Alovdimdik arakari və ya Alovdimdik araçari ("Pteroglossus frantzii") - Tukanlar fəsiləsinə (Ramphastidae) aid olan quş növü. Taksonomiya və sistematika Əsas taksonomik sistemlər uzun müddətdir ki, "Alovdimdik arakari"ni, "Yaxalıqlı arakari" ("P. torquatus") ilə yaxın qohum növ kimi qəbul edir. 20-ci əsrdə ən azı bir müəllif bu növü "Yaxalıqlı arakari"nin yarımnövü kimi təsnif etmişdir. Alovdimdik arakari monomorfik növ hesab olunur. Təsvir Alovdimdik arakari təxminən 45 sm uzunluğunda və 225–280 qram ağırlığındadır. Digər tuqanlar kimi, bu quş da parlaq rənglərə və iri dimdiyə malikdir. Yetkin fərdlərin dimdiyinin əsasında şaquli fil sümüyü rəngli xətt var. Alt çənəsi qara, üst çənəsi isə əsasən qırmızıdır, qara külləyi, sarı ucu və yaşıl əsası var. Yetkinlərin başı, boynu və boğazı qara olub, boynun arxa hissəsində şabalıd rəngli yaxalıq var. Göz ətrafındakı dəri çılpaq və qırmızıdır. Bel hissəsi mavi-yaşıl, bel nahiyəsi isə qırmızıdır. Alt hissələri parlaq sarı olub, qarın hissəsində qırmızı zolaq və döşün mərkəzində qara ləkə var. Budları şabalıd rənglidir. Dişilər erkəklərdən yalnız daha tünd şabalıd yaxalıq və daha qısa dimdiyi ilə fərqlənir. Cavan fərdlərin rəngləri daha solğun olur; onların dimdiyi və lələklərinin naxışı daha az müəyyəndir. Yayılması və yaşayış mühiti Alovdimdik arakari Kosta Rikanın Sakit okean sahilindəki Nikoya körfəzindən Panamaın qərbindəki Çiriqui əyalətinə qədər yayılıb. Əvvəllər Veraguas əyalətinə qədər rast gəlinirdi. Bu quş əsasən dəniz səviyyəsindən 1200 metr yüksəkliyə qədər olan rütubətli ilkin və ikincil meşələrin daxili və kənar hissələrində yaşayır. Bəzən 1800 metr yüksəkliyə qədər də rast gəlmək olar. Hərəkət Alovdimdik arakari bütün arealı boyu ilboyu qalıcı quş hesab olunur. Sosial davranış Bu quşlar adətən altı və ya daha çox fərddən ibarət qruplarla hərəkət edir və bəzən digər tuqan növləri ilə birlikdə olur. Onlar gecələr bir yerdə yığışaraq yuxulayır; bir neçə fərd eyni boşluqda gecələyə bilər. Qidalanma Alovdimdik arakari əsasən meyvə ilə qidalanır, lakin həmçinin böyük həşəratlar, digər quşların yumurtaları və balaları, həmçinin kiçik onurğalıları da yeyir. Onlar əsasən meşə təbəqəsində və ya ona yaxın yerdə qidalanır, lakin alt mərtəbədəki meyvələri də yeyirlər. Meyvələri əyilərək, uzanaraq və hətta baş aşağı asılaraq toplayırlar. Çoxalma Kosta Rikada Alovdimdik arakarinin çoxalma mövsümü yanvardan aprelə qədər davam edir, Panamada isə daha uzun ola bilər. Adətən bir dəstəyə iki yumurta qoyulur, bəzən daha çox olur. Onlar əsasən ağacdələklərin boşluqlarında yuva qurur, bu boşluqlar bəzən yer səviyyəsindən 30 metr yüksəklikdə ola bilər. İnkubasiya müddəti və balaların uçma vaxtı məlum deyil. Hər iki valideyn yumurtaları qoruyur və balaları qidalandırır. Onlara əvvəlki mövsümdən qalan bir və ya bir neçə yetkin fərd də kömək edir. Balalar əsasən həşəratlarla qidalanır. Status Alovdimdik arakari "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqı" (IUCN) tərəfindən "Az riskli" kateqoriyasına daxil edilib. Onun geniş yayılma arealı və ən azı 50.000 yetkin fərddən ibarət populyasiyası var, lakin bu sayın azalmaqda olduğu güman edilir. Hər hansı bir dərhal təhlükə müəyyən edilməyib. Bu quş Kosta Rikada ən azı iki qorunan ərazidə rast gəlinir. Panamada yayılma arealının daralması daha çox araşdırma tələb olunduğunu göstərir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Fiery-billed_aracari
https://ebird.org/species/fibara1
https://birdsoftheworld.org/bow/species/fibara1/cur/introduction
https://www.inaturalist.org/taxa/18565-Pteroglossus-frantzii
https://animalia.bio/fiery-billed-aracari
https://www.britannica.com/animal/fiery-billed-aracari
https://xeno-canto.org/species/pteroglossus-frantzii
https://app.birda.org/species-guide/11136/Fiery-billed_Aracari
Tarix : 26 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
