Ablutofobiya – Yuyunmaq, çimmək və ya təmizliklə bağlı digər fəaliyyətlərdən qorxmaqla xarakterizə olunan xüsusi bir fobiya. Mahiyyəti Bu fobiya adətən uşaqlarda daha çox rast gəlinir, lakin bəzi hallarda yetkin insanlarda da müşahidə oluna bilər. Ablutofobiyası olan insanlar suya və ya təmizlənmə prosesinə qarşı güclü narahatlıq, qorxu və hətta panik ataklar keçirə bilərlər. Səbəblər Bu fobiyanın səbəbləri arasında travmatik hadisələr, pis xatirələr, obsesif-kompulsiv pozuntu (OKP) və ya başqa psixoloji problemlər ola bilər. Əlamətləri - Yuyunmaq və ya su ilə təmasdan qaçmaq - Güclü narahatlıq və panik atak - Tərləmə, ürək döyüntüsünün sürətlənməsi - Nəfəs darlığı və başgicəllənmə - İstənilən təmizlik prosesinə qarşı irrasional qorxu Səbəblər Ablutofobiyanın dəqiq səbəbləri fərqli insanlarda dəyişə bilər, lakin ümumiyyətlə aşağıdakı amillərlə əlaqələndirilir: 1. Travmatik təcrübələr - Uşaq yaşlarında su ilə bağlı travmatik hadisə yaşamaq (məsələn, boğulma təhlükəsi keçirmək, vanna otağında yıxılmaq). - Başqalarının yanında məcburi şəkildə yuyundurulmaq və ya utancverici təcrübə yaşamaq. - Ailədə və ya cəmiyyətdə gigiyenaya qarşı zorakı yanaşma. 2. Psixoloji və emosional faktorlar - Anksiyete pozuntusu və ya obsesif-kompulsiv pozuntu (OKP) kimi psixi problemlərlə bağlı ola bilər. - Depressiya və ya sosial fobiya kimi psixoloji problemlərin bir hissəsi ola bilər. 3. İrq, mədəniyyət və tərbiyə faktorları - Bəzi cəmiyyətlərdə və ya ailələrdə su ilə bağlı qorxular və miflər (məsələn, soyuq suyun xəstəlik yaratması inancı). - Uşaq vaxtı düzgün gigiyena təcrübəsi öyrədilmədikdə çimməkdən çəkinmə inkişaf edə bilər. 4. Sensor problemlər - Autizm spektri pozuntusu olan bəzi insanlar üçün suyun toxunuşu həddindən artıq narahatedici ola bilər. - Həssas dərisi olan şəxslər suyun və ya sabunun yaratdığı hissdən qaçmağa çalışa bilər. Mübarizə üsulları - Kognitiv-davranış terapiyası (KDT) – Qorxunun mənbəyini aşkar edib, düşüncə tərzini dəyişdirmək - Ekspozisiya terapiyası – Yavaş-yavaş suya və yuyunmağa alışdırmaq - Dərman müalicəsi – Ağır hallarda həkim nəzarətində anksiyete əleyhinə dərmanlar istifadə oluna bilər.

İstinadlar

https://www.fearof.net/fear-of-bathing-washing-or-cleaning-phobia-ablutophobia/

https://www.medicalnewstoday.com/articles/320008

https://www.verywellmind.com/ablutophobia-2671843

https://www.healthline.com/health/ablutophobia

https://cpdonline.co.uk/knowledge-base/mental-health/what-is-ablutophobia/

https://www.tranceformpsychology.com/phobias/ablutophobia.html

https://www.louislaves-webb.com/blog/ablutophobia-causes-treatments

https://www.kindercare.com/content-hub/articles/2017/february/bath-time-fears-the-naked-truth

https://nexusnursinginstitute.com/ablutophobia/

https://www.wellandgood.com/health/what-is-ablutophobia

Tarix : 5 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.