Aldo Leopold - Amerikalı ekoloq, meşəçi və ətraf mühit filosofu. 11 yanvar 1887-ci ildə anadan olub və 21 aprel 1948-ci ildə vəfat edib. O, müasir ətraf mühit etikasının banilərindən biri kimi tanınır və “torpaq etikası” (land ethic) anlayışını təqdim edib: insanlar təbiətin sahibi deyil, onun bir hissəsidir. “A Sand County Almanac” (1949) kitabı ekologiya və təbiətin qorunması sahəsində klassik əsərdir. Leopold vəhşi təbiətin idarə edilməsi və bərpası üzrə də pioner olub. Erkən həyat və təhsil Aldo Leopold 11 yanvar 1887-ci ildə ABŞ-ın Ayova ştatının Berlinqton şəhərində anadan olub. Atası Karl Leopold mebel istehsalçısı, anası Klara Starker alman əsilli evdar qadın idi. Təbiətə bağlı böyüyüb, Missisipi çayının sahillərində quşları və bitkiləri müşahidə edib. Lawrenceville Məktəbində (Nyu-Cersi) oxuyub və 1905-ci ildə Yale Meşəçilik Məktəbinə daxil olub—o zaman ABŞ-da meşəçilik üzrə ilk proqramlardan biri idi. 1909-cu ildə meşəçilik üzrə magistr dərəcəsi alıb. Karyera Leopold 1909-cu ildə ABŞ Meşə Xidmətinə qoşulub və Arizona və Nyu-Meksiko bölgələrində işə başlayıb. Əvvəlcə yırtıcı heyvanların (canavar və ayı) ovlanmasını dəstəkləsə də, təbiətin tarazlığına zərərini görüb fikrini dəyişib. 1924-cü ildə Viskonsinə köçüb və Meşə Məhsulları Laboratoriyasında işləyib. 1933-cü ildə Viskonsin Universitetində vəhşi təbiət idarəçiliyi professoru olub—bu, dünyada ilk belə vəzifə idi. 1935-ci ildə Viskonsində köhnə ferma alıb və burada torpağı bərpa edib, meşələr əkib. Bu təcrübələr “A Sand County Almanac”ın əsasını qoyub. Kitabda o, torpaq etikasını təklif edib: “Bir şey torpağın bütövlüyünü, sabitliyini və gözəlliyini qoruyursa, bu doğrudur”. Leopold həmçinin ABŞ-da ilk vəhşi təbiət qoruğu—Gila Vəhşi Ərazisinin (1924) yaradılmasına kömək edib. Şəxsi həyat və miras Leopold 1912-ci ildə Estella Berqere ilə evlənib və beş övladı olub—onların hamısı sonradan ekologiya və təbiətin qorunması sahəsində çalışıb. Sakit və düşüncəli şəxsiyyət olub, ovçuluq, balıqçılıq və səhra gəzintilərindən həzz alıb. Onun mirası torpaq etikası və vəhşi təbiətin qorunmasıdır. Kitabı milyonlarla nüsxə satılıb və ətraf mühit hərəkatına ilham verib. Leopoldin ideyaları müasir konservasiya və davamlılıq anlayışlarının təməlini təşkil edir. 1948-ci ildə ferma yaxınlığında yanğın söndürərkən ürək tutmasından vəfat edib.
https://www.aldoleopold.org/about/aldo-leopold
https://www.britannica.com/biography/Aldo-Leopold
https://www.fws.gov/staff-profile/aldo-leopold-1887-1948-ethical-ecologist
https://www.aldoleopold.org/blogs/5-things-you-may-not-know-about-aldo-leopold
https://wilderness.net/learn-about-wilderness/people/aldo-leopold.php
https://www.leopold.iastate.edu/files/page/files/AldoLeopold.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Aldo_Leopold
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
