Zofia Nalkowska (10 noyabr 1884 – 17 dekabr 1954) - Polşalı roman yazarı, dramaturq, esseist və ictimai xadim. Ümumi məlumat O, “Medaliony” (Medalyonlar, 1946) və “Dom kobiet” (Qadınlar Evi, 1930) kimi əsərləri ilə tanınır. Nalkowska XX əsr Polşa ədəbiyyatında qadın hüquqlarını, insan psixologiyasını və Holokostun dəhşətlərini təsvir edən ən mühüm səslərdən biri kimi qəbul edilir. Onun əsərləri realist və psixoloji dərinliklə seçilir, İkinci Dünya Müharibəsinin Polşa cəmiyyətinə təsirini əks etdirir. Həyatı Zofia Nalkowska 1884-cü il noyabrın 10-da Varşavada, o dövrdə Rusiya İmperiyasına aid olan Polşa Krallığında anadan olmuşdur. Atası Wacław Nałkowski tanınmış coğrafiyaçı və esseist, anası Anna Šafranowicz evdar qadın idi. Zofia ibtidai təhsilini Varşavada özəl qızlar pensiyasında almış, ali təhsilə ehtiyac duymadan özünü təhsil yolu ilə inkişaf etdirmişdir. Gəncliyində feminist hərəkatda fəal olmuş, qadınların təhsil və siyasi hüquqlarını müdafiə etmişdir. 1906-cı ildə ilk həyat yoldaşı Leon Rygier ilə evlənmiş, lakin bu evlilik 1918-ci ildə boşanma ilə bitmişdir. 1922-ci ildə Jan Jur-Gorzechowski ilə ikinci evliliyini etmiş, bu münasibət 1939-cu ildə onun ölümünə qədər davam etmişdir. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Varşavada qalaraq yeraltı fəaliyyətlərdə iştirak etmiş, 1945-ci ildə “Beynəlxalq Hərbi Cinayətləri Araşdırma Komissiyası”nın üzvü kimi nasist düşərgələrini araşdırmışdır. Nałkowska 1954-cü il dekabrın 17-də Varşavada ürək xəstəliyindən vəfat etmiş və “Powązki Qəbiristanlığı”nda dəfn olunmuşdur. Yaradıcılığı Nalkowska ədəbiyyata “Kobiety” (Qadınlar, 1906) romanı ilə başlamış, bu əsər qadınların cəmiyyətdəki yerini araşdıran ilk feminist əsərlərindən biri olmuşdur. “Choucas” (Qarğa, 1927) və “Narcyza Żmichowska” (Nartsiza Jmixovska, 1931) kimi romanlarında psixoloji portretlər və sosial tənqid önə çıxır. Ən böyük şöhrətini “Medaliony” (1946) ilə qazanmışdır; bu qısa hekayə toplusu Holokost qurbanlarının şahidliklərinə əsaslanır və minimalist üslubu ilə dəhşətin dərinliyini əks etdirir. “Dom kobiet” pyesi qadınların müstəqillik axtarışını təsvir edir. Nałkowska-nın üslubu realist, emosional və insan təbiətinə fokuslanmışdır; o, Virginia Woolf və Marcel Proust ilə müqayisə edilir. Əsərləri Zofia Nalkowska romanlar, qısa hekayələr, pyeslər və esselər yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri: “Kobiety” – “Qadınlar” (1906) – roman. “Rówieśnice” – “Həmyaşıdlar” (1909) – roman. “Choucas” – “Qarğa” (1927) – roman. “Dom kobiet” – “Qadınlar Evi” (1930) – pyes. “Narcyza Żmichowska” – “Nartsiza Jmixovska” (1931) – roman. “Medaliony” – “Medalyonlar” (1946) – qısa hekayə toplusu. “Dzienniki” – “Günlüklər” (1930–1954, ölümündən sonra nəşr olunub) – avtobioqrafik esse. Mükafatlar və tanınma Nałkowska aşağıdakı mükafatları qazanmışdır: "Polşa Ədəbiyyat Akademiyasının Qızıl Defnəsi" (1936) – ədəbi xidmətlərinə görə. "Polşa Yenidən Doğuluş Ordeninin Komandor Xaçı" (1947) – mədəni töhfələrinə görə. "Varşava Şəhər Mükafatı" (1950) – ədəbiyyat üzrə. “Medaliony” Polşa məktəblərində məcburi oxu siyahısına daxil edilmiş, bir çox dillərə tərcümə olunmuşdur. 1960-cı ildə “Dom kobiet” Varşava teatrında səhnələşdirilmişdir. Şəxsi həyatı Nalkowska iki dəfə evlənmiş, lakin övladı olmamışdır. O, Varşavada intellektual çevrələrdə fəal olmuş, feminist və sosialist ideyaları dəstəkləmişdir. Müharibə zamanı yəhudi dostlarını gizlətməklə onlara kömək etmişdir. Nałkowska-nın günlükləri (1909–1954) Polşa tarixinin və şəxsi həyatının qiymətli sənədi kimi nəşr olunmuşdur. O, həyatının son illərində tənha yaşasa da, ədəbi fəaliyyətini davam etdirmişdir. Mirası Zofia Nalkowska Polşa ədəbiyyatında qadın səsi və Holokostun ədəbi şahidi kimi mühüm yer tutur. “Medaliony” müharibənin dəhşətlərini sənədləşdirən ən təsirli əsərlərdən biridir, digər əsərləri isə qadınların cəmiyyətdəki rolunu dərindən araşdırır. Onun yaradıcılığı Polşa ədəbiyyatında humanizm və psixoloji realizmin simvolu kimi qalır.
https://culture.pl/en/artist/zofia-nalkowska
https://www.goodreads.com/author/list/307861.Zofia_Na_kowska
https://instytutpolski.pl/newyork/2021/07/30/nalkowska/
https://www.britannica.com/biography/Zofia-Nalkowska
https://www.filmweb.pl/person/Zofia+Na%C5%82kowska-109795/biography
https://en.wikipedia.org/wiki/Zofia_Na%C5%82kowska
https://dzieje.pl/postacie/zofia-nalkowska-1884-1954
https://www.imdb.com/name/nm0620555/
https://lubimyczytac.pl/autor/23797/zofia-nalkowska
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
