Aleyo Karpentye - Kuba yazıçısı və esseist. Latın Amerikasının ədəbiyyatında ən təsirli fiqurlardan biri olaraq qəbul edilir. Onun yaradıcı stilinin yenilikçi və Latın Amerikasının tarixi və kimliyini dərindən araşdıran əsərləri, ənənəvi sərhədləri aşaraq, sehrli realizmi və bölgənin mədəni və siyasi mənzərəsinin sərt həqiqətlərini birləşdirdi. Erkən həyat və təsirlər 1904-cü ildə Kubanın Havana şəhərində doğulan Karpentye, Karib hövzəsinin mədəni zənginliyi arasında böyüyüb. Onun musiqi, sənət və ədəbiyyatla erkən tanışlığı, sonradan yazılarını dərin şəkildə təsir etdi. Atası bir sənətkar, anası isə Fransadan gəlmiş bir mühacir idi, buna görə də Karpentyein erkən həyatı müxtəlif mədəni təsirlərlə zənginləşmişdi. 1920-ci illərin sonlarında Parisi ziyarət edən Karpentye, həmin dövrün avangard hərəkatları ilə tanış olmuş və sürrealizm və şüuraltı araşdırmalarını görmüşdü. Bu təcrübələr onun ədəbiyyatını formalaşdıran mühüm rol oynadı. Sehrli realizm Karpentyein yazılarının ən təkrarsız xüsusiyyətlərindən biri "sehrli realizm" istifadə etməsidir, burada təbii həyatda mistik elementlər təbii bir hissə kimi təqdim edilir. Ancaq Karpentye özündə bu termini birbaşa istifadə etməmiş, əksinə öz üslubunu "möcüzəli real" olaraq adlandırmışdır. Onun əsərləri Latın Amerikasının zəngin mədəni toxumasını əks etdirir, burada mif və həqiqət bir-birinə qarışır və sehr gündəlik həyatın qəbul edilmiş bir hissəsinə çevrilir. Məsələn, onun "Bu Dünyanın Krallığı" (1949) romanı, Haitidəki inqilabın tarixini mistik elementlərlə birləşdirərək inqilabçıların həyatını təqdim edir. Siyasi əlaqə və inqilabi mövzular Karpentye yalnız bir sənətkar deyil, həm də öz dövrünün siyasi mübarizələrinə dərindən bağlı olan bir düşüncə adamı idi. Onun erkən əsərləri, Kubadakı İnqilab və 20-ci əsrin Latın Amerikasında meydana gələn siyasi dəyişikliklərdən güclü şəkildə təsirlənmişdi. O, sosial ədalət tərəfdarı idi və bu siyasi baxışları yazılarında özünü büruzə verirdi. "İtirilmiş Addımlar" (1953) romanında Karpentye, sürətlə dəyişən cəmiyyətdə intellektualın təcrid olunmasını və yalnızlığını araşdırır, kapitalist və imperialist qüvvələrin bölgəni necə sıxışdırdığına dair tənqidi fikir bildirir. Musiqi və mədəni kimliyin əhəmiyyəti Musiqi Karpentyein əsərlərində mərkəzi rol oynayır, çünki o, bunu Latın Amerikasının kimliyinin vacib bir ifadəsi kimi görürdü. Musiqini yalnız bir sənət forması olaraq deyil, insanların ruhunu əks etdirən bir vasitə kimi dəyərləndirirdi. Musiqologiya sahəsindəki təhsili, ritminin anlaşıldığına dair onun prozasını da əhəmiyyətli dərəcədə təsir etmişdi. Məsələn, onun "Cahillik və Köləlik" (1979) romanında, Afro-Kuba musiqisinin ritmləri nəsrin strukturuna daxil edilərək, Karib mədəniyyətinin mirasını oxuculara çatdırır. Miras və təsir Aleyo Karpentyein Latın Amerikasının ədəbiyyatına olan təsiri ölçülməzdir. Onun tarix, sehr və siyasi tənqid birləşməsi, Latın Amerikasının Boom ədəbiyyat hərəkatı üçün təməl yaratdı və bu hərəkatda Gabriel García Márquez və Julio Cortázar kimi yazıçılar yer aldı. Karpentyein əsərləri, xüsusilə də onun realizmlə mistikanı birləşdirmə bacarığı, yeni nəslin yazıçılarını və tədqiqatçılarını ilhamlandırmağa davam edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Alejo_Carpentier
https://www.britannica.com/biography/Alejo-Carpentier-y-Valmont
https://www.penguinrandomhouse.ca/authors/4331/alejo-carpentier
https://www.encyclopedia.com/arts/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/carpentier-alejo
https://www.theparisreview.org/blog/2023/08/25/alejo-carpentiers-second-language/
https://www.penguin.co.uk/authors/4360/alejo-carpentier
https://www.agenciabalcells.com/en/authors/author/alejo-carpentier/?type=1000&tx_alcb_fitxaautor%5Bformat%5D=print&cHash=7caf3590ea9ea98dd315bcc9f5be3131
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
