10BASE5 - Ethernet texnologiyasının ilk standartlarından biri və orijinal “thicknet” adlanır. Bu standart, 10 Mbps (megabit per second) sürətində məlumat ötürülməsini təmin edən və koaksial kabel üzərində işləyən bir şəbəkə əlaqə növüdür. Tarix 10BASE5, 1980-ci illərin əvvəllərində IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) tərəfindən tərtib edilən Ethernet standartlarının bir hissəsi olaraq təqdim edilmişdir. O, şəbəkə infrastrukturunun qurulmasında istifadə edilən ilk koaksial kabel əsaslı Ethernet texnologiyası idi və bir çox digər Ethernet növlərinin inkişafına təkan verdi. 10BASE5 Ethernet texnologiyasının ilk təsisçisi olan Robert Metcalfe və komandası, 1970-ci illərin sonlarında Ethernet-i inkişaf etdirdilər. 10BASE5, Ethernetin kompyuterlər arasında yüksək sürətli məlumat mübadiləsini mümkün edən ilk əsas şəbəkə texnologiyalarından biri idi. 10BASE5-nin "10" rəqəmi, şəbəkə sürətinin saniyədə 10 megabit olduğunu göstərir; "BASE" isə baza bandı (baseband) şəklində işlədiyini bildirir, yəni kanal yalnız Ethernet trafiki üçün istifadə edilir; "5" isə maksimum kablo uzunluğunun 500 metr olduğunu göstərir. 10BASE5, cihazlar arasında birbaşa qoşulma üçün “tap” adlı əlaqə nöqtələrindən istifadə edir. Hər bir cihaz koaksial kabellə birbaşa bağlı olur və tap, şəbəkəyə qoşulmuş cihazlara məlumat ötürməsini təmin edirdi. Bu əlaqə metodu, şəbəkədəki hər bir cihazın “tap” ilə əlaqələndirilməsini tələb edirdi, bu isə fiziki cəhətdən mürəkkəb və zəif olan bir vəziyyətə səbəb olardı. 10BASE5, əsasən "bus" şəbəkə topologiyasını istifadə edir, yəni bütün cihazlar bir əsas kabelə qoşulub və məlumatlar bu əsas kablodan hər tərəfə ötürülür. Bu topologiyada, məlumatlar şəbəkədəki bütün cihazlara eyni anda yayılır və yalnız məlumatı qəbul edən cihaz onu alır. Bununla yanaşı, məlumatın çatdırılmasında qarşılıqlı əlaqə məsələləri və məlumat zəncirləri meydana gələ bilər. 10BASE5, 1990-cı illərin əvvəllərində daha inkişaf etmiş Ethernet standartları ilə əvəz olundu. Bu texnologiyaların ən məşhurları 10BASE2 (thinnet), 100BASE-TX (Fast Ethernet) və 1000BASE-T (Gigabit Ethernet) idi. Bu yeni standartlar, daha sürətli məlumat ötürülmə sürətləri, daha asan quraşdırılma və daha az avadanlıq tələb edən bir infrastruktur təklif edirdi. Müasir istifadə Hal-hazırda 10BASE5 şəbəkələri artıq geniş istifadə edilmir, çünki onlar daha sürətli və daha effektiv texnologiyalarla əvəz olunmuşdur. Ancaq, hələ də bəzi köhnə şəbəkə infrastrukturlarında və ya texnologiya tarixi üçün tədqiqatlarda istifadə oluna bilər. Bugünkü şəbəkə infrastrukturunda, Ethernetin daha müasir və sürətli formaları, məsələn, 10GbE (10 Gigabit Ethernet) və ya fiber-optik əlaqələr, 10BASE5-in əvəzləyicisi kimi geniş yayılmışdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/10BASE5
https://www.lenovo.com/us/en/glossary/10base5/?orgRef=https%253A%252F%252Fwww.google.com%252F&srsltid=AfmBOopuFytvbG9VnELNPHTGyPuVCri394axajRbe8tHa0kN_IFKRVAJ
https://www.mattmillman.com/projects/10base5/
https://www.pcmag.com/encyclopedia/term/10base5
https://www.webopedia.com/definitions/10base5/
https://www.networxsecurity.org/members-area/glossary/0-9/10base5.html
https://www.vskills.in/certification/tutorial/10base2-and-10base5/
https://www.computerhope.com/jargon/num/10base5.htm
https://web.archive.org/web/20111206202221/http://hcd.ucdavis.edu/faculty/webpages/kenney/articles_files/Sponsors,%20Communities,%20and%20Standards:%20Ethernet%20vs.%20Token%20Ring%20in%20the%20Local%20Area%20Networking%20Business.pdf
chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://catalog.belden.com/techdata/EN/9880_techdata.pdf
https://archive.org/details/localmetropolita0000stal/page/106/mode/2up
https://web.archive.org/web/20120618164900/http://hcd.ucdavis.edu/faculty/webpages/kenney/articles_files/Sponsors,%20Communities,%20and%20Standards:%20Ethernet%20vs.%20Token%20Ring%20in%20the%20Local%20Area%20Networking%20Business.pdf
https://www.networkurge.com/2017/10/10base5.html
https://www.mattmillman.com/projects/10base5/
https://www1.fs.cvut.cz/cz/u12110/prt/site/lan/10BASE5.htm
Tarix : 13 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
