Amorphophallus - Arum fəsiləsinə (Araceae) aid olan təxminən 200 tropik və subtropik soğanaqlı ot bitkiləri cinsi. Bu bitkilər Asiya, Afrika, Avstraliya və müxtəlif okean adalarına məxsusdur. Bir neçə növü "açlıq qidası" kimi yeyilə bilər, lakin təhlükəli kimyəvi maddələri aradan qaldırmaq üçün diqqətlə hazırlanmalıdır. Cinsə İndoneziyaya məxsus Titan arum (A. titanum) daxildir ki, bu da cinsdə ən böyük çiçək qrupuna malikdir və çiçəkləmə dövründə buraxdığı kəskin qoxu səbəbilə "cəsəd çiçəyi" kimi tanınır. Çiçəkləmə üçün yeddi ilə qədər böyümə müddəti tələb oluna bilər. Tarix Bitkilərin ən qədim sistematik qeydi 1692-ci ildə Van Rheede tot Drakenstein tərəfindən iki bitkinin təsviri ilə nəşr edilmişdir. "Amorphophallus" adı ilk dəfə 1834-cü ildə Holland botaniki Blume tərəfindən qeyd edilmişdir. 1876–1911-ci illər arasında Engler bir sıra digər cinsləri Amorphophallus cinsinə birləşdirdi və 1911-ci ildə son monoqrafiya nəşr edildi. Yayılması Bu bitkilər adətən aşağı ərazilərdə, paleotropiklərin tropik və subtropik zonalarında, Qərbi Afrikadan Sakit okean adalarına qədər yayılmışdır. Onların heç biri Amerikada tapılmır, baxmayaraq ki, orada əlamətdar dərəcədə oxşar, lakin yaxın qohum olmayan Dracontium cinsi inkişaf etmişdir. Əksər növlər endemikdir. Onlar əsasən ikincil meşələr kimi pozulmuş torpaqlarda böyüyür Təsvir Bu kiçik və ya nəhəng bitkilər yeraltı soğanaqlardan böyüyür. Amorphophallus soğanaqları növdən asılı olaraq xeyli dəyişir: A. konjac-ın kürə şəkilli soğanağından tutmuş A. longituberosus və A. macrorhizus-un uzunsov soğanaqlarına və A. coaetaneus-un qəribə şəkildə topalanmış kök sisteminə qədər. Bu bitkilər hündürlüyü təxminən 1,8 metr qədər böyüyə bilər və soğanaqların çəkisi Vyetnamda olan Amorphophallus pusillus-un 10 qram çəkisindən tutmuş Amorphophallus titanum-un 139 kq çəkisinə qədər dəyişir ki, bu da çəki fərqində 14,000 dəfə artım deməkdir. Bu soğanağın üstündən bir yarpaq böyüyür ki, bu yarpaq daha böyük növlərdə bir neçə metr enində ola bilər. Yarpaq bir gövdəyə bənzər saplağın üzərində yerləşir və yetişdikdən sonra tək bir çiçək qrupu əmələ gəlir. Bu yarpaq şaquli yarpaq sapı və üfüqi yarpaq lövhəsindən ibarətdir ki, bu da bir neçə kiçik yarpaqcıqdan ibarət ola bilər. Yarpaq bir böyümə mövsümü davam edir. Çiçək saplağı (əsas çiçək sapı) uzun və ya qısa ola bilər. Məşhur növlər Amorphophallus titanum, dünyada ən böyük şaxələnməmiş çiçək başlığını sahibdir. Bu çiçəyin hündürlüyü 2.5 metrə qədər, eni isə 1.5 metrə çata bilər. 2015-ci ilin sentyabrın 29-da Çikaqo Botanika Bağlarında 1.2 metrdən hündür bir çiçəyin açıldığı gün minlərlə insan bunu görmək və qoxusunu hiss etmək üçün növbəyə durdu. Florikulturist, bu çiçəyi "yol qəzası, tövlə, çirkli beşik, çox güclü, bir az da güve dərmanına bənzəyən qoxu" kimi təsvir etdi. İndoneziya meşələrinə məxsus olan bu bitki çiçəkləməsi üçün təxminən 10 il çəkir. "Alice" adını alan bu çiçəyin çiçəklənməsi canlı kameradan yayımlandı. Bu çiçək, Çikaqo Botanika Bağlarında olan iki bitkidən biridir, və 30 sentyabr saat 2-yə qədər açıq qaldı ki, ziyarətçilərə rahatlıqla ziyarət etməyə imkan yaransın.
https://www.pacificbulbsociety.org/pbswiki/index.php/amorphophallus
https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/1/6/1659
https://www.inaturalist.org/taxa/62195-Amorphophallus
https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/amorphophallus
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10707911/
https://hort.extension.wisc.edu/articles/voodoo-lily-amorphophallus-konjac/
https://plants.ces.ncsu.edu/plants/amorphophallus/
Tarix : 10 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
