Albertina Karlsson — İsveçli zooloq və müəllimə. O, İsveçdə zooloji elmi tədqiqatlar aparan ilk qadın kimi tanınır. Karlsson müqayisəli anatomiya sahəsində çoxsaylı elmi işlər nəşr etmiş və öz töhfələri ilə zooloji elmdə mühüm iz qoymuşdur. Həyatı Albertina Karlsson 1848-ci il iyun ayının 12-də Stokholmda, Sankt Nikolai bölgəsində anadan olmuşdur. Onun atası Anders Petter Karlsson dərzi, anası Anna Maria Yönsson isə evdar qadın idi. Albertina kiçik yaşlarında xəstəlik səbəbindən məktəbi tərk etmək məcburiyyətində qalmış, lakin evdə özünü təhsil etməyə davam etmişdir. Böyük qardaşı Anders Yulius, Uppsala Universitetində humanitar elmlər üzrə təhsil almış və ona evdə dərs keçmişdir. 1865-1868-ci illərdə Albertina Stokholmda Högre Lärarinneseminariet-də (Qadın Müəllimlər üçün Yüksək Seminar) təhsil almış və 1868-ci il mayın 29-da imtahanlarını müvəffəqiyyətlə vermişdir. O, 1868-1870-ci illərdə şəxsi müəllimə kimi çalışmış, daha sonra 1870-1881-ci illərdə Paulis Elementarläroverk för Flickor (Qızlar üçün Pauli İlkin Məktəbi) və 1881-1907-ci illərdə Södermalms Högre Läroanstalt för Flickor (Södermalm Qızlar üçün Yüksək Təhsil Müəssisəsi) məktəblərində müəlliməlik etmişdir. 1880-ci ildən etibarən Karlsson Stokholm Universitetinin Zootomiya İnstitutunda zooloji tədqiqatlara başlamışdır. O, rəsmi ali təhsil almamış olsa da, 1882-ci ilin martından universitetdə “imtahansız tələbə” kimi qeydiyyatdan keçmiş və müxtəlif fənlər üzrə kurslar keçmişdir. 1926-cı ilə qədər bu institutda fəaliyyətini davam etdirmişdir. Elmi töhfələri Albertina Karlsson zooloji tədqiqatlarına 1880-ci ildə zooloq Vilhelm Leşenin dərslərində iştirak etməklə başlamışdır. O, tezliklə disseksiya üzrə yüksək bacarıq nümayiş etdirmiş və elmi işlərə töhfə verməyə başlamışdır. İlk elmi məqaləsi “Üzən quşların anatomiyasına dair töhfələr” (Beiträge zur Kenntnis der Anatomie der Schwimmvögel) 1883-cü ildə nəşr olunmuş və 1884-cü ildə İsveç Kral Elmlər Akademiyası tərəfindən dərc edilmişdir. Bu iş 1885-ci ildə Akademiyanın Florman mükafatına layiq görülmüşdür. Karlsson təxminən 30 elmi əsər yazmışdır ki, bunlar əsasən müqayisəli anatomiya ilə bağlı olmuşdur. Onun tədqiqatları İsveç, Alman və Britaniya elmi jurnallarında dərc olunmuşdur. Xüsusilə məməlilərin sistematik mövqeyi və növlər arası əlaqələr üzərində işləmişdir. O, klassik zootomiyaya sadiq qalsa da, biologiyanın genetikaya doğru inkişafını da izləmiş və bu sahədə töhfələr vermişdir. 1927-ci ildə Stokholm Universiteti tərəfindən ona fəxri doktorluq dərəcəsi verilmişdir. Bu mükafat Stokholm Ratusunda keçirilən mərasimdə təqdim olunmuşdur. Şəxsi həyatı və mirası Albertina Karlsson heç vaxt evlənməmiş və övladı olmamışdır. O, həyatını elmə və təhsilə həsr etmişdir. 1930-cu ildə vəfat etdikdən sonra özünün geniş elmi kitabxanasını, preparat kolleksiyasını və təxminən 35.000 İsveç kronu məbləğində şəxsi varidatını Stokholm Universitetinin Zootomiya Bölməsinə miras qoymuşdur. Bu vəsait zooloji nümunələrin alınması üçün fond yaradılmasına sərf olunmuşdur. Karlsson Solna şəhərindəki Norra qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur. Albertina Karlsson həm müəllim, həm də alim kimi ikili peşəkar kimliyi ilə seçilmişdir. Onun tədqiqatları və töhfələri müasir zooloji elmdə də öyrənilir və qiymətləndirilir.
https://skbl.se/en/article/AlbertinaMariaCarlsson
https://www.researchgate.net/scientific-contributions/Albertina-Carlsson-83319480
https://ancestors.familysearch.org/en/2W96-J6D/albertina-karlsson-1869
https://sok.riksarkivet.se/sbl/Presentation.aspx?id=16436
https://www.myheritage.com/names/albertina_carlson
https://www.geni.com/people/Albertina-Carlsson/6000000080136762193
https://en.wikipedia.org/wiki/Albertina_Carlsson
Tarix : 16 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
