Alış sonrası rasyonalizasiya effekti (Post-Purchase Rationalization Effect) - Bir şəxsin məhsul və ya xidmət alaraq ona verdiyi qərarı əsaslandırmağa çalışdığı psixoloji proses. Bu fenomen, xüsusən qərar verdikdən sonra yaranır və insanların aldıqları məhsul və ya xidmətin dəyərini və doğruluğunu özlərinə daha inandırıcı etmək məqsədini güdür. Əhəmiyyəti - Psixoloji sabitlik və rahatlıq: Alış sonrası rasyonalizasyon insanların verdikləri qərarlara qarşı şübhələrini azaldır. İnsanlar, adətən, yaxşı qərarlar verdiklərini düşünmək istəyirlər. Post-purchase rationalization bu şübhələri aradan qaldıraraq, alış sonrası psixoloji rahatlıq təmin edir. Bu, kədərli və ya narahat bir hissiyatın qarşısını alır və insanları daha məmnun edir. - Məhsul və xidmətin dəyərini artırır: Bu proses insanların aldıqları məhsul və ya xidmətin dəyərini qiymətləndirmələrinə kömək edir. Məsələn, baha qiymətə alınan bir məhsul, rasyonalizasiya vasitəsilə daha yüksək keyfiyyətli və dəyərli görsənə bilər. Bu, məhsulun müsbət təsirlərini daha çox hiss etdirmək və alıcının alışdan sonra məmnuniyyətini artırmaq üçün vacibdir. - İşləri yaxşılaşdıran bir marketinq aləti: Markalar və bizneslər post-purchase rationalization-dan istifadə edərək müştərilərin təcrübələrini müsbət şəkildə dəyişdirə bilərlər. - Təkrar alışın və tövsiyələrin artması: Alıcılar bir məhsul aldıqdan sonra onun üstünlüklərini daha çox dərk etdikcə, həmin məhsulu başqalarına tövsiyə etməyə meylli olurlar. Bu, şifahi reklamı artırır və məhsulun tanınmasına kömək edir. Post-purchase rationalization bu növ sosial təsir vasitəsilə markaların daha çox müştəri cəlb etməsinə səbəb ola bilər. - Gələcək alış qərarlarını təsir edir: Post-purchase rationalization alıcının gələcəkdəki alış qərarlarını təsir edə bilər. Müsbət cəhətləri - Psixoloji rahatlıq və təhlükəsizlik: Alış sonrası rasyonalizasyon insanların verdikləri qərarlara qarşı yaranan şübhələri aradan qaldırır və psixoloji rahatlıq təmin edir. İnsanlar alışı ilə əlaqədar narahatlıq hiss etməmək istəyirlər. Bu proses onlara öz qərarlarını daha yaxşı və düzgün verdiklərini hiss etdirərək, psixoloji təhlükəsizlik yaradır. - Məmnuniyyətin artması: Rasyonalizasiya prosesi insanların aldığı məhsul və ya xidmətdən daha çox məmnun olmalarına səbəb ola bilər. Aldıqları məhsulun üstünlüklərini daha çox düşünməyə və bu məhsulu daha dəyərli görməyə başlayırlar. Bu, ümumi məmnuniyyət səviyyəsini artırır və müştəri təcrübəsini yaxşılaşdırır. - Markaya yüksək sadiqlik: Post-purchase rationalization müştərilərin gələcəkdə həmin məhsul və ya marka ilə əlaqəli təcrübələrini müsbət şəkildə təsir edir. İnsanlar bir dəfə yaxşı qərar verdiklərini düşündükdə, bu marka və ya məhsula olan sadiqlikləri güclənir. Bu, təkrar alışlara və markaya olan loyalığa gətirib çıxara bilər. - Şifahi reklamın artması: Məhsul və ya xidmət ilə bağlı müsbət təsəvvürlər yaranması, alıcıların həmin məhsulu başqalarına tövsiyə etməsinə səbəb ola bilər. Alıcılar, başqalarına məhsulun faydalarını danışarkən, aldıqdan sonra qərarlarının düzgün olduğunu təsdiqləyirlər, bu da markanın tanıtımını təbii şəkildə artırır. - Daha az narahatlıq və qərar vermə zəifliyi: İnsanlar alış sonrası qərarlarının doğruluğunu əksər hallarda əsaslandırmağa çalışırlar. Bu, gələcək alışlarında daha az narahatlıq və daha az qərar vermə çətinliyi ilə nəticələnə bilər. İnsanlar bir dəfə düzgün qərar verdiklərini hiss etdikdə, növbəti alışı daha asan qəbul edirlər. - Daha uğurlu satış strategiyaları: Bizneslər, müştərilərin post-purchase rationalization prosesindən faydalanaraq, məhsulun müsbət cəhətlərini vurğulayan marketinq strategiyaları inkişaf etdirə bilərlər. Bu, satışları artırmağa və müştəri əlaqələrini möhkəmləndirməyə kömək edə bilər. - Rəqabət üstünlüyü: Müştərilər məhsul və ya xidmətdən məmnun olduqda, onlar təkcə öz təcrübələrini yaxşılaşdırmırlar, həm də bu təcrübəni digərləri ilə paylaşaraq, rəqiblərə qarşı üstünlük qazanırlar. Bu, müəssisələrə rəqabət üstünlüyü qazandırır. Mənfi cəhətləri - Alıcıda həqiqi məmnuniyyətsizlik hissinin gizlənməsi: Alıcılar, alış sonrası qərarlarının düzgünlüyünü əsaslandırmağa çalışarkən, əslində məmnuniyyətsizlik hisslərini gizlədə bilərlər. Bu, onların aldıkları məhsul və ya xidmətdən həqiqətən razı olmadıqları halda, qərarlarını tərifləyərək narazılıqlarını unudmağa çalışmaları deməkdir. Bu vəziyyət, müştəri şikayətlərinin və ya problemlərinin həll edilməməsinə səbəb ola bilər. - Aldığı məhsula göz yummaq: Post-purchase rationalization insanları, aldıkları məhsulun bəzi mənfi tərəflərini göz ardı etməyə və ya bu mənfi cəhətləri tərifləyən bir şəkildə təhrif etməyə vadar edə bilər. - Daha yüksək qiymətə alış verilməsi: Alıcılar, aldıkları məhsul və ya xidmətin qiymətini özlərinə rasyonalizə etməyə çalışarkən, çox vaxt yüksək qiymətləri qəbul edirlər. Bu, müştərilərin daha baha məhsullara pul xərcləmələrini və sonradan bu məhsulların qiymətini haqq etdiyini düşünmələrini təmin edir, halbuki o məhsul bazarda daha ucuz və eyni keyfiyyətə sahib ola bilər. Bu, müştərilərin maliyyə baxımından zərər görmələrinə yol aça bilər. - Təsirli satış və marketinq manipulyasiyaları: Marketinq və satış strategiyaları bəzən alıcıların post-purchase rationalization meylini manipulyasiya etmək üçün istifadə edilə bilər. Satıcılar, məhsulun xüsusiyyətlərini və faydalarını alıcıya çox vurğulayaraq, alıcının həqiqətən ehtiyac olmadığı bir məhsulu almasına səbəb ola bilərlər. Beləliklə, alıcılar, müştəri ehtiyaclarını nəzərə almadan, yalnız marketinqin təsiri altında alış edirlər. - Müştəri təcrübəsinin səhv qiymətləndirilməsi: Rasyonalizasiya prosesi, müştəriyə bir məhsulun və ya xidmətin ideal olduğunu düşündürə bilər, ancaq real təcrübə və ya qarşılaşdıqları problemlər başqa cür ola bilər. Məsələn, bir müştəri, aldığı məhsulun funksional olmayan bir tərəfini unutmağa başlayar və yalnız müsbət cəhətləri üzərində düşünərək təcrübəsini yanlış qiymətləndirə bilər. Bu, müştəri məmnuniyyətinin real vəziyyətini təhrif edir. - Sosial qəbul və qrup təsiri: Bəzən insanlar, özlərini və ya başqalarını razı salmaq məqsədilə post-purchase rationalization tətbiq edə bilərlər. Məsələn, bir qrup dost arasında müəyyən bir markanın məhsulunu almış biri, bu məhsulun daha yaxşı olduğunu iddia edərək, digər insanları da bu məhsulu almasına inandırmağa çalışar. Bu, yalnız şəxsi məmnuniyyətə deyil, həm də sosial təsirə əsaslanır və şəxsi qərarları objektivlikdən uzaqlaşdırır.
https://www.coglode.com/research/post-purchase-rationalisation
https://michaelgearon.medium.com/cognitive-biases-post-purchase-rationalisation-41056287eeb9
https://www.c5i.ai/blogs/post-purchase-rationalization-on-social-media/
https://www.adcocksolutions.com/post/no-30-post-purchase-rationalisation
https://library.fiveable.me/key-terms/ap-psych/post-purchase-rationalization
https://www.clearerthinking.org/post/post-purchase-rationalization-definition-examples-and-effects
https://www.renascence.io/journal/choice-supportive-bias-post-purchase-rationalization-in-customer-loyalty
https://nlpnotes.com/2014/03/23/post-purchase-rationalization/
https://aspect-hq.com/hiring-decisions-psychology/post-purchase-rationalization
https://cro-tool.com/theories/post-purchase-rationalization
https://blogs.pugetsound.edu/econ/2018/04/06/post-purchase-rationalization/
Tarix : 21 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
