətini genişləndirdi. Sülhə aparan yol: Bu döyüş və digər ardıcıl məğlubiyyətlər nəticəsində Çin sülh danışıqlarına məcbur oldu. 1842-ci ildə Nankin müqaviləsi imzalandı və bu müqavilə ilə Hong Kong Britaniyaya verildi, Çin limanları xarici ticarətə açıldı.

İstinadlar

https://dbpedia.org/page/Battle_of_Amoy

https://military-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Amoy

https://www.wikidata.org/wiki/Q4870294

https://www.rmg.co.uk/collections/objects/rmgc-object-148142

https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Battle_of_Amoy

https://www.usni.org/magazines/proceedings/1939/june/capture-amoy-china-japanese-naval-landing-force

Tarix : 12 mart 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.