Yunanıstanın Makedoniyasında slavyan dilli əhali - Slavyandilli əhali Yunanıstanın Makedoniyasında mürəkkəb və tarixi cəhətdən həssas bir mövzudur. Bu, zaman-zaman dəyişən milli kimliklər, siyasi sərhədlər və mədəni təsirlərlə formalaşıb. Tarixi kontekst Osmanlı dövrü: Balkanlar Osmanlı hakimiyyəti altında olarkən (XIV–XIX əsrlər), Makedoniya bölgəsi etnik və dil baxımından müxtəlif idi: yunanlar, slavyanlar, albanlar, türklər, vlahlar (aromanlar), yəhudilər və digərləri. Slavyan dilli icmalar daha çox yerli, dini və ya dilə əsaslanan kimliklərlə tanınırdı, müasir milli kimlik anlayışı hələ formalaşmamışdı. Balkan müharibələri və birləşmə (1912–1913): Balkan müharibələrindən sonra Makedoniya Yunanıstan, Serbiya və Bolqarıstan arasında bölündü. Yunanıstana birləşdirilən hissədə xeyli sayda slavyan dilli əhali yaşayırdı. Müharibələrarası dövr: 1923-cü ildə Türkiyə ilə əhali mübadiləsindən sonra Yunanıstan assimilyasiya siyasəti yürüdürdü. Kiçik Asiyadan gələn yunan qaçqınlar demoqrafiyanı dəyişdirdi və slavyan dilli əhali dil və mədəni baxımdan assimilyasiya təzyiqlərinə məruz qaldı. Dil və mədəni kimlik Dil: Yunanıstanın Makedoniyasında danışılan slavyan dialektləri Şimali Makedoniya dili və bolqar dili ilə yaxındır. Danışanlar bu dilə sadəcə “yerli” (наш və ya nash) deyirlər. Kimlik müxtəlifliyi: Slavyan dilli əhalinin kimliyi müxtəlifdir. Bəziləri özlərini etnik makedoniyalı, bəziləri bolqar, digərləri isə slavyan mənşəli yunan kimi tanıyır. Tarixən isə dini mənsubiyyət (məsələn, pravoslav xristian) daha önəmli olmuşdur. Müasir dövr İkinci Dünya Müharibəsi və Yunan Vətəndaş Müharibəsi: Yunan Vətəndaş Müharibəsi (1946–1949) slavyan dilli əhali üçün ağır nəticələr doğurdu. Bir çoxları kommunist tərəfdarı olmaqda ittiham olunaraq sürgün edildi və ya ölkədən qaçdı. Makedoniya adı mübahisəsi: Yunanıstanla (indiki) Şimali Makedoniya arasındakı "Makedoniya" adı ilə bağlı mübahisə slavyan dilli əhalinin kimliyini daha da siyasiləşdirdi. 2018-ci il Prespa Sazişi bu gərginliyi bir qədər azaltsa da, məsələ hələ də həssasdır. Bugünkü vəziyyət Əhali: Müasir dövrdə Yunanıstanın Makedoniyasında yaşayan slavyan dilli əhalinin sayı XX əsrin əvvəli ilə müqayisədə azdır. Dil vəziyyəti: Slavyan dialektləri rəsmi tanınmır və assimilyasiya, urbanizasiya və keçmişdəki təzyiq siyasətləri səbəbilə istifadəsi azalıb. Bununla belə, bəzi kəndlərdə, xüsusilə yaşlı nəsil arasında hələ də danışılır. Mədəni ifadə: Bəzi mədəni təşkilatlar və fərdlər slavyan dilini və xalq ənənələrini qorumağa çalışırlar, lakin çox vaxt bu fəaliyyətlər Yunan milli kimliyi çərçivəsində olur. Kanada Erkən köç: 1900-cü illərin əvvəllərində çoxsaylı makedonlar, xüsusilə İlinden Üsyanı (1903) və iqtisadi çətinliklər nəticəsində Kanadaya köçdü. Bir çoxu Peçalbari (mövsümi işçilər) olaraq Kanada iqtisadiyyatında iş tapmağa çalışırdı. Coğrafi mənşə: Bu miqrantların çoxu Florina (Lerin) və Kastoria (Kostur) bölgələrindən gəlirdi, bu bölgələr Yunanıstanın şimalında yerləşir və daha geniş Makedoniya regionunun bir hissəsi idi. Yunanıstan Vətəndaş müharibəsi sonrası: Yunanıstan Vətəndaş Müharibəsi (1946-1949) sonrası, 6,000-dən çox etnik makedon mühacir Kanadaya sığınmışdır. Ən çox Toronto bölgəsində məskunlaşmışdılar. Mədəni və yardımçı cəmiyyətlər: Bu icmalar bir neçə mədəni və xeyriyyə cəmiyyəti yaratdılar, məsələn, 1979-cu ildə qurulan Aegean Makedoniya Qaçqın Uşaqları Assosiasiyası (ARCAM). Bu təşkilat, keçmiş uşaqlıq qaçqınlarını birləşdirməyə çalışır və qısa zamanda Toronto, Melbourne, Perth, Slovakiya, Çex Respublikası, Polşa və Makedoniyada filiallar açdı. Rumıniya Yunanıstan Vətəndaş Müharibəsi Qaçqınları: Yunanıstan Vətəndaş Müharibəsindən sonra, minlərlə etnik bolqar və etnik makedon qaçqını Rumıniyaya köçdü. 1948-1949-cu illərdə təxminən 5,200 qaçqın (bolqar, makedon və yunan etnikləri) Rumıniyaya göndərildi. Evakuasiya düşərgələri: Ən böyük evakuasiya düşərgəsi Tulgheş şəhərində qurulmuşdu və burada bütün qaçqınlar yunan və makedon dilində təhsil alırdılar; digər dillər isə rumın və rus dilləri idi. Birləşmiş Ştatlar Erkən 20-ci əsr miqrasiyası: Slavyan dilli makedon miqrantlarının ABŞ-a ilk böyük axını 1903-1906-cı illər arasında baş verdi. Təxminən 50,000 makedonlu Bolgariya və ya Makedoniya bolqarı olaraq özlərini tanıyırdılar. Bolgariya olaraq tanınma: Bu miqrantların çoxu, Makedoniya ilə Bolqarıstan arasındakı tarixi və mədəni əlaqələrə görə özlərini bolqar və ya makedoniya bolqarı kimi tanıyırdılar. Makedoniyalı siyasi təşkilat: 1922-ci ildə Fort Wayne, Indiana şəhərində Makedoniyalı Siyasi Təşkilat quruldu və 1952-ci ildə adını Makedoniyalı Vətəndaşlıq Təşkilatı olaraq dəyişdirdi. Bu təşkilat, ABŞ-da yaşayan makedon icmalarının hüquqlarını müdafiə etməyə davam etdi.
https://en.wikipedia.org/wiki/Slavic_speakers_of_Greek_Macedonia
https://www.bbc.com/news/stories-47258809
https://countercurrents.org/2023/09/from-the-contemporary-history-of-the-balkans-greece-and-slavo-macedonians-1913-1993/
https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Slavic_speakers_of_Greek_Macedonia
https://macedonianhistory.ca/news/immigration.html
https://electriccanadian.com/history/macedonians.htm
https://www.ethnologue.com/language/mkd
Tarix : 12 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
