Alexander Karpinsky (1847–1936) — Rus geoloqu, geofizik və geologiya elminin inkişafında mühüm töhfələr vermiş bir alimdir. O, Rusiyanın geoloji tədqiqatlarının inkişafında lider rolunu oynamış və geologiya sahəsindəki çoxsaylı nəzəri və praktiki işləri ilə tanınmışdır. Karpinsky həmçinin Sovet İttifaqının ilk dövrlərində geologiya elminin təşəkkül tapmasında əvəzolunmaz bir şəxsiyyət olmuşdur. Erkən həyatı və təhsili Alexander Karpinsky 1847-ci ildə Rusiya imperiyasının Tver vilayətində anadan olmuşdur. Gənclik illərində təbiət elmlərinə maraq göstərən Karpinsky, 1869-cu ildə Sankt-Peterburq Universitetinin təbiət fakültəsinə daxil olmuş və burada geologiya üzrə təhsil almışdır. O, təhsilini bitirdikdən sonra müxtəlif geoloji tədqiqatlarla məşğul olmuş və geologiyanın müxtəlif sahələrində tədqiqatlar aparmışdır. Elmi fəaliyyəti və geologiyanın inkişafı Karpinsky, geologiya elminin müxtəlif sahələrinə aid çoxsaylı tədqiqatlar aparmışdır. O, xüsusilə Rusiyanın geoloji strukturlarının öyrənilməsi və onların təhlili ilə məşğul olmuşdur. Onun ən mühüm elmi töhfələrindən biri, Rusiyanın böyük ərazilərindəki geoloji xəritələrin tərtib olunmasına başlanmasıdır. Karpinsky, ölkənin müxtəlif bölgələrində geoloji ekspedisiyalar təşkil edərək, bu ərazilərin geoloji xüsusiyyətləri və resursları ilə bağlı ətraflı məlumatlar toplamaq üçün çoxsaylı səfərlər həyata keçirmişdir. O, həmçinin yerin tarixini və geoloji dövrləri izah edən əhəmiyyətli nəzəriyyələr irəli sürmüşdür. Karpinsky, geologiyanın təhlilini daha sistemli və elmi bir yanaşma ilə irəlilətmiş və bu sahənin inkişafına mühüm töhfələr vermişdir. "Rusiyanın geoloji xəritəsi" Karpinskynin ən mühüm elmi uğurlarından biri, Rusiyanın geoloji xəritəsinin hazırlanmasına verdiyi töhfədir. O, 1880-ci illərdə Rusiyanın geniş ərazilərinin geoloji tədqiqatlarını aparmış və bu tədqiqatları bir araya gətirərək, "Rusiyanın Geoloji Xəritəsi"ni tərtib etmişdir. Bu xəritə, Rusiyanın geoloji strukturları və yeraltı resursları haqqında ilk geniş və ətraflı məlumatı təqdim edirdi. Karpinsky, həmçinin bu xəritənin hazırlanması üçün geoloji ekspedisiyalar təşkil etmiş və Rusiyanın müxtəlif bölgələrində aparılan tədqiqatları təşkil etmişdir. O, bu layihə ilə Rusiyanın geologiya sahəsindəki tədqiqatlarını sistemləşdirmiş və həmin dövrdə geologiya üzrə aparılan işlərin əsasını qoymuşdur. Geologiya elminin populyarlaşdırılması və təhsili Karpinsky yalnız tədqiqatçı deyil, həm də məşhur bir elmi müəllim idi. O, Sankt-Peterburq Universitetində geologiya dərsləri demiş və bir çox gənc geoloqun yetişməsinə kömək etmişdir. Onun dərsləri, xüsusən geologiyanın təməl prinsiplərini və metodlarını izah etməklə, gənc alimlər üçün çox önəmli olub. Karpinskynin elmi populyarlaşdırma sahəsindəki fəaliyyəti də böyük rol oynamışdır. O, geologiya elmini geniş kütləyə tanıtmış və bu sahəyə olan marağı artırmışdır. Sovet İttifaqı dövründəki fəaliyyəti Karpinsky, həmçinin Sovet dövrünün ilk illərində də fəal olmuş və geologiyanın inkişafı üçün mühüm işlər görmüşdür. O, Sovet İttifaqının ilk geologiya tədqiqatları ilə bağlı təşəbbüslərini dəstəkləmiş və Sovet İttifaqının geoloji xidmətinin təşkilində iştirak etmişdir. Onun elmi töhfələri, həm Sovet İttifaqı dövründə, həm də müasir dövrdə geologiyanın əsas təməl prinsiplərini qoymuşdur. Sonrakı illər və irsi Alexander Karpinsky 1936-cı ildə vəfat etmişdir, amma onun elmi irsi bu gün də böyük əhəmiyyətə malikdir. O, Rusiyanın geologiya elminin inkişafında əvəzolunmaz bir şəxsiyyət olmuşdur. Karpinskynin hazırladığı geoloji xəritələr, Rusiyanın geologiya sahəsindəki tədqiqatlarının əsasını qoymuş və bu sahənin inkişafında böyük rol oynamışdır. Onun irsi bu gün də geologiya sahəsinin tədqiqatçılarının işində bir rəhbər olaraq qalır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Alexander_Karpinsky
https://www.strangescience.net/karpinsky.htm
https://www.prlib.ru/en/history/618925
https://www.wikidata.org/wiki/Q729563
https://pantheon.world/profile/person/Alexander_Karpinsky
https://karpinskyinstitute.ru/en/about/history/karpinsky.php
https://hal.science/hal-04424150v1/document
Tarix : 3 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
